Jakie tajemnice kryją podziemia i wieża kaliskiego ratusza?

Czyli słów kilka o ofercie kulturalno-rozrywkowej Informacji Turystycznej Miasta Kalisza (II), (opowiada Monika Fołtarz)

Monika Fołtarz 

Jest na mapie Kalisza bardzo charakterystyczne miejsce… to swoistego rodzaju serce naszego miasta.  Kaliski ratusz – bo o nim mowa – jak w większości polskich miast jest siedzibą władz miejskich oraz kaliskiego magistratu.
Jednakże nie jest on zwyczajnym miejscem, w którym wyłącznie załatwiamy codzienne sprawy. Jest on miejscem niesłychanie ciekawym i wyjątkowym, które trzeba koniecznie zobaczyć. Dlaczego?

 Wielu mieszkańców naszego miasta nie wie do dziś, że w budynku ratusza  znajduje się przepiękna wystawa poświęcona historii Miasta Kalisza. 
Wystawa ta ma charakter stały i jest czynna cały rok. Ukazuje Kalisz od samych jego początków sięgających czasów rzymskich, bursztynowego szlaku i wzmianki na mapie Ptolemeusza – poprzez początki Państwa Polskiego (osada i gród na Zawodziu), lokację miasta i przeniesienie go na tereny na których obecnie się znajduje miasto, rozwój w okresie I Rzeczypospolitej, pożar 1792 roku, okres zaborów i zburzenie miasta w 1914 roku, jego odbudowę i okres II RP po współczesność. Jest to nowoczesna, profesjonalna, multimedialna wystawa, która posiada bardzo cenne artefakty oraz przepiękne filmy ukazujące historyczne dzieje naszego miasta.  Jego bogate dziedzictwo i wielokulturowość, przedwojenne piękno, okres międzywojnia i zniszczenie, aż wreszcie… odrodzenie miasta. Myślę, że pomimo wykorzystanych współczesnych technologii wystawienniczych nowoczesnego charakteru – jest wystawą bardzo przystępną, dedykowaną dla każdego – bez względu na posiadany wiek (od nieco starszych dzieci, poprzez młodzież, osoby w średnim wieku, po osoby starsze). Ekspozycja ta składa się z dwóch części: pierwsza znajduje się w podziemiach ratusza, a druga na pięciu kondygnacjach wieży ratuszowej zwieńczonej tarasem widokowym na panoramę miasta.

Piwnica ratuszowa
Kalisz na Szlaku Bursztynowym – ekspozycja sięga tutaj do źródeł historii Kalisza. Wystawę otwiera sala poświęcona Kaliszowi na Szlaku Bursztynowym, z parą koni zaprzężonych do carrucy kaliskiej. Jest to replika rzymskiego wozu kupieckiego (rekonstrukcja wozu podróżnego z okresu Cesarstwa Rzymskiego). Projekt oparty został na rekonstrukcji, która powstała w latach 80. XX w., pod kierunkiem wybitnego niemieckiego archeologa – Jochena Garbscha. Kaliska replika wozu,powstała z okazji obchodzonego w 2010 roku symbolicznego jubileuszu 1850-lecia miasta. W celu podkreślenia wielowiekowych korzeni miasta oraz jego związków z cywilizacją rzymską, kaliscy włodarze postanowili odtworzyć antyczny pojazd podróżny jako symbol tych więzi. Pojazd ten został wykonany przez kaliskich rzemieślników W. i M. Machowiczów. Podczas budowy przestrzegano jak najwierniejszego stosowania starożytnych technologii i materiałów.
 tej części przestrzeni ekspozycyjnej przedstawione są również na planszach, najważniejsze wydarzenia w dziejach miasta.
Sala Księgi i Skryptorium – tutaj możemy oddać się literaturze pełnej wiedzy i ciekawostek wirtualnej Księgi. Informacje o Statucie Kaliskim znajdują się na planszach. Stanowisko dotykowe pozwala poznać pracę średniowiecznego skryptorium zakonnego, a przy pulpicie można odkrywać sztukę kaligrafii. Znajdujące się tu plansze poświęcone są historii kaliskich zakonów. Jest również magiczny dywan multimedialny. Chodząc po nim odsłaniamy kolejne obrazy i opisy poszczególnych punktów miasta, obserwując jak nasze miasto się zmieniało. Ponadto do dyspozycji mamy wirtualne książki i gry nawiązujące do przeszłości miasta. Na planszach ściennych przedstawiona została opowieść o handlu na Szlaku Bursztynowym. Tajemniczy skład butelek –to niezwykłe klimatyczne miejsce ekspozycji ratusza. Podczas odbudowy ratusza po zniszczeniach I wojny światowej, zaprojektowano pomieszczenie przeznaczone na magazyn butelek z atramentem dla urzędników kaliskiego magistratu, bowiem w tych czasach narzędziem pisarskim była obsadka ze stalówką oraz kałamarz z atramentem.
Sala zabaw z historią – to część ekspozycji skierowana do najmłodszych odbiorców. Wyposażono ją m.in. w wirtualne przymierzalnie strojów średniowiecznych. Można tu bawić się historią a nawet… zbudować Kalisz.

Wieża ratuszowa
I kondygnacja wieży: czyli wejście na wieżę (trzecie piętro kaliskiego ratusza) – z myślą o osobach niepełnosprawnych, które nie mogą wejść na wieżę, umieszczono osiem monitorów: na czterech prezentowane są animacje i aplikacje z poszczególnych poziomów wieży. Na pozostałych czterech: wyświetlany jest obraz z kamer na tarasie, skierowany na cztery strony świata – można więc podziwiać panoramę całego miasta. W tej przestrzeni znajduje się również multimedialny stół z interaktywną mapą i najważniejszymi informacjami o Aglomeracji Kalisko-Ostrowskiej, jej zabytkach oraz atrakcjach turystycznych. Są też fotograficzne wizytówki wszystkich gmin tworzących region. 

II kondygnacja wieży: ,,Kalisz książęcy, Kalisz królewski’’ – ukazuje rozwój Kalisza jako miasta książęcego i królewskiego, zajmującego znaczące miejsce na mapie Wielkopolski i kraju. Wyświetlana na czterech ścianach animacja przedstawia proces rozwoju ośrodka miejskiego od pierwszych osad na Zawodziu, przez początki miasta lokacyjnego i jego wzrost, aż do pożaru w 1792 roku.
III kondygnacja wieży ,,Kalisz miasto otwarte’’ – ta część ekspozycji opowiada nam o mieszkańcach i życiu społecznym miasta. W sali można obejrzeć animację przedstawiającą Kalisz jako wielokulturowe, otwarte miasto. Szczególny nacisk został tutaj położony na rozwój społeczności lokalnej w latach 1792-1945, czyli w okresie zaborów, I wojny światowej, 20-lecia międzywojennego i II wojny światowej. W Sali znajduje się też gablota z monitorem transparentnym, w której umieszczone są artefakty związane z poszczególnymi społecznościami zamieszkującymi Kalisz.
Animacja pokazuje za pomocą odpowiedniego doboru archiwalnych zdjęć Kalisz jako tętniące życiem otwarte wielokulturowe miasto, ważny ośrodek życia artystycznego, naukowego oraz duchowego i dlaczego Kalisz zasłużył na tytuł miasta otwartego w którym w harmonii żyli wspólnie Polacy, Żydzi, Rosjanie, Ukraińcy i Macedończycy. Później animacji towarzyszy ścieżka dźwiękowa wzbogacona o odgłosy żyjącego miasta, gwar, rozmowy i modlitwy w różnych językach. W animacji przedstawione są również ważne postaci z życia artystycznego i naukowego związane z Kaliszem, takie jak: Adam Asnyk, Maria Konopnicka, Maria Dąbrowska, Stefan Szolc-Rogoziński. Przedstawione są tu budynki ważne z punktu życia społecznego miasta takie jak świątynie różnych wyznań, teatr, dworzec, ratusz. 
IV kondygnacja wieży: ,,Kalisz – architektura i współczesność’’ – tutaj można obejrzeć animację prezentującą piękno Kalisza na przełomie XIX i XX wieku, jego zburzenie w 1914 r. oraz proces mozolnej odbudowy. Zwiedzający mogą również na monitorze dotykowym obejrzeć wybrane budynki w formie modelu 3D. W Sali znajduje się również replika armaty (wojska pruskie używały takich do ostrzeliwania miasta). Na dotykowych monitorach prezentowana jest architektura Kalisza dawniej i dziś, a także różne aspekty życia współczesnego miasta. Ponadto w gablocie z monitorem transparentnym umieszczone zostały makiety wybranych budynków miasta.

  Muszę tutaj koniecznie dodać, że w gablocie tej, znajduje się również  oryginalna statuetka słynnej światowej nagrody muzycznej ,,Grammy Awards’’ (Oscar muzyczny), którą otrzymał Włodek Pawlik Trio, Randy Brecker & Filharmonicy Kaliscy za album ,,Night in Calisia’’ w roku 2014 (!), w kategorii Best Large Jazz Ensemble. Statuetka ta, została przekazana przez nagrodzonych miastu Kalisz, aby zwiedzający kaliski ratusz mieszkańcy i turyści mogli cieszyć się jej urokliwym pięknem, pamiętając o prestiżu i wartości jaką niesie ze sobą światowej sławy nagroda muzyczna. Nagroda, którą zdobyli muzycy Kaliskiej Filharmonii, tym samym rozsławiając na światowym rynku muzycznym – Polskę oraz nasze rodzinne miasto Kalisz.
V kondygnacja wieży: ,,Zegarmistrzowie i zegary’’ – na tym poziomie zwiedzający mogą podziwiać wnętrze zegara ratuszowego. W centralnej części znajduje się szafa z pracującym mechanizmem tego czasomierza. Na ekranach dotykowych można znaleźć informacje o kaliskich zegarach oraz słynnej rodzinie Stilterów, od kilku pokoleń zajmującej się zegarmistrzostwem.
VI kondygnacja wieży: ,,Taras widokowy’’ – stąd rozciąga się widok na Kalisz. Tablice informacyjne z podpisami, charakterystycznymi budynkami, ulicami i placami w połączeniu z ruchomymi lunetami pozwolą dokładnie przyjrzeć się wybranym fragmentom miasta, jak i podziwiać przepiękną panoramę historycznego Kalisza, pełnego urokliwych zakątków i magicznych uliczek, przypominających bardzo często gotową filmową scenerię… 

Zatem kochani czytelnicy uważam, że kaliski ratusz a wraz z nim cudowna wystawa są doskonałym punktem na mapie turystycznej miasta, aby móc przenieść się w dawne czasy, przeżyć prawdziwą ucztę duchową w poznawaniu własnego miasta oraz ciekawą przygodę w nowoczesnych multimedialnych wnętrzach. 
Zwiedzanie odbywa się z audio przewodnikiem zaopatrzonym w słuchawki, który zapewnia nam komfortowe samodzielne zwiedzanie ekspozycji, w dostosowanym indywidualnie do nas tempie, jaki preferujemy. 
Ponadto przewodnicy kaliskiego Ratusza, którzy tworzą profesjonalny, bardzo różnorodny i ciekawy zespół  Biura Informacji Turystycznej: Michalina Bodusz – etnolog; Monika Fołtarz – artysta plastyk; Damian Zalewski – historyk; Paulina Jakubowska – politolog; Małgorzata Pawelec – infobroker; Radosław Sapieja – historyk i pedagog – zawsze służą wsparciem i wiedzą na temat ciekawych miejsc na mapie Kalisza, co pozwala na odkrywanie naszego miasta, każdorazowo w zupełnie inny niepowtarzalny sposób. 
Dlatego sądzę, że naprawdę warto skorzystać z oferty kulturalnej Biura Informacji Turystycznej kaliskiego Ratusza, poznając nasze miasto nasycone historią i bogatym dziedzictwem. Miasto budujące naszą unikatową tożsamość na tle innych miast, którą koniecznie trzeba poznać w myśl powiedzenia: ,,cudze chwalicie swojego nie znacie’’. 
A jakie inne tajemnicze miejsca, które koniecznie trzeba poznać skrywa jeszcze oferta Informacji Turystycznej? O tym dowiecie się w kolejnej części artykułu. Zapraszamy!