Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się

Tydzień 8: 20 lutego – 26 lutego 2023 r.
Wsch. sł. (26 lutego) w Kaliszu.: 6.42 Zach. sł.: 17.19 

1423 – w dokumentach wymieniony zostaje burmistrz miasta Mikołaj Kranch. No to przy tej okazji rzućmy kilka innych nazwisk osób sprawujących u nas władzę w pierwszym okresie funkcjonowania miasta. Najczęściej wymieniane są imiona pierwszych wójtów: Rytwin,  Henryk (takoż Ślązak, który sprawował urząd przez lat piętnaście), jego syn Arnold a po nim Mikołaj Baran i Jan zwany Młodszym. Z kolei wśród znanych z imienia radnych końca XIII w. występują m.in. Konrad – mistrz cechu piekarzy, Jan handlarz, Tilona z Tłokini. Starostą kaliskim był wtedy Aleksy z Lekinsteinu. No i urząd burmistrza, stworzony w 1404 r. pierwszym sprawującym – Mikołaj Gotardowicz, po nim Paweł Golisz, kolejni wybierani byli – często prolongując  kadencję – każdego roku. Wspomniany Mikołaj Kranch miał „szczęście” legitymizować swym podpisem miejski dokument. Do XVIII w. mieliśmy 101 burmistrzów – niektórzy wybierani nawet 6-krotnie a od 1746 burmistrzowie przyjęli tytuł prezydenta.

1463 – po raz pierwszy przełożonym kaliskiego klasztoru Kanoników Laterańskich został kaliszanin Tomasz Pierzyna. Zakonników ze wsi Męka pod Sieradzem sprowadził do Kalisza król Kazimierz Wielki i przywilejem z czerwca 1358 r. oddał im w zarząd kościół i przypisaną doń parafię. Początkowo przełożonymi w kaliskim zgromadzeniu byli Niemcy lub Ślązacy ale zakonnikom dość szybko udało się wyłamać spod jurysdykcji zniemczonego duchowieństwa wrocławskiego i po stu latach przełożonym został Polak – wspomniany Tomasz Pierzyna, a do zakonu wstąpiło 11 Polaków.

1863.02.25 – porucznik Józef Oxiński na czele oddziału powstańców styczniowych zajął Opatówek, gdzie ogłosił dekrety Rządu Narodowego, skonfiskował towary i odparł atak Rosjan. Mimo niesprzyjających okoliczności Oxińskiemu udało się stworzyć oddział już w pierwszych dniach powstania – w styczniu. Wkrótce, po wydostaniu się z okrążenia przez znacznie liczniejsze wojska rosyjskie w lasach rososzyckich – udał się pod Uniejów i Widawę. Inne oddziały stoczyły kilka, w większości niestety przegranych, potyczek – w tym najbardziej zaciętą i krwawą w maju pod Ignacewem (zginęło 180 powstańców). Bardziej udane akcje zbrojne – w tym wspomnianą w Opatówku w tym czasie prowadziły w tym czasie jedynie oddziały Oxińskiego i Edmunda Calliera. Nieco później utworzono dwa pułki kawalerii, które zeszły się w sierpniu w Chociwiu, dając początek Kaliskiej Brygadzie Kawalerii Narodowej pod dowództwem Taczanowskiego. Do jej losów, jak i do dalszego przebiegu powstania na Ziemi Kaliskiej jeszcze wrócimy, teraz jedynie dodamy, że kościele św. Mikołaja jest tablica poświęcona Józefowi Oxińskiemu  i duchowieństwu biorącemu udział w powstaniu.

1923.02.28 – zmarł Józef Antoni Kazimierz Leopold, właściciel majątku Rzepiszew, działacz oświatowy i społeczny (m.in. w swoim majątku założył ochronkę dla ubogich dzieci), bibliofil. Pochowany został w Szadku. Posiadacz biblioteki liczącej ok. 5000 woluminów, 4000 rycin i numizmatów, a także portretów, porcelany i antyków. Swoje zbiory zapisał Muzeum Ziemi Kaliskiej z zaleceniem utworzenia sali imienia Leopoldów (do Kalisza trafiły w 1930 r). I choć swoistego testamentu darczyńcy nie udało się w całości zrealizować – nie powstała taka sala, ba – zbiory nawet uległy rozproszeniu także po innych placówkach, m.in. część księgozbioru trafiła do kaliskiej biblioteki – społeczna postawa pana Józefa Leopolda zasługuje na uznanie.

2003.02 – uruchomiono (skoro o bibliotekach mowa) Filię nr 7 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Adama Asnyka w Kaliszu z siedzibą przy ul. Tuwima. Biblioteka zajmuje część zabytkowego majkowskiego dworku Karśnickich a jej „startowy” księgozbiór został utworzony na bazie dotychczasowej filii działającej w Winiarach.
A latem, przy ładnej pogodzie, treści dopiero co wypożyczonych książek można kontemplować wsłuchawszy się jednocześnie w świergot ptaków i szum liści – siedząc na jednej z ławek przydworskiego parku.