Jedyna taka uczelnia w Polsce

Z ppłk dr Mariuszem Kuryłowiczem, prorektorem ds. operacyjnych Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości rozmawia Piotr Piorun

– Panie pułkowniku, jakie są obecnie największe wyzwania stojące przed Służbą Więzienną?
– Najważniejszym zadaniem stojącym przed Służba Więzienną, w mojej ocenie, to przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa funkcjonariuszy i pracowników w trakcie wykonywania zadań służbowych. Jest to w szczególności troska o drugiego człowieka. Poprawa warunków pełnienia służby daje szansę na zapewnienie ładu i bezpieczeństwa w jednostkach penitencjarnych. Kolejnymi istotnymi zadaniami są: kontynuacja programu „Praca dla więźniów”, dalszy rozwój Systemu Dozoru Elektronicznego, poszukiwanie nowych inicjatyw wychowawczych skierowanych do osadzonych oraz realizacja naboru do służby. 
Obecna sytuacja geopolityczna na świecie, a w szczególności ta blisko naszych granic, zmusza do wykonania pewnych przemyśleń, refleksji, czyli innego spojrzenia na potencjał ochronny i obronny państwa. W konsekwencji należałoby pochylić się nad określeniem roli Służby Więziennej w systemie obronnym państwa oraz pogłębić współpracę z MON np. poprzez wspólne doskonalenie umiejętności oraz wymianę doświadczeń realizowanych w ramach dobrych praktyk np. z WOT. Wiele z powyższego uwzględniają nasze programy studiów I i II stopnia, jak również programy studiów podyplomowych. Jako przykład mogę tutaj wskazać na program studiów na kierunku Bezpieczeństwo Wewnętrzne, który w mojej ocenie jest jednym z najlepiej zaprojektowanych kierunków w Polsce. Ogromną rolę do odegrania, jako zadanie – ma tutaj również edukacja prawna i proobronna młodzieży, gdzie Służba Więzienna podjęła już aktywne działania.

– Jaka jest rola służby więziennej w systemie obronnym państwa, zwłaszcza w tak wyjątkowym i trudnym okresie jak obecnie, czyli trwającej wojny za naszą wschodnią granicą?
– Służba Więzienna to prawie 30-tysięczna umundurowana i uzbrojona formacja. To ogromny potencjał ludzi wyszkolonych przede wszystkim w obsłudze i posługiwaniu się bronią palną, czy też posiadających umiejętność stosowania środków przymusu bezpośredniego. Ponadto są to funkcjonariusze i pracownicy posiadający interdyscyplinarne (w większości wyższe) wykształcenie, co przekłada się bezpośrednio na umiejętność konstruktywnego rozwiązywania codziennych problemów i spraw służbowych. Poprzez prowadzoną permanentną ochronę społeczeństwa przed sprawcami przestępstw, na stałe wpisuje się w proces utrzymania pożądanego poziomu bezpieczeństwa państwa i odgrywa w nim znaczącą rolę. Natomiast uwzględniając potrzeby systemu obronnego państwa należałoby dokonać stosownych analiz uwzględniających potencjał SW, jak i analiz w zakresie potrzeb sektorowych tegoż systemu. Znaczącą rolę w obecnej sytuacji odegrać może integracja i współpraca służb umiejscowionych w potencjale ochronnym na rzecz obronności kraju. Służba Więzienna w przypadku konfliktu zbrojnego i tak będzie musiała wciąż chronić społeczeństwo przed sprawcami przestępstw, a w szczególności przed tymi, którzy popełnili najcięższe przestępstwa. To szczególne zadanie, które wykonywane jest profesjonalnie − daje szanse innym podmiotom na realizację swoich zadań. Ponadto Służba Więzienna to też kilkaset obiektów wyposażonych i funkcjonujących na co dzień, a w przypadku konfliktu zbrojnego mogąca wspomóc inne jednostki, instytucje, formacje czy straże. 

– Przez wiele lat w Kaliszu przy ul. Wrocławskiej funkcjonował Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej, który został zamknięty a w tym miejscu zaczęła funkcjonować Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości. Faktem jest, że nie brakowało wtedy głosów krytykujących likwidację ośrodka. Jak Pan ocenia tę decyzję z perspektywy tych kilku lat?
– Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej funkcjonuje do dziś. Został jednak przeniesiony do miejscowości Kule, nieopodal Częstochowy i nadal zajmuje się szkoleniami zawodowymi dedykowanymi dla funkcjonariuszy Służby Więziennej. Z perspektywy kilku lat można powiedzieć, że utworzenie Uczelni Wyższej, gdzie prowadzone są studia dla kadetów, przyszłych oficerów więziennictwa to strategiczny ruch resortu sprawiedliwości. Absolwenci studiów naturalnie będą zasilać szeregi Służby Więziennej. Po pięciu latach studiowania mogą podejść do egzaminu na pierwszy stopień oficerski. Krytyka, o której pan wspomniał, pojawia się prawie zawsze, kiedy dane środowisko stoi przed jakąś niewiadomą. Uważam, że dla Kalisza utworzenie Uczelni Wyższej to przede wszystkim szansa na rozwój, to nie tylko obecność młodzieży akademickiej, ale także wiele innych przedsięwzięć. To naukowcy, którzy tu przyjeżdżają na konferencje, czy też wykłady, to również słuchacze studiów podyplomowych z całej Polski poznający i zwiedzający Kalisz i okolice oraz projekty badawcze angażujące i zapraszające do współpracy lokalnych przedsiębiorców i inne środowiska. Te wszystkie kwestie dają dowód na to, iż uczelnia wyższa posiada większy potencjał aniżeli ośrodek szkolenia, co dla mieszkańców Kalisza jest na pewno korzystniejsze.

– Gdybyśmy zapytali przeciętnego kaliszanina o to, czym jest Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości, zapewne usłyszymy, że uczelnią kształcącą oficerów Służby Więziennej. Z pewnością nie byłaby to wyczerpująca odpowiedź. Proszę powiedzieć, jaka jest pełna oferta SWWS, w jakich kierunkach kształci uczelnia?
– SWWS to przede wszystkim uczelnia, która posiada kategorię „A” w dwóch dyscyplinach naukowych, tj. w pedagogice i w naukach o bezpieczeństwie. To uczelnia, która na chwilę obecną kształci na trzech kierunkach studiów i dziewięciu kierunkach studiów podyplomowych. SWWS prowadzi również wiele badań naukowych, krajowych i międzynarodowych. To właśnie na tym gruncie budowana jest wizja współczesnej penitencjarystyki. Uczelnia w stosunkowo krótkim czasie podjęła współpracę z uczelniami wyższymi z Polski i zza granicy, co przekłada się na współpracę z ekspertami z różnych dziedzin naukowych na wielu płaszczyznach. Są to przede wszystkim realizowane projekty naukowe. Doświadczenia zdobyte na gruncie tej współpracy dają szansę spojrzenia na problematykę badawczą penitencjarystyki z różnych perspektyw. Nie chcemy, aby uprawiana przez nas nauka była jedynie na półce w bibliotece, lecz życzymy sobie tego, aby zdobyta wiedza posiadała walor wysoce utylitarny. Chcemy, aby nasze badania wspomagały wymiar sprawiedliwości, służyły profesjonalizacji kadry resortu sprawiedliwości, jak również szeroko rozumianej administracji publicznej. SWWS to właśnie nie tylko Penitencjarystyka, ale też kierunek Bezpieczeństwo Wewnętrzne − jakże istotny w obecnych czasach. To także kierunek Prawo, gdzie dobrze wykształcona kadra jest niezwykle istotnym elementem systemu prawnego w wymiarze instytucjonalnym, czy też personalnym. Uczelnia w swojej ofercie posiada również szereg studiów podyplomowych, gdzie kładziemy nacisk na interdyscyplinarność i rozwój osobisty słuchacza. Na studiach podyplomowych oferujemy kształcenie sprecyzowane pod konkretne potrzeby np. kadr średniego i wyższego szczebla kierowniczego, dowodzenia działaniami specjalnymi, czy też ukierunkowane na profesjonalne prowadzenie mediacji i sprawiedliwości naprawczej bądź problematykę z zakresu ochrony ludności. Ponadto w naszej ofercie są również takie kierunki jak Ekokryminologia oraz Bezpieczeństwo i Przysposobienie Obronne dla Nauczycieli.

– Kto może aplikować o przyjęcie na studia w SWWS? Czy kandydat musi legitymować się jakimiś wyjątkowymi predyspozycjami?

– To zależy na jaki kierunek studiów dany kandydat aplikuje. Ogólnie mówiąc, aby wziąć udział w rekrutacji na studia stacjonarne pierwszego stopnia np. na kierunku Bezpieczeństwo Wewnętrzne trzeba posiadać świadectwo dojrzałości z pozytywnym wynikiem (maturę). Taki wymóg dotyczy także rekrutacji na jednolite studia magisterskie na kierunku Prawo. Natomiast, jeśli kandydat chce studiować na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia na kierunku Penitencjarystyka w służbie kandydackiej musi:
– posiadać obywatelstwo polskie;
– posiadać uregulowany stosunek do służby wojskowej;
– korzystać z pełni praw publicznych;
– dawać rękojmię prawidłowego wykonywania powierzonych zadań oraz rękojmię zachowania tajemnicy stosownie do wymogów określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych;
– nie być karanym sądownie;
– zdać maturę;
– posiadać zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia służby;
– złożyć podanie o przyjęcie do służby kandydackiej;
– złożyć zobowiązanie do pełnienia służby po ukończeniu nauki przez okres 5 lat od dnia mianowania funkcjonariuszem w służbie stałej.

– SWWS jest stosunkowo młodą uczelnią. Jak wyglądają perspektywy jej rozwoju?
– Uczelnia powstała w 2018 roku. Po niecałych czterech latach realizujemy kilka kierunków studiów I i II stopnia, stacjonarnych i niestacjonarnych, kilka kierunków studiów podyplomowych, wiele istotnych projektów badawczych (takich jak pilotażowy program TMSA, Problem Solving, adaptację narzędzia MQPL i SQL, mediacje i sprawiedliwość naprawcza i wiele innych), podjęliśmy szeroką współpracę krajową i międzynarodową, uzyskaliśmy kategorii „A” w dwóch poddanych ewaluacji dyscyplinach naukowych itd. Oto efekt ciężkiej pracy kadry uczelni, ale przede wszystkim jej twórcy Rektora-Komendanta gen. dr. Marcina Strzelca. Tak krótki okres czasowy i tak wiele osiągnięć stawia wysoko poprzeczkę do pokonania przez Uczelnię w następnych latach. 
Na obecnym etapie funkcjonowania Uczelni prowadzenie badań jest istotnym elementem procesu budowania dorobku naukowego Akademii. Stosunkowo często podejmowane są inicjatywy badawcze, krajowe i międzynarodowe. W Uczelni funkcjonują także Instytuty tj.: Instytut Nauk Prawnych, Instytut Społecznych Podstaw Penitencjarystyki, Instytut Nauk o Bezpieczeństwie, Instytut Penitencjarystyki Stosowanej. Synergiczna współpraca Instytutów pokazuje dalszą potrzebę rozwoju Uczelni, a kierunków rozwoju jest wiele. Widzimy potrzebę holistycznego podejścia do kształcenia kadry wymiaru sprawiedliwości, jak również podnoszenia kwalifikacji wśród personelu szeroko rozumianej administracji publicznej. W mojej ocenie przyszłym kierunkiem działań Uczelni − poza rozwojem obecnie realizowanych obszarów badawczych − będzie skoncentrowanie się na dyscyplinie nauk o zarządzaniu i jakości.

– W 2020 roku uczelnia przejęła budynek dawnego zakładu karnego przy ulicy Łódzkiej. Jakie są plany uczelni w stosunku do tego obiektu?
– Obiekt po dawnym zakładzie karnym, jest niezwykłym miejscem. Obecnie służy nam jako obiekt dydaktyczny. Realizujemy tam część programów studiów. Studenci mają okazję jeszcze przed rozpoczęciem służby w jednostce podstawowej nabyć umiejętności i wiedzę opartą na obcowaniu w realnym obiekcie, poznają jego topografię, zasady i regulaminy. Pod czujnym okiem wykładowców rozwiązują bardzo realne sytuacje występujące w codziennej służbie. Tym samym stają się bardziej profesjonalni oraz bardziej przygotowani na wypełnienie misji w służbie, czyli ochronie społeczeństwa przed sprawcami przestępstw w sposób humanitarny i praworządny oraz podejmować próby przywrócenia społeczeństwu jednostki zresocjalizowanej. 
Obecnie trwają prace koncepcyjne nad rozwojem tego obiektu tak, aby był obiektem zoptymalizowanym, gdzie realizacja programów studiów będzie przygotowywała do pełnienia służby we współczesnym systemie penitencjarnym.

– Dziękuję za rozmowę.

Ppłk dr Mariusz Kuryłowicz – absolwent Uniwersytetu w Białymstoku (magister pedagogiki) oraz Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie (stopień doktora w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie nauk o bezpieczeństwie). Wykładowca akademicki, członek Senatu w Szkole Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości. Współredaktor i autor monografii oraz tekstów z zakresu bezpieczeństwa i zarządzania; promotor prac licencjackich i magisterskich, promotor pomocniczy przy przewodzie doktorskim. Recenzent w czasopismach naukowych. Organizator krajowych i międzynarodowych konferencji oraz seminariów z zakresu bezpieczeństwa i resocjalizacji. Członek Polskiego Towarzystwa Ewaluacyjnego; Członek Polskiego Towarzystwa Ekspertów i Biegłych Sądowych, członek Rady Programowej ds. Kompetencji Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Ppłk dr Mariusz Kuryłowicz jest funkcjonariuszem Służby Więziennej. W karierze zawodowej pełnił funkcje między innymi: strażnika, inspektora, wychowawcy, dyrektora zakładu karnego oraz dyrektora Instytutu Badawczo-Rozwojowego SWWS. 1 lutego br. został powołany na stanowisko prorektora ds. operacyjnych SWWS