Swego czasu w Kaliszu działo się. KALENDARIUM

Tydzień 46: 14 listopada – 20 listopada 2022 r. Wsch. sł. (20 listopada) w Kaliszu.: 7.12   Zach. sł.: 15.52

1772.11.18 r. – w kaliskiej kolegiacie eksjezuita kanonik i proboszcz malanowski Nuszczyński oraz oficjał kaliski Franciszek Ksawery Radoliński przekazali (z paromiesięcznym „poślizgiem”) mieszkańcom miasta treść brave kasacyjnego papieża Klemensa XIV o rozwiązaniu Towarzystwa Jezusowego. Cóż – bogactwo i niezależność zakonu coraz bardziej „irytowało” europejskich władców doby Oświecenia. Ich wspólne działania w końcu przyniosły skutek. Tym samym uległo likwidacji kolegium jezuickie w Kaliszu – niespełna dwa lata później na jego bazie utworzono podwydziałową szkołą wojewódzką (protoplasta dzisiejszego Liceum Asnyka), w której znalazło zatrudnienie większość byłych zakonników. Kościół zaś stał się świątynią akademicką, przez pewien czas „zastępował” uszkodzoną w tych latach w wyniku katastrofy budowlanej kolegiatę a po 1788 r. prawo do korzystania z kościoła mieli również sprowadzeni do Kalisza bonifratrzy. Nie cieszyli się tym przywilejem zbyt długo – kolejną „odsłoną” świątyni był – jak wiemy – ponadwiekowy epizod ewangelicki. 

1902.11.15 – do użytku oddano jakże oczekiwaną linię kolejową Kalisz-Warszawa. Jej brak był czynnikiem spowalniającym rozwój Kalisza – szczególnie jego przemysłu. Pierwszy pociąg (choć miał nr 2) w dziejach miasta odprawiono do Warszawy o godzinie 8.00, w asyście Michaiła Piotrowicza Daragana (chyba ostatni jego publiczny „występ” w Kaliszu jako Gubernatora – wkrótce po tym został odwołany), władz miasta, budowniczych trasy i licznej publiczności. Tego samego dnia wieczorem kaliszanie mogli obserwować wjazd „uwieńczonego zielenią” pociągu z Warszawy (ten kurs miał nr 1), którym przyjechali redaktorzy gazet warszawskich. Goście przy okazji zaszczycili swą obecnością, wybudowany raptem dwa lata wcześniej, kaliski teatr, w którym wystawiono dla nich „Halkę” Moniuszki. Po bogatych w atrakcje artystyczno-gastronomiczne uroczystościach podzielili się wrażeniami z podróży na łamach swoich pism:. „Na peronie tłok taki, że trudno się przecisnąć – rzec można, że cały Kalisz wyszedł na spotkanie pierwszego pociągu. Na twarzach wszystkich maluje się uroczysty nastrój, który przypomina, że dla Kalisza dzień ten jest dniem pamiętnym jego historii” („Kurier Warszawski”). Wtedy też w Kaliszu wzniesiono pierwszy budynek dworcowy (mniej prawdopodobna opcja, że nieco później – w 1905 r.) według projektu Czesława Domaniewskiego. Wnętrza zaprojektował zaś jego syn – Henrich Jan. Kiedy kilka lat później do Kalisza dotarła też linia kolejowa od strony Prus – ze względu na różną szerokość rozstawu szyn w Rosji i reszcie Europy – tory znajdowały się po obu stronach budynku dworcowego.  Dworzec został w znacznym stopniu zniszczony w 1914 r. przez wycofujące się wojska rosyjskie a do dzisiejszej postaci dochodził w wyniku kilkakrotnych późniejszych remontów i gruntownych przebudów.  

1922.11.19 – Biskup kujawsko-kaliski Stanisław Zdzitowiecki dokonał poświęcenia zakonnego seminarium duchownego oo. Jezuitów w Kaliszu, którzy powrócili do naszego miasta (patrz notatka wyżej), ale już w inne miejsce – na Warszawskie Przedmieście – trzy lata wcześniej. W uroczystości uczestniczyli prymas Polski kardynał Edmund Dalbor, kardynał Aleksander Kakowski, nuncjusz apostolski Lorenzo Lauri, a także ministrowie Spraw Wewnętrznych oraz Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. 

1932 – 1932 – wielokrotnie przeze nas już wspominamy ks. Jan Sobczyński został honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Ksiądz zasłużył sobie na ten tytuł jak mało wówczas kto. Organizował wycieczki po Kaliszu i był w nich przewodnikiem, jest autorem wielu opracowań o naszym mieście z „Kroniką Kościelną Kalisza” na czele. W tym samym roku ukazuje się też Przewodnik po Kaliszu autorstwa innego działacza tego Towarzystwa – Władysława Kwiatkowskiego. O autorze i jego publikacji piszemy w dziale „Historia”.

1932 – poparcie dla akcji Tadeusza Boya-Żeleńskiego na rzecz świadomego macierzyństwa przesłali kaliscy lekarze: Mieczysław Cichocki, Karol Cywiński, Adolf Czajkowski, Alfred Dreszer, Marek Grabowski, Bronisław Koszutski, Zygmunt Mąka, Karol Niepokojczycki, Tadeusz Pawłowski, Karol Piotrowski i Wojciech Plewniak. Zostali za to w naszym mieście potępieni i objęci ostracyzmem.

1932.11 – przy ulicach Widok i Mickiewicza miały miejsce uroczystości odsłonięcia pomnika – mauzoleum Legionistów z prochami zmarłych w Szczypiornie legionistów. Stanął on przy głównej alei planowanego w tej okolicy kompleksu cmentarzy wyznaniowych. Projektu nie udało się zrealizować (powstał tylko nowy cmentarz żydowski) a pomnik zlikwidowali Niemcy w czasie II wojny. Obecnie mamy w tym miejscu budynki SP nr 14 i IV LO i w pobliżu Ogródki Działkowe im. Mickiewicza