Swego czasu się działo - kalendarium kaliskie

Tydzień 44: Wsch. sł. (7 listopada) w Kaliszu.: 6. 49  Zach. sł.: 16.11

1791.11.05 – W kościele św. Mikołaja w Kaliszu odbyła się uroczysta przysięga na wierność Konstytucji 3 Maja. Przysięgę złożyli obywatele województwa kaliskiego. Warto zauważyć, że pod oryginalnym tekstem Konstytucji swój podpis złożył Franciszek Antoni na Kwiliszu Kwilecki, kasztelan kaliski, deputowany do Konstytucji z senatu i prowincji wielkopolskiej. Podpis jego figuruje jako szósty w kolejności.

1791 – cmentarz ewangelicki, usytuowany, jako pierwsza z trzech wyznaniowych nekropolii na Przedmieściu Wrocławskim, został otoczony parkanem. Cmentarz powstał kilka lat wcześniej choć, według tradycji, istniał tu – jako miejsce pochówków – już w 1689 r. Nazywany był „Luterską Górką” (ta nazwa wraz z ową datą widnieje dzisiaj na bramie nekropolii przy Harcerskiej) gdyż  chowano tu zmarłych luteran, kalwinów, braci czeskich i członków innych wyznań protestanckich.

1901.11.03 – w Kaliszu zmarł Hipolit Pinko, artysta malarz, nauczyciel kaliskiej szkoły realnej a później gimnazjum w Radomiu. Był wysoko cenionym przez władze rosyjskie pedagogiem – otrzymał nawet kawaler orderu św. Stanisława ale też w jego mieszkaniu odbywały się zebrania patriotycznej polskiej młodzieży. Był prawdopodobnie pierwowzorem postaci profesora Pimki z „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza – tym bardziej jest to prawdopodobne, że przez ożenek jednej z wnuczek był z pisarzem spokrewniony. Pogrzeb malarza miał miejsce na cmentarzu w Kaliszu, później prochy Pinki przeniesiono do rodzinnego grobu na cmentarzu w Radomiu. Tablica mu poświęcona znajduje się w kościele ss. Nazaretanek przy Rogatce.

1901.11.03 w Rudzie Łańcuckiej urodził się Stanisław Tołpa – naukowiec, który całą swoją karierę naukową poświęcił torfowi i jego znaczeniu w medycynie. Kojarzony z Wrocławiem ale w jego życiorysie występuje i kaliski epizod. Po ukończeniu gimnazjum w Leżajsku i – tu ciekawostka – studiów teologicznych podjął studia na wydziale matematyczno-przyrodniczym Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie, które zakończył doktoratem nt. torfowisk Czarnohory. Pracę  zawodową rozpoczął jednak w naszym mieście – do 1939 uczył biologii w Państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Jednym z efektów pobytu nad Prosną było zbadanie przez niego torfowiska, który w 1963 r. objęto formalnie ochroną  jako „Rezerwat torfowiska przejściowego w Lisie”. Był też autorem szkolnych podręczników do botaniki i biologii. Po wojnie profesor Tołpa oddał się już bez reszty pracy naukowej. Pod jego kierunkiem przebadano kolejne bagna i torfowiska w Dolinie Biebrzy, na Mazurach i na Lubelszczyźnie. Opracował klasyfikację torfów europejskich. Wykrył w nich związki chemiczne o szczególnej aktywności biologicznej. Na podstawie jego badań w latach 60. XX wieku powstał preparat torfowy Tołpy, mający w założeniu stać się lekiem przeciwnowotworowym. Był inicjatorem utworzenia Biebrzańskiego Parku Narodowego. Po przejściu na emeryturę, w 1971, nadal pracował nad swoim preparatem. I choć przez kilka lat sporo się o tym torfowym cudzie w mediach pisało i mówiło, działanie przeciwnowotworowe preparatu nigdy nie zostało jednak potwierdzone. Prof. Tołpa zmarł we Wrocławiu w wieku 95 lat.  

03.11.1951 – W Kaliszu zakończyła działalność „Gazeta Kaliska”. Pierwszy numer pisma ukazał się w grudniu 1949 jako mutacja „Gazety Poznańskiej”, organu Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Lokalna strona gazety była poświęcona problemom związanym z realizacją polityki społeczno-gospodarczej PZPR. Zawierała część informacyjną i kulturalną ale  redagowana była raczej ubogo a lektura zamieszczonych tam artykułów delikatnie mówiąc nie powalała. Próba reaktywacji, nadal jako organu partii, w 1956 r. – upadła po 4 numerach.