Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

1434.07.25 – kolejne wydarzenie  świadczące o wysokiej randze i znaczeniu Kalisza – oto przedstawiciele miasta uczestniczyli w obiorze najstarszego syna Jagiełły – Władysława Warneńczyka na króla polskiego. Ów „obiór” był wprawdzie sprawą niemal przesądzoną (choć jego kandydaturę musiał, krusząc opór wielu możnowładców, ostro forsować biskup Zbigniew Oleśnicki) – Warneńczyk to przecież władca dynastyczny, ale sam fakt obecności kaliszan na uroczystości też trzeba docenić. I pewno zazdrościć, bo ucztowanie na okoliczność intronizacji nowego władcy było zapewne huczne, choć akurat dziesięcioletniemu wówczas Władysławowi aż tak często jak „naszym” do kielichów nie dolewano.

1824 – Wincenty Przechadzki, właściciel fabryki sukna ale raczej pechowy czy może mało sprawny biznesmen, ogłosił niewypłacalność i zamknął fabrykę, mieszczącą się na rogu pl. Kilińskiego i ul. Babinej. Nie dał rady potężnej – i w dodatku sąsiedzkiej – konkurencji Repphanów. Próbował jeszcze przenieść produkcję na Rynek ale i z tego nic nie wyszło. Trapiony długami, których nie spłacił do końca życia wrócił – wcześniej był ziemianinem w wieluńskim – do siebie na wieś. A  pomieszczenia fabryki z Warszawskiego Przedmieścia zostały przerobione – według projektu Franciszka Reinsteina – na klasycystyczny dom czynszowy stojący tam do dziś. 

1824 – urodził się Władysław Ehm, który był pierwszą znaną z imienia i nazwiska osobą, prowadzącą w Kaliszu systematyczne obserwacje pogody. O nim i o jeszcze kilku kaliskich „oryginałach” piszemy więcej w dziale „Historia”

1824 – przybyły z czeskiego Liberca Fryderyk Krauze uruchomił w Kaliszu produkcję muślinów, satyny i wyrobów bawełnianych a Filip Schnerr założył na Zamkowej skład przędzy bawełnianej. Rok później przypominał już swym dłużnikom o terminie przypadających spłat za pobrany towar, a niejako przy okazji informował, że handluje też suknem zagranicznym. 

1824 – założono elementarną szkołę zawodową tzw. rzemieślniczo-niedzielną, do której uczęszczali uczniowie różnych rzemiosł, a także dzieci pracujące w manufakturach. Jej rozwój był godzien podziwu – o ile na początku do szkoły uczęszczało 250 uczniów to kilka lat później było ich już… dwa razy więcej.

1894.07.28 – w Porywicie zmarł, urodzony w marcu 1837 r. Edward Pawłowicz, nauczyciel (fizyki, matematyki, przyrody i geografii), działacz społeczny. W 1873 założył w Kaliszu 4-klasowe progimnazjum, przekształcone wkrótce 6-klasową Prywatną Szkołę Realną, która należała do najlepszych na terenie Królestwa Polskiego a on sam do elity intelektualnej Kalisza. Szkoła Pawłowicza, mieszcząca się na ul. Wodnej a następnie w kamienicy na rogu Wrocławskiej i Nowoogrodowskiej (Śródmiejskiej i Kościuszki) była – z uwagi na propolski charakter – solą w oku władz rosyjskich, które kilkanaście lat później  zamknęły – prowadzoną już przez Konstantego Jerzykowicza - placówkę, zastępując ją swoim prorządowym Gimnazjum Realnym (po I wojnie siedziba Jagiellonek) – pisaliśmy o tej szkole więcej w jednym z numerów czerwcowych). Pawłowicz był członkiem m.in. Towarzystwa Dobroczynności, Towarzystwa Muzycznego w Kaliszu, a także Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Z Kalisza wyjechał w 1883 r. żegnany przez liczne grono wdzięcznych kaliszan.

1904.07.28 – w pułkowej cerkwi pw. św. Jerzego na Łaziennej odbył się ślub korneta Aleksandryjskiego Pułku Dragonów Konstantego Nikołajewicza Awaliszwili i Wiery Pietrownej Snaksarew, rodziców Natalii Awaliszwili – absolwentki Jagiellonek, – „srebrnej Natalii” i przyszłej żony poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.

1914.07 – przed zburzeniem miasta Kalisz liczył ponad 65 tys. mieszkańców. Działało 16 instytucji i stowarzyszeń społeczno-dobroczynnych, 25 kulturalno-oświatowych, 12 finansowo-przemysłowych. Funkcjonowały fabryka nici, fabryka pluszu, 5 fabryk pończoch i rękawiczek, 3 fabryki fortepianów, fabryka trykotaży, 2 fabryki lalek, browar, 2 rektyfikacje spirytusu, 7 drukarń, 4 garbarnie, 4 cegielnie, 5 młynów, 62 fabryczki haftów oraz 8 fabryk koronek. I takie to miasto zniszczyli już w sierpniu Niemcy.

2014.07 – liczący ponad 1,6 tys. mieszkańców i posiadający bogatą historię i cenne zabytki Chocz odzyskuje – nadane w XVI w. ale utracone w 1870 r. – prawa miejskie.

Foto: Szkoła Pawłowicza