Promocja wystawy on-line pt. "Jan Zemełka – mąż uczony z Padwy i jego fundacje dla młodzieży z Kalisza, Koła i Konina"

8 czerwca 2022 r. Archiwum Państwowe w Kaliszu, we współpracy ze Stowarzyszeniem Archiwistów Polskich Oddział w Kaliszu i Kaliskim Towarzystwem Przyjaciół Archiwaliów, zainaugurowało tegoroczne obchody Międzynarodowego Dnia Archiwów promocją wystawy on-line pt. "Jan Zemełka – mąż uczony z Padwy i jego fundacje dla młodzieży z Kalisza, Koła i Konina".

W uroczystości udział wzięli: radny Leszek Ziąbka reprezentujący władze miejskie Kalisza, członkowie KTPA: Krystian Bedyński, Józef Kaczkowski, Jerzy Wojtczak; członkowie Towarzystwa Przyjaciół Konina: emerytowany dyrektor Biblioteki Miejskiej
w Koninie Henryk Janasek, Wanda i Michał Gruszczyńscy; prezes SAP Oddział w Kaliszu dr Anna Bestian-Zając, młodzież z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu z nauczycielem Izabellą Galuba-Bryja. Gościem specjalnym spotkania był autor wystawy wirtualnej i prelegent Jerzy Łojko.

Spotkanie otworzyła dyrektor APK dr Grażyna Schlender przypominając, że Międzynarodowy Dzień Archiwów jest obchodzony 9 czerwca od 15 lat. Został ustanowiony przez Międzynarodowy Kongres Archiwów w Kuala Lumpur na pamiątkę utworzenia Międzynarodowej Rady Archiwów w 1948 r. Z tej okazji Archiwa Państwowe organizują „drzwi otwarte”, prelekcje, wystawy i inne uroczystości. Ponieważ w bieżącym roku przypada 800. rocznica powstania Uniwersytetu w Padwie, kaliskie Archiwum postanowiło uczcić obchody Międzynarodowego Dnia Archiwów, organizacją wystawy on-line i prelekcji o absolwencie Uniwersytetu w Padwie – Janie Zemełce. Dr Grażyna Schlender przedstawiła sylwetkę autora wystawy. Jerzy Łojko jest uznanym historykiem, pasjonuje się okresem staropolskim, miał okazję współpracować m. in. z Gerardem Labudą i Aleksandrem Gieysztorem. Wraz z Januszem Sobczyńskim prowadził badania nad życiem i dokonaniami Jana Zemełki.

Jerzy Łojko w swoim wystąpieniu nawiązał do scholastycznej wizji edukacji, opartej na dogmatach, którą promował Uniwersytet Jagielloński powstały w 1364 r. Kalisz był w tym okresie miastem niezwykle atrakcyjnym. Garnęła do niego intelektualna elita europejska. Kształciła się ona w nowych ośrodkach – w Bolonii, gdzie szczególnie rozwinęło się prawo i w Padwie – gdzie rozwinięto botanikę lekarską i medycynę. W tym środowisku ukształtowali się m. in. Jan Struzik, Mikołaj Kopernik i Jan Zemełka – ludzie, którzy byli obywatelami Europy. Zemełka pochodził z Konina, ożenił się z córką kolskiego złotnika, ale po studiach osiadł w Kaliszu. Był tu lekarzem. Kilkukrotnie powierzono mu urząd burmistrza. Dorobił się ogromnej fortuny. Nie przekazał jednak tych pieniędzy rodzinie. Zainwestował w wiedzę fundując m. in. dwie katedry na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Fundował także stypendia dla studentów, dokonał zapisów na rzecz Kolegium Jezuickiego w Kaliszu. Dowodem jego działalności są dokumenty: egzekucja testamentu Jana Zemełki oraz inwentarz rzeczy przekazanych kolegium misjonarskiemu przy kaplicy Najświętszej Marii Panny oraz św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty przy kościele parafialnym św. Bartłomieja w Koninie; Fundacje dla mieszczan kolskich, konińskich, studiujących w Bursie Ubogich Kolegium Towarzystwa Jezusowego w Kaliszu; zapis dla szpitala Świętego Ducha w Kole; Zatwierdzenie fundacji Zemełki przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Baranowskiego z 23 października 1609 r. Wszystkie te dokumenty można zobaczyć na wystawie on-line dostępnej pod adresem: https://www.archiwum.kalisz.pl/wystawy-on-line/jan-zemelka.

Na koniec spotkania prelegent podziękował za możliwość wystąpienia w kaliskim Archiwum i wspomniał swojego wieloletniego przyjaciela i współpracownika Jerzego A. Splitta, któremu pośmiertnie zostanie nadane w tym roku Honorowe Obywatelstwo Miasta Kalisza.

APK