Swego czasu działo się - kalendarium kaliskie

Tydzień 23: 07 czerwca 2021 – 13 czerwca 2021 Wsch. sł. (13 czerwca) w Kaliszu.: 4.28 Zach. sł.: 21.06

Swego czasu działo się:
1751.06.09 – w Lidzbarku urodził się Jan Onufry Gorczyczewski, związany z naszym miastem (spędził w nim ponad 30 lat) ksiądz, nauczyciel, poeta, tłumacz. Studiował w kaliskim kolegium jezuickim a później był kolejno prefektem, prorektorem i rektorem kaliskiej szkoły. W 1798 r. otrzymuje od arcybiskupa niewdzięczne zadanie eksakrowania kaliskiego kościoła jezuickiego (biskup Ignacy Krasicki decyduje o przekazaniu świątyni ewangelikom). Obrządki eksakry odbyły się „cichcem” (modo tacito), w tajemnicy, aby nie prowokować do rozruchów pobożnych katolików kaliskich. Ale też dzięki Gorczyczewskiemu, który rozdysponował zachowane przedmioty między różne świątynie Kalisza – głównie do kolegiaty, do franciszkanów, do kościoła św. Mikołaja oraz Gorzycach Wielkich k. Ostrowa – nie doszło do „okazyjnego” zniknięcia elementów wyposażenia świątyni w czasoprzestrzeni. Po wyjeździe z Kalisza powołany został do dozoru szkół w Poznaniu, tam też zmarł w w 1823 r.  

1801 – w podkaliskich Sulisławicach, osiadł Alojzy Prosper Biernacki herbu Poraj, ur. 23 lata wcześniej, Prawdopodobnie był pierwszym Polakiem, który zdobył uniwersyteckie wykształcenie rolnicze. Był też sędzią departamentu kaliskiego, członkiem opozycji sejmowej „kaliszan” (Niemojowscy z Marchwacza), wolnomularzem. Sulisławice prawdopodobnie kupił już nieco wcześniej jego ojciec – Kazimierz, ale to Alojzy przebudował istniejący do dzisiaj (choć w stanie cokolwiek nadwyrężonym) dwór, założył przydworski park a majątek przekształcił we wzorowe i nowoczesne gospodarstwo. 

1841.06.13 (25?) – na placu św. Józefa odsłonięto pomnik postawiony tam na pamiątkę kaliskiego spotkania monarchów: Rosji i Prus, które Mikołaj I i Fryderyk Wilhelm wyznaczyli sobie w naszym mieście sześć lat wcześniej. Twórcą pomnika był Jan Jakub Gay, wychowanek kaliskiego Korpusu Kadetów, a ceremonia odsłonięcia stała się okazją do zademonstrowania siły rosyjskiego zaborcy (wzięło w niej udział m.in. 3 tys. rosyjskich żołnierzy). Monument otoczony skwerkiem Eugeniusza „zdobił” plac do czasu odzyskania przez Polskę niepodległości kiedy to, z pewnymi perturbacjami (w międzyczasie zyskał status „zabytku”) został rozebrany i zastąpiony pomnikiem Poległych Strzelców Kaniowskich.

1871.06 – po opuszczeniu Kalisza przez kanoników laterańskich, w miejsce dawnej zakrystii w ich kościele p.w. św. Mikołaja zaczęto tworzyć kaplicę Matki Boskiej Pocieszenia (zwaną też czasem Polską), w której 35 lat później zaprojektował witraże oraz wykonał polichromię Włodzimierz Tetmajer. 

1941.06.07 – w podkaliskiej Wolicy miała miejsce egzekucja dokonana w odwecie za zastrzelenie w tym miejscu pół roku wcześniej niemieckiego żandarma. Przy tej okazji Niemcy urządzili sobie okrutny i pełen perfidii spektakl. Zamordowanych na Wolicy 21 Polaków pochowano w lasach okolic Zbierska w dołach, które kilka dni wcześniej sami musieli sobie wykopać. Wśród nich znalazła się m.in. Helena Olszewska, której podczas kopania sobie grobu żandarm niemiecki zaproponował okrycie się swoim płaszczem. Ponoć padał wtedy rzęsisty deszcz, Polka odrzuciła jednak wspaniałomyślną „ofertę”. Miejsce tej egzekucji znaczy dzisiaj obelisk na rozstajach dróg do Chełmc i do Godziesz. 

1961.06.07 – w Kaliszu  powstało Koło Terenowe Tow. im. Marii Konopnickiej, a niemal równo 30 lat później, w lipcu 1991 r., zmarła założycielka tego koła – p. Halina  Sutarzewicz. (ps)