Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

1264.08.16 – Bolesław Pobożny wydał zbiór przywilejów dla Żydów zw. Statutem Kaliskim, który w 37 punktach regulował podstawowe problemy gospodarcze, organizacyjne oraz kulturowo-religijne ludności żydowskiej. Statut był szczególnym i pionierskim dokumentem, który zapewniał pełne bezpieczeństwo starozakonnym, ich wspólnotom i majątkom oraz nadał szereg przywilejów. Gwarantował ochronę życia i mienia oraz prawo do posiadania własnych synagog i cmentarzy. Unormował działalność zawodową – handlową i kredytowo-pieniężną oraz zabezpieczał przed samowolą chrześcijańskich sąsiadów. Pod statutem podpisali się: wojewoda kaliski Albert, kasztelan gnieźnieński – Janka, kasztelan lądzki – Maciej, łowczy lądzki – Dersław. Oryginał statutu odnalazł w XV w. w archiwum wawelskim kanclerz królewski Jan Łaski. Sto lat później postanowienia Statutu rozszerzył na całą Rzeczypospolitą Kazimierz Wielki. W 1927 r. malarz miniaturzysta Artur Szyk opracował Statut graficznie i eksponował go w Kaliszu. Ostatecznie został on wydany w Paryżu, jeden z niekompletnych egzemplarzy posiada MBP w Kaliszu.

1794.08.14 – w Kaliszu urodził się Piotr Hipolit Kostecki, lekarz. Ukończył Królewskie Gimnazjum Kaliskie, a następnie studiował na wydziale lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego (relegowany za udział w bójce). Studia dokończył we Wiedniu i Berlinie. Brał udział, jako lekarz, w powstaniu listopadowym. W latach 1834-36 pełnił w Kaliszu funkcję lekarza więziennego, prowadząc jednocześnie własny gabinet. Zmarł w grudniu 1859 r, w Wodzisławiu.

1794.08.20 – podczas Insurekcji Kościuszkowskiej miała miejsce pod Kosmowem zwycięska potyczka oddziałów powstańczych płk Jana Sieroszewskiego z siłami pruskimi pod dowództwem por. (nomen – omen) Calicha

1824 – zakończono – prowadzone według projektu Franciszka Reinsteina: budowę pałacu Komisji Wojewódzkiej (czyli klasycystycznego „pałacu gubernatorów” – dziś mieszczącego m.in. Starostwo i Prokuraturę). Przebudowano w tym celu gruntownie obiekty dawnego Kolegium Jezuickiego. Przy tej okazji wyburzono dawny refektarz, dobudowano skrzydło poprzeczne, od frontu ozdobiono budynek portykiem kolumnowym, sytuując wejście od strony kolegiaty. Zmieniono także układ wnętrza gmachu. W głębi – bliżej parku – wybudowano salę musztry z kaplicą a sadzawki w ogrodzie pojezuickim służyły jako baseny do nauki pływania. Sam plac św. Józefa, po wyburzeniu kilka lat wcześniej domków księży z kolegiaty,  stworzył sporą przestrzeń i pierwotnie miał sięgać nawet do Łaziennej. Wiązało się to jednak z odszkodowaniami, więc poprzestano na zredukowanych planach, których realizacja przyniosła jednak nadspodziewanie pozytywny efekt. A po drugiej stronie Warszawskiego Przedmieścia rozpoczęto wznoszenie, także wg projektu Reinsteina, kompleks budynków fabryki Repphana. Repphanowie skorzystali z zachowanych fragmentów (i cegieł z rozbiórki) klasztoru bernardynek i z kilku preferencyjnych kredytów. Spłata zobowiązań nie była więc dla nich – w odróżnieniu od wielu dzisiejszych kredytobiorców – problemem i wkrótce rodzina została jedną z większych potęg przemysłowych i finansowych Kalisza.

1824 – w Płocku urodził się Franciszek Przedpełski, sprawny urzędnik. W roku powtórnego utworzenia guberni kaliskiej (1867) trafił do Kalisza. Pięć lat później został prezydentem miasta, za jego prezydentury nastąpił ekonomiczny i przestrzenny rozwój Kalisza. Był jednym z inicjatorów opracowania nowego planu Kalisza oraz budowy siedziby kaliskiej straży miejskiej i ratusza. Zmarł w listopadzie 1888 r. pochowany na kaliskim cmentarzu Miejskim

1824 – z tego roku pochodzi krzyż nagrobny małej Oli Katasonówny – córki Zofii z Myszkiewiczów i pułkownika kozaków dońskich Grzegorza Katasonowa („wstawiony” kilka lat później w grobowiec rodzinny Katasonowów, Myszkiewiczów i Grabowskich)

1914.08.16 – w kolejnym „etapie” niszczenia miasta Niemcy palą nasz, służący kaliszanom zaledwie 14 lat, teatr. Barbarzyńskie dzieło kontynuują do 22 sierpnia. Szacuje się, że ogółem spłonęło ponad 400 budynków, 9 zakładów przemysłowych i 5 gmachów publicznych (ratusz, teatr, kościół reformacki, hotel Polski i poczta). 

1934.08.17 – ukazał się w Kaliszu pierwszy numer „Dos Jidisze Wort”, ortodoksyjnego pisma żydowskiego.

1944.08.19 – w powstaniu warszawskim zginął Tadeusz Semadeni, urodzony w Kaliszu w czerwcu 1902 r. syn właścicielki znanej pensji dla dziewcząt – Heleny i ewangelickiego pastora. Wszechstronnie wykształcony  prawnik i akademicki działacz sportowy. W 1922 utworzył i prowadził Polski Związek Pływacki. Należał do Sztabu Głównego Konfederacji Zbrojnej. Był sędzią w Sądzie Specjalnym Obszaru Warszawa AK. Więcej o tej postaci – za tydzień w rubryce „Historia”

1994.08.16 –  kaliski cmentarz Miejski za rogatką wpisano do rejestrów zabytków.