Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

Tydzień 23: 2 czerwca – 8 czerwca 2025 r.    
Wsch. sł. (8 czerwca) w Kaliszu: 4.31 
Zach. sł.: 21.02

1855 – urodził się Oswald Arno Hindemith, który kontynuował działalność drukarską i wydawniczą ojca wydając Kaliszanina i Gazetę Kaliską. Zakład tłoczył również druki urzędowe, kalendarze ilustrowane, podręczniki, mapy, druki akcydensowe, prowadził także litografię i stereotypię. Oswald Arno był znanym społecznikiem. Zakład został zupełnie zniszczony w 1914 r., właściciel opuścił Kalisz i udał się do Rosji. Zmarł w Kijowie w 1918 r. 

1825.06.08 – Rawie Mazowieckiej urodził się Karol Pollner – biskup. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1849 r. , trzy lata później uzyskał tytuł magistra teologii. W 1851 został sekretarzem Konsystorza Generalnego w Kaliszu, kilka lat później otrzymał tytuł kanonika honorowego kolegiaty kaliskiej i prepozytem kościoła św. Mikołaja w Kaliszu. W 1884 r. został mianowany biskupem pomocniczym diecezji kujawsko-kaliskiej. Zmarł we Włocławku trzy lata później. 

1855 – Moritz Rafał Rosen – bogaty żydowski kupiec i kamienicznik – próbował ratować teatr, wnosząc do władz miasta projekt wybudowania go na swym placu, pod warunkiem otrzymania pożyczki. Ów ratunek był potrzebą chwili albowiem wybudowany dwadzieścia lat wcześniej budynek tzw. teatru zjazdowego był już „... w tak złym stanie, że nawet reperowany być nie może, tylko rozebrany i sprzedany być musi”. Pusta miejska kasa i stojący jeszcze mimo wszystko „stary” budynek teatru spowodowały, że władze odmówiły. A „stary” teatr spłonął (teoria spiskowa mówi o celowym podpaleniu) w trzy lata później.

1875.06.07 – w Sompolnie (pow. koniński) w luterańskiej rodzinie kaflarza Karola Adolfa urodził się Edward Herman – właściciel Fabryki Kafli i Przedsiębiorstwa Robót Zduńskich w Kaliszu, do którego trafił w 1919 r. Zakład mieścił się przy ulicy ul. Wrocławskiej 67 (wkrótce przemianowanej na Górnośląską), Przy zakładzie, w stronę ul. Staszica, utworzono magazyny kaflarni. Wyroby Hermana cieszyły się w Kaliszu dużym powodzeniem, były chwalone za trwałość i ciekawą kolorystykę Fabrykant miał w Kaliszu trzy domy: przy
ul. Warszawskiej 16 (Zamkowej), ul. Górnośląskiej 19 (nie istnieje) i modernistyczną willę przy ul. Granicznej 41 (obecnie 13, projekt Alberta Nestrypke), w której zaprojektowano 16 pieców kaflowych. Jeden z nich o secesyjnych formach zachował się na parterze. Obszerna willa Hermanów stała także w podkaliskiej Słonecznej (już nie istnieje). Sam właściciel był szanowanym i lubianym pracodawcą. Według zachowanych wspomnień w czasie okupacji kilkakrotnie pomagał swoim pracownikom, wstawiając się za nimi na gestapo. W styczniu 
1945 r., po wkroczeniu Rosjan do miasta, Herman dostał nakaz stawienia się na NKWD i z  przesłuchania nie wrócił. Zmarł w obozie pracy. Pojedyncze bibeloty wypalone w kaflarni E.H. (sygnowane) zachowały się w zbiorach Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku i Muzeum im Osiakowskich w Kaliszu. 

1915.06.02 – w Mińsku na Białorusi, gdzie po ucieczce ze spalonego Kalisza na krótko zatrzymali się jego rodzice, urodził się Aleksander Braude – lekarz, poeta. Po śmierci ojca powrócili w 1920 r. wraz z matką do Kalisza, gdzie ukończył szkołę powszechną, a następnie  Państwowe Gimnazjum im. Adama Asnyka, po czym rozpoczął studia na wydziałach lekarskich uniwersytetów w Poznaniu i w Warszawie. Po ukończeniu studiów odbywał staż lekarski w kaliskim szpitalu im. Przemysła II. W listopadzie 1939 r. nielegalnie przekroczył niemiecko-sowiecką linię demarkacyjną i dotarł do Równego, gdzie odnalazł matkę i siostrę. Następnie został wywieziony do Kraju Krasnodarskiego a gdy ten został zajęty przez Niemców matka i siostra Braudego zostały zamordowane a Aleksandrowi udało się przyłączyć do oddziałów Armii Czerwonej,. Trafił do obozu radzieckiego kontrwywiadu wojskowego, a następnie wcielony do pierwszej dywizji WP, w której pełnił służbę jako lekarz. Brał udział w bitwie pod Lenino i w walkach na całym szlaku bojowym dywizji. Po wojnie zamieszkał we Wrocławiu, służył w wojsku na różnych stanowiskach medycznych. W 1968 r. w stopniu pułkownika przeniesiony na emeryturę. Już w latach gimnazjalnych na łamach szkolnego pisma „Sztubak” podejmował próby literackie. Zmarł w 1998 r. we Wrocławiu, pochowany jest na cmentarzu Grabiszyńskim.

1945.06.05 – w Kaliszu zmarł Stefan Leopold Wojak – budowniczy fortepianów i organów. Notowany też jako… kołodziej. Od 1919 r. był fortepianmistrzem w fabryce Fibigera, gdzie m.in. był twórcą instrumentu dla transatlantyka „Batory”.