Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

Tydzień 11: 10 marca – 16 marca 2025 r.    
Wsch. sł. (16 marca) w Kaliszu: 6.02   
Zach. sł.: 17.51

1655 – wspomniany przez nas niedawno a związany z ziemią kaliską Samuel Twardowski wydał swoje najważniejsze dzieło – poemat „Nadobna Paskwalina z hiszpańskiego świeżo w polski przemienioną ubiór”. Ten utwór – jak i inne Twardowskiego, oparty jest na stylowych wzorach włoskich i hiszpańskich, wykazujących rozeznanie autora w dworskich i zachodnioeuropejskich konwencjach sztuki barokowej oraz jego wrażliwość artystyczną. Opisuje historie nieszczęśliwej miłości, a Twardowski swobodnie powiązał tu mitologie antyczną i wyobraźnię chrześcijańską, realne miejsca i antycznych bohaterów obok zwykłych śmiertelników (piękna Paskwalina).

1685 – kaliscy jezuici wydali pierwszy kalendarz zawierający m.in. tematykę astrologiczną. 

1825.03.16 – postanowieniem namiestnika Królestwa utworzono w Kaliszu przy Trybunale Cywilnym Archiwum Akt Dawnych. Pochodzące z całego województwa kaliskiego dokumenty zostały przewiezione  do gmachu sądu (z siedzibą w Alei). Najpierw opiekę nad nimi sprawowali w ramach obowiązków służbowych (czytaj bezpłatnie) rejenci, a od 1835 r. fachowi, płatni archiwiści. Pierwszym z nich był emerytowany sędzia powiatu Michał Kiedrowski o kolejnym piszemy nieco niżej.   

1835.03.12 – podjęto decyzję odkupienia, za sumę 8.000 złotych polskich, od pana Lubiejewskiego teatru letniego i natychmiast przystąpiono do jego remontu. M.in. dotychczasowy obiekt przykryto dachem i dobudowano fronton podparty sześcioma kolumnami. W ten sposób budynek przyjął obowiązujący wówczas styl klasycystyczny. Poza tym zewnętrzne drewniane ściany otynkowano i pomalowano na różowy kolor róż. I tak oto nad Prosną stanął elegancki (choć nie do końca solidny) budynek tzw. teatru zjazdowego.
 
1865.03.11 – strażacy z dopiero co powstałej kaliskiej Straży Ogniowej sprawdzają się po raz pierwszy w boju gasząc pożar na Chmielniku. 

1975.03.13 – w Kaliszu zmarł, urodzony w 1899 r., Aleksander Gogulski – działacz niepodległościowy, piłsudczyk, obrońca Lwowa w 1920 a później w 1939 r. Podczas okupacji sowieckiej a później niemieckiej działał w ruchu oporu w tym mieście. Po II wojnie organizował polską administrację na Ziemiach Odzyskanych, w 1950 r. trafił z rodziną do Kalisza. Pochowany jest na Cmentarzu Komunalnym.

1805.03.16 – we wsi Gromadzice k. Wielunia urodził się Józef Gabriel Szaniawski – historyk i archiwista. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1833 roku pracował w Archiwum Głównym Akt Dawnych Królestwa Polskiego w Warszawie a w latach 1843-1851 był kustoszem archiwum akt dawnych w Sieradzu. W 1851 roku, wobec przekazania zasobu archiwum sieradzkiego do Archiwum Akt Dawnych w Kaliszu, Szaniawski przeniósł się do Kalisza a w 1853 roku objął kierownictwo tego archiwum. Józef Szaniawski był autorem wielu drukowanych prac historycznych do dziejów ziemi sieradzkiej i kaliskiej oraz wydawcą dokumentów miejskich kaliskich. Za swoje zasługi otrzymał order świętego Stanisława III klasy (1873 r). Dwa lata później został częściowo sparaliżowany miał też kłopoty z mówieniem. Będąc już na emeryturze niemal codziennie przemierzał Kalisz z ulicy Ciasnej, gdzie mieszkał, do „swojego” archiwum mieszczącego się w gmachu sądu. Zmarł w Kaliszu w 1879 r., jego grób na cmentarzu Miejskim nie zachował się. Więcej o Szaniawskim pisaliśmy w „Ż. K.” w kwietniu 2013 r. (Warto zerknąć do… archiwum) tu tylko przytoczymy świadectwo o nim Parczewskiego. „W życiu, podobnie jak w naukowych stosunkach, nieskazitelnej prawości; uprzejmy, chętnie przychodzący z pomocą drugim, pozostawił po sobie najlepszą pamięć. Ów pochylony, ale czerstwy staruszek, niskiego wzrostu, w szaraczkowym staroświeckim płaszczu z peleryną, rogatywką na głowie, codziennie, bez względu na słotę o jednej godzinie żwawym krokiem spieszący do ulubionego archiwum, pozostanie w Kaliszu pamiętną i zawsze mile wspominaną postacią”.

1915.03.08 – w Kołomyi urodził się Włodzimierz Ganszer – lekarz. Studia ukończył i pierwszą pracę podjął we Lwowie, był lekarzem wojskowym, od 1945 r. związany z Kaliszem, w 1948 r. został ordynatorem oddziału chirurgicznego kaliskiego szpitala, którą to funkcję sprawował 24 lata. Swą wiedzę przekazywał młodszym kolegom, był też autorem kilkudziesięciu prac naukowych. Działał w Kaliskim Towarzystwie Lekarskim. Zmarł w 1992 r. w Poznaniu, pochowany jest na cmentarzu Komunalnym w Kaliszu.