Swego czasu w Kaliszu działo się. Kalendarium

Tydzień 38: 19 września – 25 września 2022 r. Wsch. sł. (25 września) w Kaliszu.: 6.36 Zach. sł.: 18.42

1622.09.21 – w Kaliszu urodził się Stanisław Solski, jezuita, matematyk, fizyk i architekt. W latach 1641-44 studiował w Kaliszu filozofię a w latach
1661-62 był administratorem kaliskiego kolegium. Wydał drukiem pięć prac, wśród nich „Architekta polskiego” – dzieło poświęcone… młynarstwu, będące jedną z pierwszych na naszych ziemiach publikacji związanych z tą tematyką. Zmarł w Krakowie w styczniu 1701 r. 

1832.09.22 – urodził się Ludwik Scholz, kaliski fabrykant. Był synem Karola, który pod koniec 1815 r. został sprowadzony ze Śląska jako majster tkacki do fabryki sukna Repphana w Kaliszu. Był na tyle lojalnym i nie wątpimy, że wyróżniającym się pracownikiem, że w niedługim czasie szef – Beniamin Repphan oddał mu rękę swojej córki Fryderyki i w ten sposób pan Carl stał się współwłaścicielem firmy. I właśnie ze związku Karola i Fryderyki urodził się Ludwik, który z kolei, gdy nieco podrósł, pojął był za żonę córkę adwokata warszawskiego Malwinę z Rogozińskich. Ta wnet powiła czwórkę synów, z których najstarszy to znany podróżnik Stefan. Trójka z nich zakończyła swoje żywoty tragicznie, późnych lat dożył tylko najmłodszy Kazimierz, zostając zresztą w międzywojniu urzędnikiem w kaliskim magistracie. Ludwik Scholz zmarł w październiku 1894 r. i jest pochowany, jak większość członków rodziny, w kaplicy Repphanów na naszym cmentarzu ewangelickim.

1862.09.19 – w Kaliszu urodził się Juliusz Bursche, pastor i zwierzchnik kościoła ewangelicko-augsburskiego, Był synem pastora Ernesta Bursche, gimnazjum ukończył w Warszawie, teologię studiował na uniwersytecie w Dorpacie. W 1888 został pastorem kościoła p.w. Świętej Trójcy w Warszawie, rok później – pierwszym pastorem zboru warszawskiego, w 1904 superintendentem generalnym kościoła ewangelicko-augsburskiego w okręgu warszawskim. W czasie I wojny zesłany w głąb Rosji, zaangażowany (po stronie polskiej) w czasie plebiscytu na Warmii i Mazurach i konferencji w Wersalu. W roku 1920, z jego inicjatywy, powstał na Uniwersytecie Warszawskim wydział Teologii Ewangelickiej, w 1930 uzyskał tam tytuł doktora honoris causa. W 1936 r. został przewodniczącym Rady Kościołów Ewangelickich w Polsce. W 1939 r. potępił najazd Niemców, w wyniku czego został aresztowany przez gestapo. Przewieziony do obozu w Sachsenhausen a następnie do więzienia Moabit w Berlinie, gdzie zmarł w lutym 1942 r. Posiada symboliczny grób na Powązkach a w 1996 r. został patronem jednej z ulic na Dobrzecu. 

1912 – obiekt przy Alei Wolności 5 (wówczas Józefiny) 5 nabył Józef Wiśniewski reaktywując w nim już po I wojnie, funkcjonujący tu prawdopodobnie pół wieku wcześniej, hotel  Europa. Okna parteru zastąpił witrynami a kilkanaście lat później przebudował wnętrze kamienicy i dobudował w niej mansardę.

1912 – miała miejsce przebudowa dworu w Żydowie. Obiekt pochodzi prawdopodobnie z lat 90. XVIII w., a rozbudowany o człon południowy, ryzalit wschodni i częściowo przekształcony we wnętrzach staraniem nowego właściciela Emila Fulde, właściciela garbarni i domu przy ul. Wodnej w Kaliszu. Do czasu II wojny dwór tętnił życiem, po wojnie przeznaczony m.in. na mieszkania dla biedniejszych rodzin popadał w stopniową ruinę. Obecnie stanowi własność prywatną i, póki co bezskutecznie, czeka na lepsze dla siebie czasy.

1832.09.20 – do Kalisza przybył z wizytą car Mikołaj I. Wcześniej, i to kilkakrotnie nasze miasto odwiedzał starszy brat Mikołaja – car Aleksander (piszemy o nim w dziale „historia”) a i sam Mikołaj nie poprzestał na tej jednej wizycie – był nad Prosną choćby trzy lata później, w czasie wielkiego spotkania europejskich monarchów – tzw. Zjazdu cesarzy.

1922.09.22 ukazał się pierwszy numer tygodnika żydowskiego „Kaliszer Blatt” (Gazeta Kaliska) pod redakcją Herszela (Hermana) Solnika. Było to jedno z pierwszych ale oczywiście nie jedyne z pism żydowskich, ukazujących się w międzywojennym Kaliszu, sam Solnik w 1927 r. został redaktorem literackim „Kaliszer Leben” – Życie Kaliskie. 

1922.09.23 – w Kaliszu zorganizowano zjazd prasy prowincjonalnej dla uczczenia jubileuszu 30-lecia istnienia „Gazety Kaliskiej”. Uczestnicy zjazdu po zakończeniu obrad zwiedzili Lisków. Zawdzięczane głównie inicjatywom proboszcza liskowskiej parafii ks. Blizińskiego sukcesy w dziedzinie inwestycyjnej i społecznej w pełni uzasadniły wybór Liskowa jako miejscowości z której organizatorzy zjazdu mogli być tak dumni.