„COSSW w Kaliszu zniknął z mapy penitencjarnej Polski ale nie z pamięci pokoleń, które pełniły w niej służbę”

28 maja 2022 r.( sobota) w kaliskim Akceleratorze Kultury odbyła się promocja książki „Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej w Kaliszu w latach 1950-2019”. Wydarzenie zgromadziło wiele osób, które przyjechały do Kalisza z całej Polski. Dominującą grupę stanowiły osoby związane zawodowo ze Służbą Więzienną. W tym te, które szlify oficerskie zdobywały podczas edukacji w zlikwidowanym w 2019 roku COSSW w Kaliszu. Obecni byli również przedstawiciele świata nauki.

   W roli gospodarza wystąpił Bogdan Nowak, honorowy Prezes Polskiego Towarzystwa Penitencjarnego, wieloletni pracownik COSSW Kaliszu oraz prof. dr hab. Krzysztof Walczak, prezes Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Dobór gospodarzy nie był przypadkowy. Książka ukazała się staraniem dwóch wspomnianych Towarzystw.

   Gośćmi honorowymi wydarzenia byli: dr Janusz Pęcherz, senator RP, były prezydent Kalisza, Mateusz Podsadny, wiceprezydent Kalisza, prof. dr hab. Andrzej Rzepliński, pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego, honorowy prezes PTP, prof. dr hab. Jan Maciejewski, pracownik naukowy Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. dr hab. Teodor Bulenda, honorowy członek PTP, dr Maria Gordon, członek PTP, Jerzy Czołgoszewski, pracownik naukowy Uniwersytetu Warminsko-Mazurskiego w Olsztynie, Jacek Pekról, członek PTP, Edward Prus, przewodniczący Komitetu Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Kaliszu, wieloletni przewodniczący Rady Osiedla Szczypiorno.

   Wykład okolicznościowy prof. dr. hab. A. Rzeplińskiego oraz dr. Pawła Szczepaniaka (IPSIR Uniwersytet Warszawski) na temat „Modele szkolenia personelu więziennego” poprzedziły kolejne wystąpienia dotyczące już samej monografii o COSSW.

   Pomysł napisania monografii COSSW, który przez blisko 70 lat był kuźnią kadr polskiego więziennictwa zrodził się już po jego likwidacji. Nie byłoby książki gdyby nie czterech wieloletnich funkcjonariuszy COSSW,  którzy zawiązali zespół redakcyjny i skutecznie zachęcili liczne grono  więzienników by współuczestniczyli w tworzeniu tego oryginalnego dzieła. Byli to: dr Krzysztof Jędrzejak, dr Paweł Szczepaniak, Edward Wasilewski i Maciej Okrasa.

                                               Przeszłość COSSW jest bogata

     W czasie wystąpień padło wiele ciepłych słów za napisanie monografii a także przypominających jak ważną rolę pełnił Ośrodek nie tylko w działalności edukacyjnej i szkoleniowej. Opinie pokrywały się z treścią listu jaki do uczestników spotkania skierowała przebywająca za granicą dr Aldona Nawój-Śleszyński, prezes PTP. – Pragnę złożyć gratulacje i podziękowania wszystkim, w których głowach zrodził się pomysł przygotowania, opracowania i wydania monografii poświeconej instytucji państwa. Przeszłość COSSW jest bogata w historię nie tylko szkoleń zawodowych lecz doskonalenia polskiego systemu penitencjarnego, szczególnie w okresie przemian ustrojowych państwa. W tym okresie w Ośrodku odbywały się kongresy penitencjarne, sympozja, konferencje krajowe i międzynarodowe. To tutaj zaczęto prowadzić pierwsze w Polsce Podyplomowe Studia Penitencjarystyki. Przez pewien czas w COSSW wydawane było z jego inicjatywy czasopismo środowiskowe, które stanowiło jedyne forum informacji z zakresu problematyki penitencjarnej kraju. COSSW gościł delegacje Służby Więziennej wielu krajów Europy zachodniej, Jego kadra poszukiwała wzorców nowoczesnego więziennictwa i szkolenia kadry w wielu państwach poprzez wizytacje jednostek więziennych jak i instytucji państwowych administracji penitencjarnej – napisała prezes PTP.

    Wiele na temat działalności COSSW jak i wartości promowanej książki zawierają jej recenzje uczynione przez dr. hab. Mariusza Sztuka, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr. hab. Jana Maciejewskiego, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego.  

   „Likwidacja Ośrodka to znaczący akt polityczny decydentów wymiaru sprawiedliwości”

   … „ Monografia jest oryginalnym dziełem naukowym, zawierającym autonomiczne rozważania i swoistą narrację autorów, osadzoną w dyskursie dziedzinowym nauk społecznych. Zawarty w treści pozycji zasób naukowy koncentruje się na interdyscyplinarnym oglądzie funkcjonowania Centralnego Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej w Kaliszu w latach od 1950 roku do 2019 roku.  Szeroki wachlarz tak ujętych problemów w poszczególnych rozdziałach, wskazuje, iż zawarte treści monografii mogą stanowić źródło istotnej wiedzy, wynikającej z potrzeby rzetelnych informacji naukowych dla współczesnego czytelnika. Otóż, zawarcie owych elementów (geneza i rozwój Ośrodka, opis procesu reformowania sytemu szkolenia personelu więziennego w Polsce) we wszystkich rozdziałach znacząco podnosi walor naukowy recenzowanej monografii. Z kolei udokumentowanie osiągnięć COSSW w Kaliszu ma służyć również zachowaniu ich na kartach polskiej penitencjarystyki.

        Zauważam z wielkim uznaniem, iż monografia stała się swoistym wyrazem wdzięczności tak dla instytucji jak i osób angażujących się rozwój Centralnego Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej w Kaliszu, z pożytkiem dla polskiego społeczeństwa.

   Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej, rozwijany przez prawie 70 lat, wyposażony w zasoby profesjonalnie naukowo służące spełnianiu roli dydaktycznej, badawczej, wychowawczej i socjalnej, wobec ok. 20 tysięcznych szeregów personelu SW, szczycący się osiągnięciami dla rozwoju polskiej, a także międzynarodowej penitencjarystyki - w roku 2019 został zamknięty i przeniesiony na teren Ośrodka Doskonalenia Kadr w Kulach, zlokalizowanego w lesie, w odległości 2 km od wsi Wąsosz Górny w gminie Popów. Był to znaczący akt politycznych decydentów resortu sprawiedliwości, który radykalnie zakłócił bieg historii, w zakresie naukowego rozwijania sytemu szkolenia personelu więziennego w naszym kraju”… (z recenzji autorstwa dr hab. Jana Maciejewskiego).

COSSW doczekał się dzieła upamiętniającego jego wkład w historię praktyki społecznej o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa obywateli

   … „Książka to pokaźny objętościowo tom, dokumentujący blisko siedemdziesięcioletnią działalność znaczącej dla wymiaru sprawiedliwości instytucji, powołanej z myślą o profesjonalnej formacji kadr polskiego więziennictwa. Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej w Kaliszu doczekał się tym samym dzieła upamiętniającego jego wkład w historię praktyki społecznej o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa obywateli.

     Na odbiór całości dzieła niewątpliwy wpływ będzie miał fakt, iż poświęcone jest ono rzeczywistości instytucjonalnej, o której należy dziś mówić w czasie przeszłym. Dobrze się stało, że przekształceniom, jakim podlega dziś model profesjonalnego kształcenia kadry więziennej, (który to proces infrastrukturę dawnego COSSW uczynił częścią Kampusu Mundurowego Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości) towarzyszy pamięć o minionych doświadczeniach instytucjonalnych.

   Jest to ten rodzaj pamięci, który chronić może obecnych moderatorów zmian strukturalnych w przedmiotowym obszarze przed pokusą widzenia efektu obecnych reorganizacji w kategoriach przełomu. Recenzowany zbiór tekstów może pełnić taką właśnie istotną rolę w przywracaniu właściwych proporcji pomiędzy elementami ciągłości i zmiany w konstruowanych dziś wizjach rozwoju systemu więziennictwa”…. (z recenzji autorstwa dr hab. M. Sztuki).

   - Działalność COSSW w Kaliszu przechodzi do historii. Jednak monografia utrwala w pamięci jego dzieje, osiągnięcia, sukcesy, zaangażowanie i ofiarność wielu funkcjonariuszy i pracowników Ośrodka. COSSW w Kaliszu zniknął z mapy penitencjarnej Polski ale nie z pamięci pokoleń, które pełniły w niej służbę! Nie zniknął również z kart historii polskiej penitencjarystyki, czego dowodem jest prezentowana monografia-napisała dr A. Nawój-Śleszynski.

 Książkę można kupić w siedzibie Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk ( adres: Kalisz, pl. św. Józefa 2-4).

Grzegorz Pilecki