Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

Tydzień 7: 10 lutego – 16 lutego 2025 r.    
Wsch. sł. (16 lutego) w Kaliszu: 7.03   
Zach. sł.: 17.01

1555 – kaliscy Żydzi otrzymali od Zygmunta Augusta przywilej, potwierdzający ich prawa do kupowania domów i zamieszkania na terenie miasta oraz uprawiania tam handlu i rzemiosła w wyniku czego w dekadę później w Kaliszu istniało 18 domów żydowskich, jeden dom szkolnika oraz bóżnica.

1555 – tenże Zygmunt August nadał nowe i potwierdził stare przywileje kaliskich sukienników.

1565 – lustracja województwa kaliskiego potwierdza istnienie w Kaliszu dwóch młynów wodnych: jeden, przy Bramie Toruńskiej, miał 4 koła walne do mielenia słodu i innych zbóż, drugi przy Bramie Wrocławskiej – 4 koła walne do mielenia mąki, piąte koło tzw. foluszowe do tłuczenia dębu, a szóste do prosa i siemienia. Młynarzem był Stanisław Pawłowski. Do prowadzenia młyna i pobierania należności upoważniał go list Zygmunta Starego. 
  
1565 – od tego roku działał w Kaliszu pierwszy zanotowany w kronikach wykształcony lekarz – Adam Cruriatud [Goleński] Nieco później – ale jeszcze w tym samym wieku – pojawili się kolejni: Jan Zemełka i Sebastian Sieszkowski. 

1565 – w Zacharzewie koło Ostrowa Wlkp. urodził się Stanisław Radzimski – jezuita, kapelan wojskowy, pedagog i misjonarz. Uczył się w Wilnie i w Poznaniu, do zakonu wstąpił w Braniewie gdzie też sam później wykładał filozofię. Filozofii nauczał też w Kaliszu, do którego przybył w 1602 r. Jego wykłady zachowały się w rękopisie. Później pracował w Krakowie, Lwowie i Kamieńcu Podolskim. Na kresach zakładał też kolejne domy zakonne. Jako kapelan towarzyszył wojskom polskim w wyprawach przeciw Turkom i Tatarom. W 1621 r. wrócił do Kalisza by podjąć obowiązki rektora Kolegium. Od nas trafił jeszcze do Lublina, gdzie zmarł w 1622 r.

1585 – rok po oficjalnym otwarciu kaliskiego Kolegium Prymas Karnkowski zapisał uczelni wsie biskupie: Kokanin, Lisków, Sławno i Żychów. W powstałym kolegium otwarto klasę humanitatis (poetyki). Do czasu wybudowania obiektów przy (dzisiejszej) Kolegialnej klasy mieściły się przy rynku.

1595 – kolejny pożar zniszczył m.in. fragmenty kościoła pw. św. Mikołaja. 

1595 (ok.) – urodził się Samuel Ludwik Twardowski (Samuel ze Skrzypny) herbu Ogończyk – najwybitniejszy związany z Kaliszem pisarz czasów przedrozbiorowych – barokowy poeta, epik, panegirysta i tłumacz. Pochodził z rodziny szlacheckiej, wywodzącej się ze Skrzypny i Twardowa (okolice Pleszewa). W Kaliszu chodził do jezuickiego kolegium i już wtedy podejmował pierwsze próby literackie. Prawdopodobnie brał udział w wojnie moskiewskiej, walczył też w bitwie pod Chocimiem uczestniczył również w poselstwie do Turcji. Po 1648 r. osiadł w Wielkopolsce, gdzie zarządzał kilkoma dworami. Debiutował w 1633 r. w roku 1655 r. wydał swoje najważniejsze dzieło, oparty na motywach mitologicznych poemat „Nadobna Paskwalina z hiszpańskiego świeżo w polski przemienioną ubiór”. Z kolei w wierszowanym „Nagrobku” wspomina on ojczystą rzekę Lutynię i młodość spędzoną w kaliskiej szkole. W Kaliszu również wydrukowano pierwszy raz w całości najlepszy poemat epicki Twardowskiego „Wojna domowa z Kozaki i Tatary” oraz zbiór wierszy „Miscelanea selecta”. Zmarł w 1661 r. 
  
1915.02.16 – w Monachium zmarł malarz Alfred Jan Maksymilian Wierusz-Kowalski. Urodził się w Suwałkach w 1849 r., jako szesnastolatek wraz z rodzicami przeniósł się do Kalisza, gdzie pobierał naukę w Męskim Gimnazjum Filologicznym. Kaliszanie określali go „dzieckiem naszego miasta”. Specjalizował się w malarstwie rodzajowym, zwłaszcza związanym z życiem wsi, podejmował również tematykę historyczną sięgającą XVII w. oraz powstania styczniowego. Częstym motywem jego dzieł był pejzaż zimowy a na jednym z obrazów wśród grupy jeźdźców otaczających sanie można rozpoznać twarze znanych kaliszan. W 1896 r. zamieszkał w Mikorzynie ale wielokrotnie odwiedzał Kalisz.   

1935.02.16 – urodziła się Iwonka Urbanowska – działaczka społeczna i długoletnia kaliską radna. Współpracowała z radami osiedlowymi, Strażą Miejską i policją, zabiegając o podniesienie bezpieczeństwa i estetyki w Kaliszu. Była choćby współtwórczynią powstania Parku nad Krępicą. Zainicjowała współpracę partnerską z miastem Heerhugowaard w Holandii, jako przewodnicząca Komitetu Miast Partnerskich przyczyniła się do rozwoju kontaktów także z innymi miastami Europy. Działała na rzecz dzieci i osób niepełnosprawnych, co przyczyniło się do rozwoju Ośrodka Rehabilitacyjno-Wychowawczego „Tulipan”. Była założycielką oddziału Polskiego  Związku Kynologicznego, pełniąc przez 20 lat funkcję prezesa. W roku 2006 była założycielką Uniwersytetu Trzeciego Wieku ,,Calisia’’, została jego prezesem. Jako organizator wielu przedsięwzięć cieszyła się ogólnym uznaniem i zaufaniem. Zmarła w maju 2011 r. w hospicjum w Rożdżałach, pochowana jest na Cmentarzu Komunalnym. Pośmiertnie została wyróżniona odznaką Zasłużony dla Miasta Kalisza.