Wędrująca zapora

Do rozpoczęcia budowy zalewu w Nędzerzewie droga jest jeszcze daleka, a już rozgorzał spór o lokalizację przyszłej zapory. Skończyło się na tym, że przewędrowała ona prawie kilometr – na razie na papierze

Zapora zbiornika na Swędrni miała powstać w pobliżu nieczynnego wyrobiska iłów. Wzbudziło to wątpliwości ekologów. Przy wysokim stanie wód i ich spiętrzeniu w zbiorniku, woda mogłaby przemieszczać się w głąb skarpy wyrobiska, a te z kolei mogłyby zacząć się osuwać. – Unikalne walory naturalnego krajobrazu, a mianowicie głęboko wcięta dolina z meandrującą rzeką i naturalny krajobraz łąkowo–łęgowy jako najbardziej atrakcyjny element krajobrazu, zostaną zniszczone – argumentuje dr Zdzisław Małecki, prezes kaliskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej. Jest się o co martwić. Jak wylicza Z. Małecki, w dolinie Swędrni spotkać można 714 gatunków roślin, w tym chronionych. Rosną tam m.in. storczyki, grzybień północny, grążel żółty, rosiczka okrągłolistna, kalina koralowa, kocanka piaskowa, lilia złotogłów czy konwalia majowa. Walory estetyczne doliny podnoszą przedwieczorne i poranne mgły, a interesująca jest też sama skarpa z widocznymi śladami procesów geomorfologicznych. – Z powodu stosunkowo małych zasobów wód powierzchniowych w powiecie kaliskim istnieje potrzeba retencjonowania wód poprzez budowę nowych zbiorników, a tym samym podwyższenie bezpieczeństwa powodziowego dla Kalisza. Ażeby nie przekreślać idei budowy zbiornika, proponuję przesunięcie lokalizacji zapory w kierunku wschodniej części wsi Nędzerzew, jako kompromis pomiędzy uwarunkowaniami hydrogeologicznymi i przyrodniczymi, a potrzebą gromadzenia wód. W wypadku takiej lokalizacji pojemność akwenu będzie wynosiła ok. 1,8 mln m3 i zmniejszy się prawdopodobieństwo przemieszczania się wód w kierunku nieczynnego wyrobiska, a tym samym wystąpi ograniczenie niebezpieczeństwa osuwania się skarp – przewiduje Z. Małecki. Mniejsze będą także przekształcenia krajobrazu i ocaleje meandrujący odcinek koryta rzeki. – Widzę tu same plusy, no i uratujemy meandry – mówi Marek Galusa z miejskiego Wydziału Ochrony Środowiska. Nic więc dziwnego, że propozycje dr. Małeckiego zostały już wstępnie zaakceptowane. Jak powiedział nam Jan Bazan z Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, zapora będzie przesunięta o ok. 800 m w górę rzeki. Takie rozwiązanie uzgodniono w czasie spotkania przedstawicieli inwestora, czyli WZMiUW, z gospodarzami terenu przyszłego zalewu, czyli prezydentem Kalisza oraz wójtami Żelazkowa i Opatówka. W spotkaniu tym uczestniczył również główny pomysłodawca, Z. Małecki. Dodajmy jednak, że na drodze zalewowi stanąć może jeszcze jedna, o wiele potężniejsza zapora – brak pieniędzy. Orientacyjny koszt budowy zbiornika retencyjnego na Swędrni w Nędzerzewie to 15–20 mln zł. Termin realizacji zależy od pozyskania dofinansowania z UE. Miałoby ono wynosić nawet 75 proc. kosztów, ale nie wiadomo, czy w ogóle będzie. Jak zapewnia J. Bazan, w tym roku gotowy ma być projekt. I tylko projekt. Reszta pozostaje niewiadomą.