Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

1804 – w spisie składek dobrowolnych na rzecz kaliskich szpitali m.in. widnieją nazwiska z intrygującymi tytułami: med. asesor chirurgus Franz Knorr, dr med. hofrat L. Meyer, medicinalrath Bednarczyk czy regierung chirurgus Schulz. Równocześnie zabroniono zbierania  jałmużny przez ubogich szpitala św. Trójcy. Wyznaczono nawet specjalnego „przestrzegacza żebractwa” , który pilnował by tego zakazu nie łamano. Prowadzi on ubogich na nabożeństwa ubrany w pąsowy płaszcz i szary kapelusz, wsparty długą laską zakończoną krucyfiksem. Gdyby któryś z pensjonariuszy nie przestrzegał przepisów lub miał „złe nałogi”, można go ukarać pozbawieniem posiłku i leżeniem krzyżem na środku szpitalnej sali.

1804 – Dawid Schnerr, protoplasta kaliskiego przemysłu farbiarskiego otwiera zakład  farbiarski i drukarnię tkanin. Wybudował też w Kaliszu trzy domy. Produkcję kontynuował  jego syn Daniel Dawid, który był też właścicielem dóbr ziemskich. A z kolei drugi z synów – Fryderyk Wilhelm odziedziczył kamienicę z farbiarnią przy ul. Wrocławskie Przedmieście a w 1866 r. dokupił  zakład fabryczny tasiemek i wyrobów pasamonicznych (?) Rodzinny grobowiec Schnerrów znajduje się na kaliskim cmentarzu ewangelickim.

1844.07.13 – w Kaliszu urodził się Ignacy Chylewski, inżynier, oficer Wojska Polskiego, powstaniec styczniowy, żołnierz oddziałów Mariana Langiewicza i Ludwika Mycielskiego, syn malarza Michała Chylewskiego.

1854.07.12 – także w Kaliszu urodził się Antoni Jabłoński-Jasieńczyk, architekt, absolwent Męskiego Gimnazjum Klasycznego w Kaliszu (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka), budowniczy Uniwersytetu Warszawskiego oraz budowniczy przy urzędzie gubernatora warszawskiego; między innymi projektant lub współtwórca takich warszawskich obiektów jak biblioteka Uniwersytetu, gmach Wydziału Architektury Politechniki czy gmach Poczty Głównej.

1874.07 – w parkowej cukierni przy moście Teatralnym odbył się turniej szachowy, o którym tak wówczas pisał „Kaliszanin”: „...w piątek przed wieczorem, w cukierni p. Schmidta w parku, w obecności licznie zebranych widzów, odbył się ciekawy, choć niespodziewanie zaimprowizowany turniej szachowy. Jeden z najlepszych graczy miejscowych, p. T. wyzwany kolejno przez pp. E., B. i K. przyjął wyzwanie od trzech wszystkich, ale pod warunkiem zakładu, że będzie grał ze wszystkimi trzema jednocześnie, to jest trzy oddzielne partje naraz, a nadto, że da każdemu z nich wieżę for, i pomimo tego, każdy dostanie mata. Jakoż walka nie trwała więcej nad godzinę, a p. T. wyszedł zwycięsko ze wszystkich trzech partji, ku wielkiemu zadowoleniu przypatrującej się z natężoną uwagą i podziwem publiczności...”. Pan T. takim asem czy jego przeciwnicy byli słabi?

1904.07 – do działalności sportowej i rekreacyjnej Kaliskie Towarzystwo Cyklistów dorzuciło turystykę organizując pierwsze kolarskie wycieczki krajoznawcze po okolicy Kalisza.

1914.07.14 – w Kaliszu urodził się Jerzy Koźmiński, lekarz. Absolwent Państwowego Gimnazjum im. Adama Asnyka. Uczestnik kampanii wrześniowej. W nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 r. zamordowany został przez NKWD w Lesie Katyńskim. Na jego symbolicznym grobie na cmentarzu Miejskim znalazła się inskrypcja: … Zginął za ojczyznę w 1940 r./Choć prochy Twoje są na obczyźnie/ Lecz duchem [pozostałeś z nami/Ukochanemu synowi/Ojciec.

1974.07.14  – w Kaliszu zmarł – urodzony koło Kowna w sierpniu 1880 r. – Józef Urpsza, jezuita, farmaceuta, działacz charytatywny. W 1917 r. był kierownikiem składnicy sanitarnej w Pałacu Zimowym w Petersburgu. Wyjechał z Rosji i zgłosił się do wojska polskiego. Był żonaty (żona zginęła w powstaniu warszawskim) miał… jedenaścioro dzieci. W 1952 wstąpił jednak do zakonu oo. Jezuitów w Kaliszu, gdzie poświęcił się bez reszty chorym i ubogim. Zwany był samarytaninem Kalisza lub wielkim jałmużnikiem miasta. Do współpracy pozyskiwał tak duchownych, jak i osoby świeckie m.in. lekarzy oraz prawników. Skutecznie zabiegał o pomoc finansową i leki zagranicą. Pochowany jest na cmentarzu Tynieckim w zbiorowym grobowcu oo. Jezuitów.

2004.07.13 – również w Kaliszu zmarł – urodzony w 1928 r. w Lwówku k. Poznania – Czesław Borowiak – popularny w naszym mieście kinooperator. W tym zawodzie pracował kolejno w większości kin kaliskich. Najbardziej kojarzony jest z kinem „Kosmos”, w którym puszczał nam filmowe arcydzieła przez cały okres istnienia tej placówki. Po przejściu na emeryturę został zatrudniony w kinie „Centrum”, w którym pracował aż do śmierci. Pochowany jest na cmentarzu Komunalnym.