Organy znowu zagrały w blizanowskim kościele

Setki osób, które we wtorek (8 sierpnia br.) w południe uczestniczyły w Sumie Odpustowej odprawionej w Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Blizanowie mogli znowu usłyszeć dźwięk organów parafialnego kościoła. W 2018 roku historyczne organy zostały zdemontowane i poddane gruntownemu remontowi.

Drewniany kościół w Blizanowie zaliczany jest do cennych obiektów sakralnego budownictwa na terenie Wielkopolski. Jest to jednonawowy obiekt o schemacie późnogotyckiej świątyni, w najstarszej części pochodzący z 1532 roku, z wieżą z 1760 roku oraz rokokowym wyposażeniem. Istotne, że  zachował z nieznacznymi przekształceniami formę z okresu powstania. Nic dziwnego, że o taką sakralną perełkę trzeba szczególnie dbać. Nie można tego odmówić ks. Tomaszowi Strzeleckiemu, który od ponad 10 lat jest proboszczem blizanowskiej parafii. Znacząco przyczynił się by kościół znalazł się na liście obiektów, które zostały objęte projektem Diecezji Kaliskiej w zakresie dziedzictwa kulturowego. Diecezja wspólnie z 24 podlegającymi jej parafiami była beneficjentem projektu dofinansowanego ze środków unijnych  „Szlakiem zabytkowych kościołów obszaru Diecezji Kaliskiej – rewaloryzacja i konserwacja zabytków drewnianych celem ochrony dziedzictwa kulturowego oraz wzrostu atrakcyjności regionu”. Pracom renowacyjnym poddano ponad 160 zabytków w 24 kościołach w tym także w kościele pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Blizanowie.

   Oprócz robót renowacyjnych wykonywanych w ramach projektu dla ks. Proboszcza ważną sprawą była odbudowa kościelnych organów. Zbudował je warszawski organomistrz Antoni Szymański w 1902 roku. Ks. Proboszcz dopiął swego. W 2018 roku organy zostały wymontowane i w tym samym roku remontowi poddano szafę organową. Natomiast w ubiegłym roku remontowano pozostałe podzespoły w tym miech fałdowy z dwoma podawaczami, zasilanie powietrzne i stół do gry. Kompleksowe prace wykonała firma Andrzeja Sutowicza. Chciałoby się powiedzieć, że organom przywrócono drugie życie, dziki czemu znowu mogą urzekać swoimi dźwiękami. Sumę Odpustową poprzedziło krótkie wystąpienie ks. Tomasza Strzeleckiego, po którym Łukasz Mosur znany organista zaprezentował możliwości odrestaurowanych organów, dając przy okazji na ich temat krótką lekcję. Sumę odprawił ks. Piotr Rusin z Diecezji Gnieźnieńskiej. Oprawę muzyczną zagwarantował nie tylko Ł. Mosur ale również muzycy z Orkiestry Dętej OSP w Blizanowie pod dyr. Alicji Sobczak. Tradycji stało się zadość, nie ma odpustu bez kramów z zabawkami. Tak też było i we wtorek w Blizanowie.

                                                 ***

   Wynalazcą organów był Ktesibios, matematyk żyjący w Aleksandrii w III wieku p.n.e, który stworzył tzw. organy wodne, nazwane tak dlatego, że ciśnienie powietrza regulowane było w nich za pomocą zbiornika z wodą. W pierwszych wiekach swego istnienia organy były instrumentem świeckim. Do kościołów i muzyki kościelnej zostały wprowadzone dopiero w połowie VII wieku. Mimo początkowej rezerwy, związanej z pogańskim charakterem organów, zainteresowanie tym instrumentem z czasem wzrastało. Wkrótce zaczęto używać ich nie tylko do akompaniowania śpiewowi, ale jako ważnego instrumentu solowego. Na przestrzeni wieków wprowadzano do organów wiele udoskonaleń ułatwiających grę i podnoszących walory brzmieniowe tego instrumentu. Około XIII wieku organy miały już rejestry i klawiaturę podobną do dzisiejszej (wcześniej klawisze były nie naciskane, lecz przesuwane).  Szczyt budownictwa organowego nastąpił w okresie baroku, kiedy to działali wybitni organmistrzowie, jak np. niemiecka rodzina Silbermannów. Wtedy też działali wybitni kompozytorzy muzyki organowej, jak Johann Pachelbel, Dietrich Buxtehude i Jan Sebastian Bach. Okresem, w którym organy były bardzo popularne był też romantyzm. Wykorzystywano je wówczas zarówno do celów koncertowych, jak i na co dzień − w liturgii. W XIX wieku do budowy organów wprowadzono kolejne ważne udoskonalenia − usprawniono mechanizm powietrzny i sposób operowania manuałami. Dziś także muzyka organowa dynamicznie się rozwija, a na koncertach organowych grywa się zarówno dzieła wielkich kompozytorów przeszłości, jak i utwory współczesne. Najpotężniejsze organy na świecie znajdują się w Atlantic City Convention Hall w USA. Liczba głosów w tym instrumencie wynosi 336, liczba piszczałek zaś 33 114. Do Księgi rekordów Guinnessa wpisano je nie tylko jako największe organy świata, lecz także jako największy i najgłośniejszy instrument. W Polsce pozycję lidera (pod względem liczby głosów) zajmują organy w archikatedrze św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu (150 głosów). Za nimi plasuje się instrument z bazyliki archikatedralnej Świętej Rodziny w Częstochowie (101 głosów). Miejsce trzecie należy do organów w bazylice archikatedralnej w Gdańsku – Oliwie (96 głosów) (za www.muzykaszkolna.pl .

   Łukasz Mosur – studiował w Warszawie, Lubece i Hamburgu. Laureat wielu międzynarodowych konkursów organowych w Polsce i poza jej granicami. Nagrodzony przez Ministra Kultury RP. Związany zawodowo z Akademią Muzyczną w Łodzi.

(grz)