Kalendarium kaliskie

Tydzień 20: 15 maja – 21 maja 2023 r. Wsch. sł. (21 maja) w Kaliszu: 4.48         \ Zach. sł.: 20.40 Swego czasu działo się:

1773 – staraniem Komisji Edukacji Narodowej powstała Szkoła Wojewódzka Podwydziałowa KEN, która mieściła się w Kolegium Pojezuickim. W 10 lat później przemianowano ją na Szkołę Akademicką Okręgową – odwiedził ją wówczas i wizytował Jan Śniadecki, który napisał w sprawozdaniu: „(…) tu widziałem ślady dobrego i słodkiego rządu. Profesorowie, chociaż jezuici pomieszani z akademikami, bardzo dobrze zgadzają się i kochają”. Komisja także nie szczędziła pochwał i wyróżnień. Zachowano sześć klas i siedem lat nauki. Zwracano uwagę na stosowanie metody rozumowej i doświadczalnej, na związek nauki z życiem, na naukę języka ojczystego. Szczególną troską otoczono wychowanie moralno-społeczne.  Po wkroczeniu do Kalisza wojsk pruskich, przez pewien czas utrzymano szkołę akademicką choć liczba uczniów była już mniejsza aniżeli w okresie KEN i nie przekraczała w ciągu roku 150 osób. Modyfikowano też program – oczywiście w kierunku nadania jej bardziej „prawomyślnego” charakteru co doceniły pruskie władze – wizytator uznał obiektywnie wysoki poziom dydaktyczny nauczycieli, a minister Prus Południowych von Voss pisał w sprawozdaniu, że spośród trzech szkół akademickich, kaliska jest najlepsza (przed zakładami w Poznaniu i Warszawie).
 
1783 – zakończono budowę drewnianego kościoła pw. św. Bartłomieja Apostoła w Godzieszach. Powstał on na miejscu starszego, XV-wiecznego obiektu, który uległ zniszczeniu.  Posiada dwukalenicowy, kryty blachą dach z wieńczoną hełmem cebulastym z latarnią wieżyczką na sygnaturkę. Wnętrze zdobią rokokowe ołtarze ale na belce tęczowej są też późnogotyckie rzeźby Na uwagę zasługuje również kamienna, gotycka kropielnica, ambona i chrzcielnica sprzed poł. XVII w, oraz loża z drewnianą rokokową kratą. Do świątyni od północy przylega kwadratowa kaplica z 1789 r. przeniesiona z Woli Droszewskiej. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica z końca XVIII w. a na cmentarzu pochowany jest m.in. bł. Franciszek Stryjas. 

1783 – taka data widnieje na kartce zapisu nutowego, naklejonej na tabliczkę wmontowaną w dłoń figury z prospektu organowego z kościoła p.w. Narodzenia N.M.P. w Chełmcach. To prawdopodobnie data powstania tego barokowego obiektu. Unikatowy na skalę światową charakter zawdzięcza on szafie organowej, na której znajdują się dwanaście grających i poruszających się figurek aniołów. Oryginalny prospekt wraz z barokowym instrumentem pierwotnie znajdował się w kościele ewangelickim w Bogaczowicach Starych. Na początku XX w. jedna z czołowych śląskich firm organowych – Schlag und Söhne ze Świdnicy – przebudowała instrument według nowych założeń brzmieniowych i w instrumencie obok oryginalnych znalazły się piszczałki nowsze, dziś już stuletnie. Do Chełmc organy sprowadzone zostały po wojnie. Całość gruntownie odnowiono na początku XXI w. Dni są dłuższe, cieplejsze – z pewnością warto wybrać się na małą wycieczkę do nieodległych przecież Godziesz i Chełmc.

1793.05.18 – do Kalisza przybył inspektor podatkowy, radca Mente. Z chwilą tą rozpoczął się w mieście okres rządów cywilnych władz pruskich. Pierwszą czynnością radcy było zaprzysiężenie na wierność królowi pruskiemu kaliskiego magistratu.

1973.05.16 – przy Kole Gospodyń Wiejskich w Piwonicach powstał Regionalny Zespołu Folklorystyczny Piwonice. Zespołem kierowali wcześniej przez kilkadziesiąt lat Aniela Witczak i instruktor muzyczny Kazimierz Zegarek, obecnie kieruje nim Wiesława Machowska. Podstawę repertuaru zespołu stanowią pieśni i przyśpiewki zaczerpnięte z bogatych obyczajów ziemi kaliskiej: pieśni obrzędowe, kolędnicze, dożynkowe, religijne, patriotyczne, harcerskie oraz biesiadne. Zespół zaprezentował też niezwykłe spektakle: Wesele kaliskie, jak również Pieczenie chleba i Zwyczaje pogrzebowe.  Artyści – a głównie panie artystki – występują w strojach z Południowej Wielkopolski składających się z długiej sukni w ciemnym kolorze bez rękawów, białej haftowanej zapaski, kryzy, bluzki z haftowanymi rękawami, czerwonych korali, z wysokich haftowanych tiulowych czepców z przewiązanymi w kokardę bandami (charakterystycznych dla Ziemi Kaliskiej) oraz kopkami. Zespół jest laureatem wielu przeglądów folklorystycznych, m.in. Biesiady Folkloru w Brzezinach i Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Od wielu lat uczestniczy także w organizowanych przez kaliskie Centrum Kultury i Sztuki Estradach Folkloru – promujących kulturę ludową regionu podczas letnich występów plenerowych.

Foto: Wnętrze kościoła w Godzieszach