Chrześcijańskie święta, pogańskie tradycje

Idąc do kościoła z palemką, wkładając do wielkanocnego koszyczka pomalowane jajka nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że podobnie czynili nasi przodkowie, jeszcze zanim przyjęli chrześcijańską wiarę. Święta Wielkanocne, choć mają chrześcijański charakter, swoją symboliką często nawiązują do czasów pogańskich.

 Święta Wielkanocne są najważniejszymi w tradycji katolickiej i chrześcijańskiej. Pomimo że Boże Narodzenie jest pozornie bardziej wystawne i wyczekiwane, to właśnie Wielkanoc w kalendarzu Kościoła jest istotniejsza. I tak, jak same święta mają charakter chrześcijański, to ich symbolika już niekoniecznie. W znacznym stopniu pochodzi ona z czasów przedchrześcijańskich - pogańskich.

Symbolika
z czasów pogańskich
Większość czynności, których podejmujemy się przed okresem Wielkanocy, wiąże się z wierzeniami pogańskimi. – Nie zdajemy sobie sprawy z tego, że chrześcijaństwo w swojej mądrości działało w ten sposób, iż wprowadzając na jakieś tereny swoją religię, jednocześnie zachowywało niektóre zwyczaje i tradycje pogańskie. Wytłumaczenie jest bardzo proste: łatwiej jest przyjąć coś nowego, jeśli jest to podobne do tego, co już znamy. Jeśli coś nie jest wprowadzane na siłę, w sposób inwazyjny, to łatwiej się do tego przyzwyczaić. Czyli podsumowując: wprowadzana była nowa religia, ale zachowano dotychczasową tradycję, do której ludzie byli przyzwyczajeni – mówi Wojciech Zjawiony, z Działu Etnograficznego Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej. Dowodem jest właśnie Wielkanoc. Nie bez znaczenia jest nawet okres, w którym obchodzimy te święta. Wiosna dla naszych przodków była czasem  narodzin i nowej nadziei, zwycięstwa życia nad śmiercią, światła nad ciemnością. Dlatego potem została symbolem zmartwychwstania Jezusa.

Palemka chroni do dziś
Niedziela Palmowa to święto przypominające wjazd Chrystusa do Jerozolimy. Palemka, którą dziś zanosimy do kościoła, składa się z gałązek wierzbowych, borówki i bukszpanu. Wszystko udekorowane jest czerwoną wstążką. Pozostałością po starych wierzeniach jest to, że ma ona niejako właściwości magiczne, ochronne. Zabierana po mszy do domu, trzymana pod sufitem albo za świętym obrazkiem ma chronić domostwo. – Palemki używane były również w obrzędach gospodarczych. Zanoszono je na pole, z gałązek wierzbowych robiono krzyżyki, które kładziono na każdym rogu pola. Miało to chronić przed szkodnikami i gradobiciem. A skąd pochodzi sama palemka? Musimy się cofnąć do czasów pogańskich, do obrzędów związanych z wiosną. Sławianie witali wiosnę tak, że chodzili po swojej okolicy z zielonymi gałązkami, które miały sprowokować jej szybsze nadejście. Zielona gałązka jest więc symbolem właśnie nadejścia wiosny. Te gałązki wierzbowe również wtedy były na swój sposób święcone przez kapłanów – mówi W. Zjawiony. Zdaniem naukowców, tak jak poganie czcili słońce i odradzającą się naturę, tak my dziś czcimy odradzającego się Chrystusa. Nasi przodkowie obchodzili początek wiosny, a my obchodzimy Wielkanoc. Nie tylko symbol palemki łączy nasze tradycje. Wspólne są również woda czy jajka.

Więcej w Życiu Kalisza