Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

Tydzień 8: 17 lutego – 23 lutego 2025 r.    
Wsch. sł. (23 lutego) w Kaliszu: 6.49   
Zach. sł. 17.14

1595 – urodził się  Mikołaj Cichowski, jako dwudziestolatek wstąpił – prawdopodobnie w Kaliszu – do zakonu jezuitów. Przez kilka lat pełnił w kaliskim klasztorze funkcję furtiana, po ukończeniu studiów w Poznaniu został profesorem retoryki, teologii i filozofii na uczelniach w Kaliszu, Ostrogu, Poznaniu, Krakowie i Kijowie. Kaznodzieja, zdecydowany  przeciwnik arian i zwolennik prymatu papieża. Jego pisma zawierają duży ładunek emocjonalny, miejscami są nawet napastliwe. Zmarł w Krakowie w 1669 r.

1605 (ok.)  – 1655 – to lata życia Stanisława Kobierzyckiego herbu Pomian – historyka i funkcjonariusza państwowego – m.in. podczaszego kaliskiego, posła na Sejm i sekretarza królewskiego a także kanclerza wielkiego koronnego. Wyjeżdżał na misje na tereny dzisiejszej Belgii,  studiował w Leuven, Rzecznik wzmocnienia władzy królewskiej, po najeździe szwedzkim pozostał wierny Janowi II Kazimierzowi. Opublikował m.in. prace dotyczące historii panowania Zygmunta III Wazy i obrony Jasnej Góry 1655, m.in. Historia Vladislai Poloniae et Sueciae principis, Obsidio Claris Montis Częstochoviensis. Wydane w 2005 r. polskie tłumaczenie „Historii Władysława królewicza polskiego i szwedzkiego” jest autorstwa Marka Krajewskiego, filologa znanego z cyklu kryminalnych powieści o Eberhardzie Mocku – policjancie z miasta Breslau. Z innych ciekawostek warto wspomnieć, że siostra Kobierzyckiego była żoną sławnego hetmana Stefana Czarnieckiego. Kobierzycki zmarł w Kaliszu w 1655 r., pochowany jest wraz z żoną Zofią w kościele św. Mikołaja w niedostępnej dziś krypcie. W katedrze znajdziemy też poświęcone mu epitafium z łacińską inskrypcją a na probostwie niedawno odkryto tablicę z jego nazwiskiem. 

1615 – pracujący w naszym kolegium jezuitów belgijski matematyk i astronom Karol Malapert wydał w kaliskiej drukarni Wojciecha Gedeliusza swoje, dedykowane królewiczowi Władysławowi Wazie, dzieło Variorum poematum fasciculus. Znajdujemy tam opis pionierskich wyników prowadzonych w Kaliszu badań astronomicznych choć – co ciekawe – publikację zaczyna, zajmująca niemal połowę druku… tragedia biblijna o królu Jerozolimy Sedecjaszu.          

1875.02.17 – w Rajsku k. Kalisza urodził się Kazimierz Czapski – prawnik i działacz społeczny. Maturę uzyskał w naszym Męskim Gimnazjum Klasycznym, studia prawnicze ukończył w Petersburgu. Prawniczą karierę na różnych stanowiskach rozwijał w Kaliszu i w tymże Kaliszu sprawował w okresie międzywojennym szereg funkcji w instytucjach bankowych, w Stowarzyszeniu Właścicieli Nieruchomości i w Radzie Miejskiej. Udzielał się także organizacjach społecznych: Towarzystwie Muzycznym, Towarzystwie Miłośników Sceny, Towarzystwie Tatrzańskim i Stowarzyszeniu Rzemieślników Chrześcijan. Zmarł w listopadzie 1952 r., pochowany jest na cmentarzu Miejskim.

1965.02.21 – zmarł Franciszek Orleski, nauczyciel ekonomista i dyrektor w szkołach kaliskich. Urodził się w 1901 r.,  jako ochotnik brał udział w wojnie z bolszewikami, w wojnie obronnej w 1939 r. służył w 29 (kaliskim) Pułku Piechoty. Także pochowany jest na cmentarzu Miejskim.

1915.02.23 – w Turku urodził się Baruch (Bolek) Kolski (wł. Abram Burech). Uczęszczał do Gimnazjum im. A. Asnyka w Kaliszu. Mając siedem lat wstąpił do żydowskiej organizacji harcerskiej Haszomer Hacair (Młody Strażnik). W wieku szesnastu lat wyjechał na farmę pod Nowogródkiem, gdzie przygotowywano młodych Żydów do pracy w rolnictwie. Tu dostał certyfikat potwierdzający jego umiejętności zawodowe i wyjechał z Polski. Jego kaliska rodzina zginęła w czasie Holocaustu, on przedostał się na Bliski Wschód. Przygotowywał przybywających do walki o niepodległy Izrael. Można go uważać za współtwórcę izraelskiego państwa. Kolski należał do Związku Kaliszan w Izraelu. Z jego inicjatywy zbudowano pomnik kaliszan oraz zasadzono drzewka pamięci w Yad Vashem. W III RP zaczął przyjeżdżać do Kalisza. Uczestniczył w zjazdach asnykowców. Przy pomocy Fundacji Nussenbaumów spowodował wydobycie z kanału Rypinkowskiego ponad 1500 macew pochodzących ze starej nekropolii i przewiezienie ich na nowy cmentarz żydowski na Podmiejskiej. Wraz z kolegą szkolnym Zenonem Sroczyńskim przyczynił się także do renowacji tamtejszego domu przedpogrzebowego – Domu Pamięci i Spotkań. Zmarł w lutym 2008 r. w Netanii (Izrael).

1975.02.20 – w salach Muzeum Ziemi Kaliskiej otwarto pokonkursową wystawę projektów rzeźb, które w przyszłości miały stanąć w kilku miejscach w Kaliszu. Do „finału” konkursowe jury zakwalifikowało osiem projektów. Wykonane według nich rzeźby zadeklarowało się kupić Miasto, z pomocą przyszły też kaliskie zakłady pracy” i wkrótce „mimo szeregu trudności technicznych artyści rozpoczęli realizację przyjętych projektów”.