Coraz biedniejsze samorządy. Władze Kalisza apelują o zmianę systemu finansowania

Wydatki samorządów są coraz większe natomiast dochody – coraz mniejsze. Dlatego o zmianę systemu finansowania samorządów z budżetu centralnego zaapelował prezydent Krystian Kinastowski. – Budżety samorządów są w coraz gorszej sytuacji – podkreślił gospodarz kaliskiego ratusza

O spadek dochodów samorządowcy oskarżają, wprowadzony w ub. roku, tzw. Polski Ład, który podwyższył kwotę wolną od podatku do 30 tysięcy złotych. To odbiło się na kondycji samorządowych budżetów, które w dużej części pochodzą z PIT i CIT. Tymczasem takie problemy nie dotyczą budżetu państwa, który w dużej części zasilany jest podatkiem VAT, rosnącym w miarę szalejącej inflacji.
To z kolei powoduje, że w coraz gorszej sytuacji znajdują się samorządy ponieważ wzrost cen oznacza coraz wyższe wydatki. Znacznie wyższe niż oficjalny wskaźnik wzrostu cen. Komisja Unii Metropolii Polskich szacuje, że w ubiegłym roku, wskutek wprowadzenia Polskiego Ładu, dochody własne samorządów zmniejszyły się o kilkanaście a nawet 20 miliardów złotych. W tym roku skurczą się jeszcze bardziej i, szacuje się, że będą porównywalne z dochodami z roku 2018. 
Wiele samorządów już skarży się, że brakuje im pieniędzy nie tylko na inwestycje ale nawet na bieżące wydatki – utrzymanie komunikacji miejskiej, szkół czy oświetlenie uliczne.

  Co prawda rząd dostrzega problemy samorządów i obiecuje dodatkowe 20 miliardów złotych wsparcia ale prezydenci, burmistrzowie i wójtowie opowiadają się za  prostszymi i bardziej przejrzystymi sposobami finansowania samorządów a nawet za powrotem do systemu obowiązującego przed wprowadzeniem Polskiego Ładu. – Dotacje w ramach różnych rządowych programów pomagają samorządom, ale nie są stabilnymi formami finansowania. Dlatego myślę, że warto rozważyć powrót do poprzedniego systemu w którym wraz ze wzrostem dochodów z PIT i CIT rosły również dochody miast. Tak było za kadencji mojego poprzednika. Kolejnym, dobrym rozwiązaniem mogłoby być również to, aby samorządy miały prawo do partycypacji w podatku VAT, który jest przypisany do konkretnej lokalizacji. To przecież  samorządy  budują drogi, budują infrastrukturę, umożliwiają prowadzenie działalności gospodarczej – argumentuje prezydent Krystian Kinastowski i dodaje. – Byłoby to dobre rozwiązanie systemowe, które zagwarantowałoby nam możliwość planowania i realizacji stabilnych budżetów. Obecnie takiej stabilności nie mamy – przyznał K. Kinastowski. 

  Zwrócił także uwagę na uznaniowość w przyznawaniu środków z budżetu centralnego oraz często pojawiające się wątpliwości dotyczące celów na które środki mają być przeznaczane. – My natomiast chcielibyśmy uniezależnić się od tzw. „klamkowania” u polityków szczebla centralnego, chcielibyśmy mieć stabilne finanse, pozwalające na tworzenie stabilnych planów budżetów i wydawać środki według własnego uznania, na cele, które my uznajemy za najpilniejsze – zaznacza prezydent Kalisza i kontynuuje.
– Owszem, zasada subsydiarności powinna zostać zachowana, sprawy związane z obronnością, spółkami skarbu państwa, kwestie podatkowe, etc. powinny zostać w gestii władzy centralnej natomiast samorządy powinny mieć nieskrępowaną możliwość planowania swojego rozwoju, swoich finansów, bo niejednokrotnie pokazały, że potrafią je dobrze i celowo wydawać. To, jak dzisiaj wygląda Polska w dużej mierze zawdzięczamy nie tylko środom z Unii, ale właśnie samorządom.  
– Nikt inny lepiej nie będzie wiedział, w jaki sposób wydawać środki, jak właśnie samorządy. To samorządy potrafią współpracować z partiami bez względu na szyldy partyjne – przyznał Grzegorz Kulawinek, wiceprezydent Kalisza. (pp)