Antykomuniści z Asnyka zostali uczczeni

Mszą św. w Katedrze Kaliskiej zainaugurowano piątkowe uroczystości związane z odsłonięciem tablicy upamiętniającej członków młodzieżowych organizacji antykomunistycznych: „Hufce Wolnej Słowiańszczyzny” i „Młodzieżowa Organizacja Podziemna – Orzeł”, działających na terenie Kalisza od lutego do lipca 1948 r. oraz od września do listopada 1952 r.

  Gospodarzem uroczystości był Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi, Urząd Miasta Kalisza i I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu. Na dziedzińcu I Liceum Ogólnokształcącego im. A. Asnyk zgromadziło się liczne grono osób. Obecni byli miedzy innymi: Jan Dziedziczak, Jan Mosiński, parlamentarzyści przedstawiciele władz Kalisza na czelne z Krystianem Kinastowskim, prezydentem Kalisza, Kuratorium Oświaty w Poznaniu, wojska, policji, organizacji Strzelec ( jednostka 4144), uczniowie, absolwenci i nauczyciele I LO  oraz członkowie Stowarzyszenia Wychowanków Gimnazjum i LO A. Asnyka w Kaliszu.

   Tablica umieszczona na ścianie budynku I LO poświęcona jest pamięci członków organizacji  założonych przez uczniów ówczesnego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka. Po wykryciu przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa dziewięciu młodych patriotów za działalność na rzecz wolnej Polski zostało skazanych na kilkuletnie wyroki więzienia.

   Po poświęceniu i odsłonięciu tablicy dalsza cześć uroczystości odbywała się w szkolnej auli. Historię działalności organizacji antykomunistycznych „Hufce Wolnej Słowiańszczyzny” oraz Młodzieżowej Organizacji Podziemnej „Orzeł” przybliżył Bartosz Bijak, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Łodzi. Uroczystość zakończyła projekcja odcinka serii „Zapomniane Historie” (TVP3 Poznań) poświęconego Orłom Asnyka.  – Uroczystość była jednym z elementów ogólnopolskiego projektu IPN, który ma na celu przypomnienie o powojennej działalności członków młodzieżowego podziemia antykomunistycznego – tytułowego zapomnianego ogniwa w walce o niepodległość Polski. Dla nas to  prawdziwa lekcja historii. Uczymy się tego, że żyjemy w pięknym, wolnym kraju dzięki takim orłom, jak nasi absolwenci. I życzę Wam młodzi ludzie, abyście brali z nich przykład i szanowali ten kraj. Bóg, honor i ojczyzna - tymi trzema hasłami kierowali się nasi bohaterowi w swoim życiu – mówiła Urszula Janczar, dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka w Kaliszu.

„Hufce Wolnej Słowiańszczyzny” była organizacją antykomunistyczną o charakterze harcerskim działająca od końca lutego do lipca 1948 r. Utworzyli ją uczniowie Gimnazjum im. Adama Asnyka w Kaliszu. Założycielem i dowódcą organizacji był Marek Kiersnowski „Mściwój”. Organizacja miała charakter antykomunistyczny.

… „W czerwcu 1948 r. M. Kiersnowski wydał odezwę, w której krytycznie odniósł się do formującego się w Polsce systemu komunistycznego oraz sojuszu ze Związkiem Sowieckim. Ponadto członkowie organizacji wydawali odezwy i ulotki, w których głosili, iż Polska w 1945 r. nie odzyskała niepodległości, a okupacja niemiecka została zamieniona na okupację stalinowską.

Organizacja miała strukturę zorganizowaną. Zarząd Główny tworzyli: Marek Kiersnowski – przewodniczący, Jerzy Górny – sekretarz oraz Jan Milewski – skarbnik. Ponadto do organizacji należeli: Sławomir Pietrzak „Sławomir”, Jerzy Cichecki „Kazimierz”, Hieronim Świtalski „Stanisław”. Opracowano zasady przynależności do organizacji oraz tekst przysięgi.

Jako cel swego działania członkowie HWS wyznaczyli kolportaż ulotek o treści antykomunistycznej nawołujących do zorganizowania powstania zbrojnego. Planowano także przeprowadzenie szkoleń wojskowe i polityczne wśród członków, aby w przyszłości opanować centrale telefoniczną, pocztę i elektrownię.

„Hufce Wolnej Słowiańszczyzny” zostały rozbite na początku lipca 1948 r. po aresztowaniu dowódcy „Mściwoja” oraz: J. Milewskiego, S. Pietrzaka i H. Świtalskiego. Kolejnych działaczy aresztowano na początku listopada 1948 r. W czasie śledztwa zostali osadzeni najpierw w celach PUBP w Kaliszu, a następnie w kaliskim więzieniu.

7 września 1949 r. podczas sesji wyjazdowej w Kaliszu Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu skazał pięciu uczniów Gimnazjum im. Adama Asnyka na kary więzienia, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych: Marek Kiersnowski (6 lat więzienia), Jan Milewski, Sławomir Pietrzak, Jerzy Cichecki, Hieronim Świtalski (1,5 roku więzienia) za udział w nielegalnej organizacji, dążenia do obalenia ustroju państwa Polskiego, wydawanie instrukcji, rozkazów o odezw o treści antypaństwowej i „antysojuszniczej” ze Związkiem Sowieckim.​

Młodzieżowa Organizacja Podziemna „Orzeł” – działała od września do listopada 1952 r. na terenie Liceum im. Adama Asnyka w Kaliszu. Założycielem i dowódcą organizacji był Jerzy Ściesiek „Witek”.

Członkowie „Orła” rekrutowali się z organizacji harcerskich i przykościelnych. Organizacja podzielona była na oddziały i grupy, jej członkowie byli zorganizowani na wzór wojskowy.

Dowódca i szef sztabu: Jerzy Ściesiek, zastępca i kierownik akcji bojowych – Henryk John, kierownik wywiadu – Jerzy Pawlak, dowódcy oddziałów: Jerzy Kamiński, Jerzy Rutkowski, Zbigniew Opszała. Ponadto członkami organizacji byli: Zdzisław Prus, Jan Mączyński, Józef Miklikowski, Juliusz Kowalski, Aleksander Wlazło, Leszek Burchacki, Tomasz Sikora, Kazimierz Banaszkiewicz. W fazie rozwoju organizacja skupiała się na pozyskiwaniu nowych członków, gromadzenia materiałów i sprzętu drukarskiego do kolportażu ulotek oraz części do wykonania radiostacji, sporządzenie planów miasta Kalisza. Planowano także przeprowadzenie akcji bojowych, rozbrajania funkcjonariuszy.

W październiku 1952 r. w związku z wyborami do Sejmu PRL wydrukowano 120 ulotek antywyborczych oraz 360 antykomunistycznych. Treść ulotek nawoływała do bojkotu wyborów, wymierzona była także w sojusz  PRL i Związku Sowieckiego (Wolność! Niepodległość! Suwerenność!; Dyktatura sowiecka w Polsce prowadzi do zguby, Rokossowski uciekaj do Rosji) Akcja ulotkowa została przeprowadzona jedynie na Cmentarzu Tynieckim w Kaliszu, pozostałe nie doszły do skutku ze względu na duże rozlokowanie terenu informatorami UB.

3 listopada 1952 r. dokonano aresztowania przywódcy grupy oraz pozostałych członków gremium. 4 listopada wszczęto śledztwo przeciwko działaczom „ Orła”, zakończone 18 marca 1953 r. Proces prowadzony przez Wojskowy Sąd |rejonowy w Poznaniu w dn. 30 marca 1953 r. na sesji wyjazdowej w Kaliszu zakończył się wyrokiem skazującym: J. Ściesiek, H. John – 6 lat więzienia, Jerzy Pawlak – 3,5 roku, Zdzisław Prus – 2 lata” …. ( za www.asnyk. com.pl). Pierwsze szczegółowe informacje na temat działalności wspomnianych organizacji zebrała i spisała Sława Bogdaszewska z d. Mróz. W 1997 roku będąc uczennicą III klasy IV Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu napisała pracę Działalność Związku Słowiańskiego (1945 – 1947) i Hufców Wolnej Słowiańszczyzny (1948 – 1949) w Kaliszu. Działalność Młodzieżowej Organizacji Podziemnej „Orzeł” w Kaliszu w latach 1952 – 1953. Praca została napisana pod kierunkiem dr Marka Kozłowskiego , nauczyciela historii na Ogólnopolski Konkurs „Karty” w 1997 roku pt.: Polska codzienność w latach 1945 – 1956.

(grz)