O esperanto w kaliskim Archiwum

Świętosław Fortuna, znany kaliski prawnik był gościem członków Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów. Spotkanie odbyło się w sali Archiwum Państwowego w Kaliszu. Tym razem tematem spotkania nie były sprawy związane z prawem a prelegent opowiadał o języku esperanto, który od najmłodszych lat jest jego pasją

   Przygoda Świętosława Fortuny z językiem esperanto rozpoczęła się w 1976 r. Już po czterech miesiącach nauki w tym języku porozumiewał się z kolegą z Węgier. Po ukończeniu kursu II. stopnia osiągnął biegłość w mowie i piśmie. Język ten nie jest trudny, gdyż opiera się na stałych rdzeniach, do których dodaje się przyrostki i przedrostki tworząc w ten sposób nowe określenia. Ułatwieniem jest to, że wymowa poszczególnych liter jest taka sama jak w języku polskim. Twórcą esperanto był Ludwik Zamenhof, Żyd pochodzący z Białegostoku.

   Zamenhof został lekarzem ale mając talent językowy (poznał wszystkie języki zachodniej Europy) postanowił stworzyć język uniwersalny, który pozwoliłby komunikować się wszystkim narodom. Zamenhof był z natury idealistą. Chciał, by wszyscy ludzie mówili wspólnym językiem i mieszkali w jednym państwie, co stanowiło wizję dość utopijną. Niemniej jednak samo esperanto zyskało wielu zwolenników, a jego twórcę odznaczono m. in. Legią Honorową.

   W Kaliszu ideę esperanto rozprzestrzenił księgarz Maksymilian Jasiński, wydając samouczek esperanto w 1933 r. Esperantyści w grodzie nad Prosną w okresie powojennym rozpoczęli swoją działalność w latach 60. XX w. Szczególnie zaangażowany w tę ideę był lekarz pulmonolog Andrzej Węgrzyn, szykanowany w okresie stanu wojennego przez władze komunistyczne. Organizował on m. in. kursy językowe, dzięki którym wielu kaliszan poznało esperanto i działa dzisiaj w kaliskim klubie tego języka. Mimo, że dominującym językiem w kontraktach międzynarodowych jest angielski, to esperanto ma nadal swoich pasjonatów. Esperantyści spotykają się na całym świecie. Kongresy odbyły się m. in. we Francji, Portugalii, Argentynie i Korei Południowej. W 2017 r. Parlament RP jednogłośnie poprzez aklamację ogłosił Rok Zamenhofa.

Świętosław Fortuna od końca lat 70. XX w. jest związany z Kaliszem. Pracował tutaj m. in. w Przedsiębiorstwie Ulic i Mostów w Kaliszu i tam współtworzył struktury „Solidarności”. Był doradcą prawnym najpierw w komitecie założycielskim, a potem w komisji zakładowej, organizatorem społecznych dyżurów pomocy prawnej w MKZ. Wspierał prawnie „Solidarność Wiejską” Uczestniczył w I Walnym Zjeździe Delegatów Województwa Kaliskiego. Był przewodniczącym sekcji Radców Prawnych przy MKZ, a potem przy ZR wspólnie z Krystyną Kowalską i Maciejem Pawlakiem. W 1981 r. sygnował Deklarację ideową Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność – Sprawiedliwość - Niepodległość, a rok później zainicjował List do władz Kalisza z apelem o uwolnienie z internowania Jerzego Pietkiewicza, zatrzymanego i przesłuchiwanego w Komendzie Wojewódzkiej MO w Kaliszu.
W latach 1990-1991 był wykładowcą na Uniwersytecie Ludowym im. ks. Wacława Blizińskiego w Kaliszu, a w latach 1991-1995 radcą prawnym m. in. w Hotelu Orbis „Prosna” w Kaliszu. Od 2003 r. wspólnie z Piotrem Szczepaniakiem prowadzi kancelarię prawną, a od 2004 r. jest prezesem Oddziału Zrzeszenia Prawników Polskich w Kaliszu. Pasjonuje się językiem esperanto i przynależy do Śląskiego Związku Esperantystów. Odznaczono go m. in. Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. (za Archiwum Państwowe w Kaliszu).

(grz)