Porady prawne - testament

Na co dzień wydaje nam się, że nas to nie dotyczy. Jednak żeby nie wiem jak się starać, to nikt z tego życia nie wyjdzie żywy. Na dodatek, jeśli na kimś nam zależy i coś dla niego zostawimy, warto zawczasu pomyśleć o sporządzeniu testamentu. Przez testament można rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci. Testament to niby prosta rzecz, ale można popełnić błędy, które powodują jego nieważność albo dadzą podstawę do próby podważenia. Testament może zawierać rozrządzenie tylko jednej osoby. Nie można sporządzić testamentu wspólnego. Warto wiedzieć, że testament można w każdej chwili odwołać lub sporządzić nowy, a spadkodawca podczas sporządzania testamentu musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych i działać osobiście.

 Są dwie grupy testamentów. Pierwsza to - testamenty zwykłe. Testament holograficzny - czyli własnoręczny. Można go sporządzić w ten sposób, że spadkodawca napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą. Testament notarialny - sporządzany jest w obecności notariusza w formie aktu notarialnego. Notariusz może sporządzić go również w domu spadkodawcy. Testament allograficzny - spadkodawca może sporządzić w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie to spisuje się w protokole z podaniem daty sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być przez wszystkich podpisany.
Druga grupa to testamenty szczególne. Testament ustny - jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej 3 świadków. Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i 2 świadkowie albo wszyscy świadkowie. W wypadku, gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Testament podróżny - podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym można sporządzić testament przed dowódcą statku lub jego zastępcą w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków. Dowódca statku spisuje wolę spadkodawcy, podając datę jej spisania i pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, po czym wszyscy pismo podpisują. Testamenty wojskowe - zasadą jest, że sporządzenie tego rodzaju testamentu jest możliwe jedynie w razie mobilizacji, wojny oraz w czasie przebywania w niewoli. Ogólnie rzecz ujmując może być zastosowany przez osoby cywilne i wojskowe wchodzące w zakres sił zbrojnych RP. Szczegóły 4 testamentów wojskowych określa rozporządzenie MON. Testament szczególny traci moc z upływem 6 miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
Sporządzając testament trzeba pamiętać, że w przypadku błędów może on być nieważny. Dzieje się tak wówczas, gdy zostanie sporządzony: w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjęcie decyzji; pod wpływem błędu; pod wypływem groźby. Nieważny może być również testament sporządzony z naruszeniem warunków formalnych, np. gdy świadkiem testamentu jest osoba, której przepisy nie pozwalają na tę funkcję. Oczywiście nieważny też będzie testament, w którym nie dokonano rozrządzenia majątkiem.

Adw. Dawid Wosiek