Kalendarium Kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

Tydzień 14: 31 marca – 6 kwietnia 2025 r.    
Wsch. sł. 6 kwietnia w Kaliszu: 6.14   
Zach. sł.: 19.27

1795 – w Kaliszu powstaje loża „Sokrates pod trzema płomieniami”. Masoneria jest popierana przez władze pruskie, które liczą, że będzie ona narzędziem pomocnym w nadawaniu miastu nad Prosną niemieckiego charakteru. W rzeczy samej – rzeczywiście wolnomularstwo kaliskie w swoich początkach zrzeszało głównie osadników niemieckich.

1805 – Prusacy skasowali znajdujący się przy zbiegu dzisiejszych ulic Rzeźniczej i św. Stanisława klasztor sióstr klarysek. Dwa wieki wcześniej zakonnice sprowadził do Kalisza gwardian franciszkanów Ferdynand Wilczek. Początkowo siostry stacjonowały w drewnianym klasztorze, postawionym przy domu ofiarowanym im przez Katarzynę Sulikowską. Późniejsze, już murowane zabudowania były kilkakrotnie niszczone przez pożary i wichury, później te zabudowania przechodziły różne koleje losu.

1805 – do zakrystii kościoła oo. Reformatów (obecnie ss. Nazaretanek) włamał się nietypowy złodziej. Mając pod ręką wiele pozłacanych i posrebrzanych naczyń liturgicznych ograniczył się on tylko do... wypicia kwarty wina mszalnego. Tak biedaka suszyło, czy konsumując owo wino raczej liczył na szczególne względy w niebiesiech?

1815 – Kalisz został stolicą województwa w powołanym do życia na mocy ustaleń Kongresu Wiedeńskiego Królestwie Polskim (Piotr Bieliński objął stanowisko wojewody). Funkcję tą pełnił Kalisz do 1837 r. kiedy to władze carskie, w ramach organizowania administracji według ścisłych wzorów rosyjskich, przemianowały województwo na gubernię kaliską. 

1815 – gen. Józef Zajączek został przez cara Aleksandra mianowany namiestnikiem Królestwa Polskiego. O karierze wojskowej i politycznej, dziwnych woltach w życiorysie ale i o zasługach dla Kalisza i Opatówka tego „sługi dwóch panów” napisano i powiedziano sporo, również w naszym „Życiu Kalisza” (listopad 2022). Zajączek pozostawał na  stanowisku do śmierci w lipcu 1826 r., pochowany jest w opatóweckim kościele.

1815 – z Międzychodu do Kalisza przybyli „na żelaznym wózku” z kapitałem 60 000 zł bracia Beniamin i Jan Repphanowie. Byli jednymi z pierwszych licznie później przybywających nad Prosnę fabrykantów skuszonych sprzyjającą polityką cara i władz lokalnych, ulgami kredytowymi i tanią siłą roboczą. Wkrótce bezcłowo sprowadzili własne krosna. Otrzymali od miasta budynek, który był pozostałością klasztoru bernardynek i niewykończony budynek instytutu położniczego u zbiegu dzisiejszych ulic Warszawskiej i Kilińskiego. Budynki zostały rozbudowane (np. z cegieł z kościółka św. Ducha zbudowano postrzygalnię i skład sukna) i dostosowane do potrzeb produkcyjnych tak, że produkująca głównie na potrzeby rynku rosyjskiego sukno firma wkrótce stała się jedną z największych i najlepszych w całym Imperium Rosyjskim. Pod koniec XIX w. majątek Repphanów oceniano na 8 mln zł.

1905.03 – w Kaliszu pojawiła się pierwsza dorożka na ogumionych kołach. Funkcjonujące u nas od 1870 r. dorożki miały początkowo drewniane koła z metalowymi obręczami, ale za to możliwość zaciągnięcia budy i dwie latarnie po bokach. Dorożkarz czasem ubierał się w ciemnogranatową liberię a koszty podróży określał umieszczony na pojazdach cennik. Postoje – wg „Gazety Kaliskiej” z 1897 r. znajdowały się: Na Starym Rynku dorożek 10; na ulicy Rzeźniczej około niezajętych chlebowych jatek 4; na Nowym Rynku przy gmachu straży 6; na Stawiszyńskiem Przedmieściu obok fabryki Repphana 6; na placu Sobornym przy ulicy Parkowej 6, na ulicy Kolegialnej przy korpusie 2; na ulicy Józefinej przy budującym się teatrze 2, przy foluszu 2 i przy fabryce Fibigera 2; na Wrocławskiem Przedmieściu przy domu Domagalskiego 2; na Grodzkiej przy hotelu Polskim 2. Ale narzekano, że wbrew tej rozpiski i tak ustawiały się prawie wyłącznie na Rynku.

1925.03 – powstał Kaliski Klub Sportowy z wiodącą sekcją piłki nożnej. Jest „trop”, że mogło to mieć miejsce nieco wcześniej, liczba 1925 w tradycyjnej i istniejącej do dziś nazwie klubu każe „honorować” raczej tą datę i okrągłą rocznicę powstania. Dziewięć lat później klub został nazwany Bielarnią. Tak bowiem nazywała się fabryka, należąca do braci Muellerów – dobrodziei, czy jak obecnie mówi się – sponsorów ówczesnych futbolistów.

1925.04.04 – w Dąbrowie, w wieku zaledwie 33 lat, zmarł Józef Szutkowski. Urodził się w Kaliszu, przed 1914 r. prowadził przy ul. Grodzkiej biuro prawno-informacyjne. Latem 1914 r. w obawie przed nadciągającą wojną wraz z siostrami wyjechał z Kalisza ale a wieść o zburzeniu Miasta powrócił nad Prosnę. Jest autorem poematu „Dzieje Kalisza”, opisującego m.in. zniszczenie miasta w sierpniu 1914 r. Po zakończeniu wojny współpracował z „Kurierem Powszechnym”. Pochowany został na cmentarzu w Wieluniu.