Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

Tydzień 5: 27 stycznia – 2 lutego 2025 r.    
Wsch. sł. (2 lutego) w Kaliszu: 7.   
Zach. sł.: 16.

1425 – źródła przekazują ówczesne nazwy kaliskich ulic. Są wśród nich takie, których lokalizacja nawet dzisiaj nie budzi wątpliwości: Piskorzewska, Zamkowa, Najświętszej Marii Panny, św. Mikołaja, Sukiennicza, takie które się w międzyczasie „przeprowadziły”: Wrocławska, Toruńska ale i takie, z którymi współcześni taksówkarze i listonosze mieliby poważny kłopot: Mnisia, Kołodziejska, Kupiecka, Skoczska (od wyrazu skot oznaczającego bydło) czy Rybacka.

1445 ok. – urodził Wojciech Blar z Brudzewa – astronom, matematyk, filozof i dyplomata. Ale i pedagog – nauczyciel m.in. Mikołaja Kopernika, którego „zaraził” nieufną postawą wobec systemu geocentrycznego. Zmarł w Wilnie w 1495 r., nie doczekał się zatem publikacji rewolucyjnego w tym zakresie dzieła swego ucznia. Szkopuł w tym, że do owego Brudzewa, w którym urodził się ten krakowski uczony „przyznają się” mieszkańcy zarówno Brudzewa leżącego w powiecie tureckim jak i Brudzewa z okolic Słupcy. Udowodnienie światu, że chodzi jednak o Brudzew podkaliski (z gminy Blizanów) wydaje się raczej sprawą przegraną…

1445 – arcybiskup Wincenty z Dębna herbu Doliwa konsekrował kaliską kolegiatę. Opóźnienie terminu konsekracji wynikało ze szkód jakie poczynił mający miejsce dwa lata wcześniej pożar świątyni i jej otoczenia. 

1465 – Kazimierz Jagiellończyk zawarł w Kaliszu ugodę z Konradem Czarnym, księciem oleśnickim, zgłaszającym pretensje do niektórych ziem. Zgodnie z ugodą Konradowi wypłacono 20 tys. czerwonych złotych z tytułu posagu dla jego żony księżniczki Małgorzaty. W czasie wizyty króla nasze miasto Kalisz obdarzone też zostało przez króla przywilejami wyrabiania trunków bez żadnych dodatkowych opłat. Wtedy też Jagiellończyk zezwolił na budowę drewniano-murowanego kompleksu kościelno-klasztornego dla przybyłych do Kalisza bernardynów. Koszty tej budowy ponieśli prymas Jan Gruszczyński i mieszkańcy miasta, którzy otrzymali 40-dniowy odpust w zamian za złożone ofiary na budowę.

1895.01.27 – zmarła, urodzona w Kaliszu w grudniu 1822 r.  Aleksandra Barbara Parczewska – matka znanych w naszym mieście społeczników Melanii i Alfonsa. Urodziła się w rodzinie znanego kaliskiego notariusza Franciszka Bajera przez którego była spokrewniona z właścicielem kamienicy  na pl. Św. Józefa, w której miała siedzibę loża masońska. Pani Aleksandra też była społeczniczką – była założycielką kaliskiej pracowni rzemieślniczej dla kobiet. Udzielała się też w powstaniu styczniowym Była również tłumaczką literatury czeskiej i po powstaniu mieszkała czasowo właśnie w Czechach. Zmarła jednak w naszym mieście, pochowana jest wraz z wspomnianymi dziećmi na cmentarzu Miejskim w rodzinnym grobowcu przy murze od strony Górnośląskiej. 

1905.01.30 – w Siedlcach urodził się Jerzy „Jurand” Koszutski. Temu – związanemu z Kaliszem wybitnemu kolarzowi a później wokaliście i założycielowi popularnego chóru poświęciliśmy już obszerny artykuł w Ż.K., pisały o nim także inne media. Koszutski zmarł w Nowej Rudzie w 1960 r. pochowany jest w Kłodzku.

1905.01.31 – fala strajków, jaka objęła większe ośrodki przemysłowe po „krwawej niedzieli” w Petersburgu, dotarła i do Kalisza – w tym dniu robotnicy z fabryki koronek Dancyngiera wyszli na ulicę, agitując pracowników sąsiednich zakładów. Robotnicze wystąpienia znalazły żywy oddźwięk także wśród uczniów szkół kaliskich – utworzyli oni komitet strajkowy, na którego czele stanął, późniejszy minister  Wyznań Religijnych i Oświecenia RP Sławomir Czerwiński. 1 lutego proklamowano strajk młodzieży – wśród postulatów, wręczonych dyrektorowi Szkoły Realnej znalazły się żądania nauczania w języku polskim, powszechnego i równego dostępu do szkoły, niewydalania uczniów za przekonania, gwarancji wolności nauczania czy prawa zakładania wszelkich szkół. Czerwiński żądania uzasadniał po polsku więc dyrektorowi trzeba było specjalnie… tłumaczyć. Później połączony pochód – do strajku przyłączyły się też dziewczęta z pobliskiego Gimnazjum Żeńskiego – dotarł do Żeńskiej Szkoły Realnej przy dzisiejszej ulicy Kościuszki (dawniej Nowoogrodowskiej). Obecnie na dziedzińcu szkoły skąd ruszył protest (dzisiaj – Liceum im. Asnyka), można obejrzeć dzwonek, którym dano sygnał do strajku. Czerwiński podobnie jak kilku innych, został wydalony „z wilczym biletem”, maturę zdał już w Krakowie. 

1915.02.02 – w Kaliszu urodził się Marian Chudzik. Podobnie jak i jego ojciec swoją karierę zawodową związał kaliskim drukarstwem – pracował w drukarniach „Ziemi Kaliskiej”, Antoniego Krawczyka a po II wojnie w Kaliskiej Drukarni Aksydensowej. W czasie wojny brał udział w powstaniu warszawskim, następnie trafił do obozu koncentracyjnego. W 1972 r. został uhonorowany dyplomem z okazji ukończenia 40 lat nieprzerwanej i nienagannej pracy w przemyśle poligraficznym. Zmarł w lipcu 1979 r. pochowany jest na cmentarzu Miejskim.