Sensacja historyczna w Kaliszu! Odnaleziono zaginione strony „Statutu kaliskiego”

Już wkrótce Miejska Biblioteka Publiczna w Kaliszu wzbogaci się o dwie brakujące strony „Statutu Kaliskiego” – bibliofilskiej kopii dokumentu wydanego w XIII wieku przez księcia Bolesława Pobożnego, opracowanej w latach 20. XX wieku przez łódzkiego artystę grafika Artura Szyka. Na ich trop wpadł kaliszanin – Witold Stefaniak

Brakujące strony „Statutu” odnalazły się Niemczech, w Badenii Wirtembergii. Są w posiadaniu polsko-niemieckiego małżeństwa Aleksandry i Dawida Koenig.
– Pani Aleksandra to córka kaliszan, którzy w drugiej połowie lat 80. ubiegłego wieku wyemigrowali do Niemiec. Kiedy ojciec przyszłego męża Aleksandry dowiedział się, że ślub jego syna z Polką ma odbyć się w Kaliszu przypomniał sobie, że ma w posiadaniu dokumenty związane z naszym miastem. Dostał je od swojego ojca, który był synem pracownika drukarni Bruckmann. Artur Szyk zlecił druk „Statutu Kaliskiego” drukarni w Paryżu ale ta nie będąc w stanie wykonać pracy ze względów technologicznych w tajemnicy zleciła pracę drukarni monachijskiej. Pozostaje tajemnicą dlaczego akurat te dwie strony znalazły się w domu pradziadka pana Dawida. Faktem jest, że niedługo potem monachijska drukarnia przestała istnieć i dzięki temu te dwie strony ocalały – opowiada pan Witold Stefaniak, który podczas ubiegłorocznej wizyty w Niemczech w domu Państwa Koenig oglądał znalezione strony „Statutu”. – Małżeństwo zdecydowało, że powinny uzupełnić zbiory kaliskiej biblioteki. Przekazanie zaplanowano na 24 sierpnia – dodaje pan Witold.

„Statut Kaliski” został wydany 16 sierpnia 1264 roku przez księcia Bolesława Pobożnego dla Żydów mieszkających na terenie Polski. Potwierdzony przez króla Kazimierza Wielkiego i późniejszych władców Polski był dokumentem określającym sytuację prawną Żydów w Polsce. 
– „Statut Kaliski”, którego większa część znajduje się w zasobach kaliskiej biblioteki, nie jest oryginalnym dokumentem Bolesława Pobożnego, bo ten się nie zachował, ale bibliofilskim wydaniem opracowanym przez Artura Szyka – pochodzącego z Łodzi artystę grafika żydowskiego pochodzenia. Pracował nad nim przez ponad dwa lata, do 1928 roku i dedykował Józefowi Piłsudskiemu. „Statut” składa się z 45 ilustrowanych plansz pokazujących historię relacji polsko-żydowskich na przestrzeni wieków, z tekstem w dziewięciu językach – łacińskim, polskim, hebrajskim, jidysz, francuskim, angielskim, niemieckim, włoskim i hiszpańskim. Intencją artysty było pokazanie, że Polska od wieków była krajem tolerancyjnym, wolnym od ksenofobii, co w okresie rodzącego się w Europie, a zwłaszcza w Niemczech, antysemityzmu, miało ogromne znaczenie – wyjaśnia Monika Sobczak-Waliś, kierownik Działu Informacji Naukowej i Zbiorów Specjalnych Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kaliszu. – Warto dodać, że „Statut Kaliski” w 1929 roku był prezentowany na cieszącej się ogromnym zainteresowaniem wystawie w Warszawie. Podobny sukces odniosła wystawa „Statutu” w kaliskim ratuszu – podkreśla M. Sobczak-Waliś.

W zasobach Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Adama Asnyka znajdują się 22 oryginalne plansze „Statutu” Artura Szyka nabyte jeszcze w latach 80. XX wieku od jednego z warszawskich antykwariatów. Przekazanie odnalezionych w Niemczech stron odbędzie się w środę, 24 sierpnia, w gmachu MBP przy ulicy Łaziennej. Być może wtedy poznamy więcej faktów na ten temat. (pp)