Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

Tydzień 15: 7 kwietnia – 13 kwietnia 2025 r.    
Wsch. sł. (13 kwietnia) w Kaliszu: 5.59.   
Zach. sł.: 19.39

1565.04.13 – burmistrz i rajcy miasta Kalisza zatwierdzili artykuły cechu zbiorowego siodlarzy, golarzy, paśników, powroźników, kaletników, iglarzy, tokarzy i szklarzy. Ich przywileje potwierdził Zygmunt August.

1815 – urodził się Teodor Juliusz Willnow – fotograf, dagerotypista, portrecista, malarz. Wg niektórych badaczy autor najstarszych na ziemiach polskich fotografii z zakresu medycyny (fot. kośca). Od lat 40. XIX w. aktywny w Królestwie Polskim jako fotograf objazdowy „z Berlina”. Pracował również w Kaliszu, gdzie miał atelier w „domu Wielmożnej pani Eizelin” w stojącym do dzisiaj domu „pod Aniołami” na cyplu. W Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się wykonany przez niego w 1853 r. w Kaliszu portret dziewczynki i chłopca. Czy sportretował też „wielmożną panią Eizelin”? – nie wiadomo. Willnow zmarł po 1863 r.

1815 – urodził się wywodzący się z emigracji greckiej Michał Grabowski – księgarz i handlowiec. W 1856 r. otworzył w Kaliszu przy ul. Warszawskiej (ob. Zamkowej), księgarnię przy której uruchomił wypożyczalnię książek polskich (ogłosił drukiem katalog czytelni książek) oraz kantor pośrednictwa kupna i sprzedaży. W późniejszych latach swoje biznesy przekazał członkom rodziny. Zmarł w czerwcu 1882 r. w podkaliskim Tyńcu, pochowany jest w okazałym rodzinnym grobowcu na naszym cmentarzu prawosławnym.  

1815 – do Kalisza wraz z zespołem Wojciecha Bogusławskiego przybył Aleksander Pilichowski – aktor ale i księgarz i wydawca. Po zakończeniu „kariery” aktorskiej otworzył w naszym mieście księgarnię i także opublikował dla niej katalog wydawniczy. Zapowiadał też wydanie własnym nakładem dramatów Bogusławskiego co jednak nie doszło do skutku. Dalsze losy ambitnego przedsiębiorcy nie są znane.

1815 – w wyniku wyodrębnienia przez administrację pruską jednej z kolonii wsi Skalmierzyce przy granicy Królestwa Polskiego powstały Nowe Skalmierzyce (z komorą celną). 

1815 – przybyli do Kalisza Repphanowie (patrz poprzednie kalendarium) ściągają z Brzegu na Dolnym Śląsku do swej fabryki w Kaliszu Karola Scholtza – majstra tkackiego i… dziadka przyszłego podróżnika Stefana. Karol zmarł w 1880 r., pochowany jest na cmentarzu ewangelickim w kaplicy Repphanów (Carl „wżenił się” w rodzinę Repphanów), w której spoczywają już nawet ojciec Karola – Benjamin (czyli pradziadek Stefana) i oraz kolejni Scholtzowie. 
   
1815 – Kalisz liczył ponad 7,5 tys. mieszkańców, która to solidna liczba była jednym z czynników każących nowym władcom (zaborcom – ściśle rzecz biorąc) ustanowić nasze miasto centrum rosyjskiej jednostki administracji.  
   
1815 – zapadła decyzja o budowie 24 drewnianych jatek szewskich na Rynku przy powstałym również w tym roku odwachu (dwie dekady później przebudowanym gruntownie przez Reinsteina). Ale wspomniani nowi gospodarze nie byli tak konsekwentni i sprawni jak ich pruscy poprzednicy w Kaliszu przeto sprawa realizacji projektu ciągnęła się jeszcze długo. 

1825 – z rozkazu księcia Konstantego Franciszek Reinstein przebudował  istniejący już od trzech dekad budynek kasyna Korpusu Kadetów na tzw. salę musztry. Powstał budynek na planie wydłużonego prostokąta, z wydatnymi ryzalitani na osiach po obu stronach. Architekt wzbogacił też bryłę boniowaniem i płycinami oraz fragmentem belkowania z fryzem. Przeznaczenie budynku wymusiło podwyższenie drugiej kondygnacji, w której znalazły się duże sale (większa na 320 miejsc) – wg koncepcji piano nobile. Po zamknięciu Korpusu od 1837 obiekt stał się garnizonową cerkwią Z kolei po odzyskaniu niepodległości  w 1918 r. zdemontowano blaszane cebulaste hełmy, Na szczycie fasady dzisiejszego Centrum Kultury i Sztuki zachowany murowany bęben przykrywa zatem już nie baniasty a stożkowy hełm.

1925.04.07 – w Jarosławiu urodziła się Zofia Winiarz-Tryzybowicz – historyczka sztuki, inwentaryzatorka zabytków, autorka bądź współautorka kilkunastu zeszytów Katalogów Zabytków Sztuki w Polsce a także – co ważne dla nas – redaktorka wydanej w 1960 r. w czasie przygotowań do obchodów XVIII wieków Kalisza serii składanek-przewodników po naszym mieście. Sama opracowała w niej foldery poświęcone Kolegiacie pw. Wniebowzięcia NMP i kościołowi pw. św. Mikołaja (1960). Zobowiązała się również przygotować przewodnik po Kaliszu, którą to pracę przerwała przedwczesna nagła śmierć w czerwcu 1960 r. W środowisku została zapamiętana jako wybitnie pracowita i energiczna, obdarzona prawym i bezkompromisowym charakterem i koleżeńskością.