Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

Tydzień 47: 18 listopada – 24 listopada 2024 r.    
Wsch. sł. (24 listopada) w Kaliszu: 7.2   
Zach. sł.: 15.47

1644.11 – mieszczka Anna Śmiglowa ufundowała dla kościoła franciszkanów nowe organy ośmiogłosowe.

1934 – ostateczne włączenie Ogrodów w granice Miasta. Ostateczne – bo już ćwierć wieku wcześniej Kalisz anektował część tej dawnej wsi o bogatej historii, o której pisaliśmy więcej w „Ż.K.” m.in. w listopadzie 2018 r.

1934 – w Russowie, pod kierunkiem ogrodnika Stefaniaka zrealizowano przebudowę utworzonego w końcu XIX w. przydworskiego parku (jest on więc rówieśnikiem urodzonej i zamieszkałej we dworze Marii Dąbrowskiej). Po II wojnie park (jak i sam dwór) stawały się coraz bardziej zaniedbane (nad czym bardzo ubolewała przybyła tu z wizytą pisarka) więc pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. rozpoczęto  jego rewaloryzację . Ozdobą parku jest duży staw przed dworem i trzy mniejsze – w tym jeden z wysepką a wśród drzew - świerki, wierzby kruche, klony, robinie akacjowe, topole czarne, kasztanowce i grusze. Dodatkowo w latach 90. utworzono w nim ekspozycję budownictwa chłopskiego związanego z regionem kaliskim.

1934 – Kalisz liczył ponad 67 tys. mieszkańców a powiększony poprzez włączenie w jego granice, oprócz Ogrodów, również części gmin Żydów i Tyniec obszar miasta wynosił 2413 ha. Posiadał 45 km brukowanych ulic, w miejskim Zakładzie Kąpielowym wyszorowało się przez ten rok ok. 30 tys. osób natomiast kozę na Nowym Rynku (wówczas zwanym Rynkiem Dekerta) „zaszczyciło” w tymże roku swą obecnością blisko 4 tys. kaliszan.

1944 – w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu zginęła, urodzona w Londynie w 1908 r., Deborach Gross-Schinagel, lekarka, członkini Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego. To niezwykła postać, po wybuchu II wojny nie zaprzestała leczyć nawet będąc w zaawansowanej ciąży. Po wyjeździe z Kalisza doktora Dawida Seida a następnie zastrzeleniu przez gestapowca kolejnego lekarza Edwarda Beatusa została jedyną lekarką pracującą w szpitalu żydowskim. W 1942 wywieziona z mężem i synkiem do Getta Łódzkiego. Tam pracowała w ośrodku zdrowia. W czasie likwidacji getta ukrywała się przez kilka dni z mężem i synkiem w bunkrze na pobliskim cmentarzu żydowskim, ale wszyscy zostali wykryci przez Niemców i deportowani do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Zginęła tam w komorze gazowej wraz ze swym trzyletnim synkiem Jakubem.

1944 – niemieccy okupanci przeprowadzili swoje „porządki” w kaliskim teatrze. Nad sceną umieścili niezbyt udaną płaskorzeźbę a ponadto podjęli nieskuteczną próbę zainstalowania w teatrze sceny obrotowej.

1944 – o wieżę kaliskiego ratusza (choć jest też hipoteza, że był to komin pobliskiej fabryki Mystkowskiego) zawadził skrzydłem kołujący nad miastem pod koniec okupacji niemiecki messerschmitt, którego pilot, wykonując zwyczajową ewolucję, chciał się pokazać mieszkającym w Kaliszu rodzicom. Młodziaka Niemcy chyba nie zdążyli dostatecznie przeszkolić i samolot wraz z pilotem runął ostatecznie w okolicy dzisiejszych bloków na Wale Staromiejskim i Bankowej.

1954 – prezesem O/PTTK w Kaliszu Mieczysława „Winia” Kulczyńska. Do Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego wstąpiła w 1952 r. a w oddziale kaliskim prezesowała przez 25 lat Pod jej przewodnictwem oddział odnosił największe sukcesy – zarówno w działalności programowej jak i gospodarczej. Stworzyła oddziałową Komisję Ochrony Zabytków, była członkiem takiej komisji w Zarządzie Głównym PTTK,  była jedną z inicjatorek corocznych centralnych zjazdów społecznych opiekunów zabytków, z jej inicjatywy w 1995 r.  w Kaliszu odbył się taki zjazd. Drugą płaszczyzną działalności druhny Wini było harcerstwo a kto chce dowiedzieć się więcej o życiu, działalności i pasjach pani Mieczysławy powinien sięgnąć choćby do archiwalnego numeru Życia Kalisza (kłania się strona www) z marca 2022 r.

1954 – w wieku 52 lat zmarła Emilia Bohowiczowa, nauczycielka, działaczka społeczna i oświatowa, publicystka. Wchodziła w skład zarządu Towarzystwa Dobroczynności oraz zarządu Muzeum Ziemi Kaliskiej. Była aktywną uczestniczką piątków literackich. Na łamach „Gazety Kaliskiej” publikowała recenzje, reportaże i artykuły. Stanowiła pierwowzór Stefanii Holszańskiej z powieści Noce i dnie. I o tej zacnej damie pisaliśmy już co najmniej dwukrotnie (bo zasłużyła na to) w ubiegłorocznych numerach „Życia „Kalisza”. Więc teraz tylko krótki, jej poświęcony cytat z naszych publikacji: Przed 1914 rokiem trudno byłoby doszukać się w Kaliszu znaczącego stowarzyszenia lub znaczących przedsięwzięć kulturalnych, w których nie pełniłaby jakiejś ważnej funkcji.
 
2014.11.20 – w czasie pobytu w sanatorium (!) zmarł Zbigniew Białek, nauczyciel, wiceprezydent Kalisza (1998-2002), radny Rady Miejskiej I, II, III i IV kadencji. Absolwent Liceum Asnyka. W latach 1986-98 dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1. Przez wiele lat kierował Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym. Urodził się w 1941 r.