Kalwaria w Kokaninie – zabytkowe dwie drogi krzyżowe

Niewielu kaliszan orientuje się, że na cmentarzu w Kokaninie już od czasów zlokalizowana jest Kalwaria, która wybudowano jeszcze w okresie międzywojennym XX wieku. Fenomenem jest też to, że znajdują się tam dwie Drogi Krzyżowe. Okres Świąt Wielkanocnych stanowi idealną okazję by przy sprzyjającej aurze wybrać się do Kokanina. Tamtejsza tzw. wielka droga krzyżowa wpisana jest do rejestru zabytków.

Święta Wielkanocne  nawiązują do ostatnich dni życia Jezusa Chrystusa.  W kościołach katolickich w Wielki Piątek odprawiane jest nabożeństwo wielkopostne o charakterze adoracyjnym ( Droga Krzyżowa), które polega na odtworzeniu drogi Jezusa Chrystusa na śmierć i złożeniu go do grobu.  Drogę Krzyżową wyznacza  14 krzyży, które przeważnie rozmieszczone są na wewnętrznych ścianach kościoła. Krzyżom najczęściej towarzyszą obrazy lub płaskorzeźby przedstawiające najważniejsze wydarzenia z ostatnich dni Chrystusa. Jednak zdarza się, że stacje Drogi Krzyżowej budowane są na plenerowych kalwariach, które swoją symboliką i położeniem mają przypominać Jerozolimę. Przykładem może być najbardziej znana w naszym kraju  Kalwaria Zebrzydowska.

                                              Kalwaria kilka kilometrów od Kalisza

Jednak nie trzeba jechać tak daleko by zauroczyć się Kalwarią położoną zaledwie kilka kilometrów od Kalisza w Kokaninie. Tamtejsza Droga Krzyżowa stanowi jeden kompleks z parafialnym cmentarzem. Sama Kalwaria zajmuje powierzchnię około 1,5 ha. Jej budowę zakończono w 1934 roku kiedy proboszczem parafii był ks. Jerzy Bekier. Tym samym zakończył realizację pomysłu autorstwa ks. Józefa Bronisława Szafnickiego, którego śmierć w 1919 roku przerwała budowę Kalwarii.

                                                       Wielka Droga Krzyżowa

W 1933 roku ks. J. Bekier zainicjował budowę tzw. wielkiej drogi krzyżowej. Tworzy ją kilkanaście sporych rozmiarów kapliczek pobudowanych na półkolu.  Do budowy użyto kamienia polnego. W każdej kapliczce wykonano płytkie wnęki, w których umieszczono odlewy neogotyckich rzeźb. Wykonano je w warsztacie sztukatorskim w Piekarach Śląskich. Pomiędzy kapliczkami, w centralnej części,  postawiono figurę Najświętszego Serca Jezusa. Od 1992 roku ta niepowtarzalna droga krzyżowa została wpisana do rejestru zabytków. Jednak upływ czasu, a konkretnie czynniki atmosferyczne mocno nadwyrężyły płaskorzeźby. Stąd  wiele  jest mocno zniszczonych. Nic dziwnego skoro poważne prace konserwatorskie przeprowadzono dopiero w latach 90 – tych ubiegłego wieku,  czyli po ponad 50 latach od ich wykonania. Dlatego tym bardziej warto wybrać się do Kokanina. Jeżeli nie znajdą się środki na renowację płaskorzeźb i właściwe ich zabezpieczenie przed wpływem warunków atmosferycznych, to dni niektórych z nich są policzone.  W centralnym miejscu półkola utworzonego przez  stacje wznosi się pagórek z trzema drewnianymi krzyżami (Golgota). Natomiast znajdujący się stawek ma przypominać rzekę Jordan. Chrystusa Eucharystycznego symbolizuje rzeźba przedstawiająca pelikana karmiącego krwią ze swojej piersi troje piskląt. Rzeźba znajduje się na wysepce, na którą prowadzi mostek. Symbolem Nazaretu jest grupa stiukowa obrazująca Zwiastowanie NMP. Rzeźba przedstawia klęczącą postać Maryi przed stojącym aniołem.

                                                              Mała Droga Krzyżowa

To nie przypadek, że używa się określenia wielka droga krzyżowa. Czyni się tak, bo na kokanińskim cmentarzu jest jeszcze jedna Droga Krzyżowa. Dla zróżnicowania nazywa się ją  Małą Drogą Krzyżową. Kapliczki przypisane poszczególnym stacjom umieszczono w wykonanych we wnękach kamiennych słupów ogrodzeniowych cmentarza. Tą drogę krzyżową wybudował w 1895 roku ks. Józef Bronisław Szafnicki. Warto wybrać się do Kokanina by obejrzeć fenomen na skalę ogólnokrajową - dwie Drogi Krzyżowe w jednym miejscu. Warty zwiedzenie jest tez sam cmentarz. Śledząc napisy na najstarszych grobowcach znajdziemy nazwiska osób znaczących w skali regionu kaliskiego i kraju. Na terenie Kalwarii znajduje się tablica ze szczegółowym opisem historii Kalwarii i cmentarza, stanowi doskonały przewodnik ułatwiający zwiedzanie.

Grzegorz Pilecki

P.S. przy opracowaniu korzystano z informacji :zawartych na str. Gminy Żelazków, www.polskaniezwykla, www.academia,edu ( Marcin Mikołajczyk- Cmentarz parafialny w Kokaninie. Zarys biograficzno – historyczny)