Stworzyły koronkowe cuda

Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu było organizatorem warsztatów koronki czółenkowej tzw. frywolitki. Warsztaty prowadziła mistrzyni Eugenia Wieczorek z Jarocina, jedna z najlepszych twórczyń tego dzieła w Polsce. Misterne prace stworzone za pomocą białej (i nie tylko) nici oraz czółenka można oglądać na powarsztatowej wystawie online.

Zajęcia odbywały się 2-3 razy w miesiącu od marca do listopada w Kamienicy Kultury i w Jarocińskim Ośrodku Kultury w Jarocinie, a także w formie online. Uczestniczki uczyły się rysowania wzorów i ich odczytywania, wiązania węzełków i pikotów, łączenia kółek oraz posługiwania się jednym lub dwoma czółenkami. Panie stworzyły łącznie 120 prac koronkowych (serwety, ozdoby świąteczne, kołnierzyki, chusteczki, biżuteria) według wzorów mistrzyni. Warsztaty ukończyło 13 pań mieszkających na terenie Południowej Wielkopolski. Warsztaty koordynowała Danuta Wróbel z Goliny, a zaprojektowała i zrealizowała Anna Gałczyńska z kaliskiego CKiS.

Uczestniczki warsztatów: Irmina Brunarska (Witaszyce), Helena Kaczmarek (Cielcza), Donata Kaczocha (Głogowa), Urszula Kmiecik (Lipowiec, Dorota Matyas i Jolanta Poczta (Rozdrażew), Anna Rospondek (Kocina), Mirosława Szwałek (Borzęcice), Aldona Wdowiak i Magdalena Wieczorek (Kępno), Agnieszka Zagwojska (Godziesze Wielkie), Maria Magdalena Ziętek (Tarce) Urszula Zaradniak (Dąbrowa).

Frywolitka to rodzaj koronki artystycznej wykonywanej przy pomocy czółenka i cienkiej nici, szydełka, nożyczek i igły, nazywana koronką czółenkową. Jej elementami są węzły (tzw. parki) i pikoty, które łączy się w kółka i półkółka (łuki). Tradycyjne frywolitki są białe. Do ich wykonywania używa się cienkich nici, które sprawiają, że koronki są bardzo pracochłonne, ale zarazem wytrzymałe, mocne i delikatne, finezyjne. Koronką czółenkową wykonuje się serwetki, kołnierzyki i mankiety, aplikacje oraz wstawki do bluzek, sukienek i spódnic. Do Polski frywolitki sprowadzone zostały z Europy Zachodniej w XVIII wieku staraniem sióstr zakonnych. Wykonywano je w klasztorach i na dworach, skąd ta technika przenikała do kół włościanek i szkół. W okresie międzywojennym młode dziewczęta w Jarocinie uczyły się tworzenia koronki czółenkowej od sióstr Elżbietanek oraz miejscowych hafciarek. W czasach współczesnych na tym terenie koronka narodziła się na nowo dzięki zajęciom w Klubie Nauczyciela w Jarocinie. Tam właśnie w 1980 roku poprowadziła naukę tej sztuki Paulina Samol z Poznania. Eugenia Wieczorek, związana z jarocińskim Klubem, pogłębiła swoją znajomość frywolitek na warsztatach. Od tamtej pory sama przekazuje tę sztukę jako instruktorka i mistrzyni koronki czółenkowej.

(grz)