Kalendarium kaliskie

Przed laty w Kaliszu działo się...

1374.08.21 – przy dokumencie wydanym pod tą datą zachowała się najstarsza pieczęć większa Kalisza, odciśnięta w wosku niebarwionym i przywieszona na pasku pergaminu. Posiada ona średnicę prawie 6 centymetrów i przedstawia zwieńczony blankami mur miejski z umieszczoną po jego środku bramą. Nad murem, po obu bokach, znajdują się dwie baszty, między którymi stoi trębacz dmący w róg (uzbrojony w palicę i wsparty na mieczu). Koło głowy widnieje sześciopromienna gwiazda. W otoku oddzielonym od rysunku perełkową obwódką, widnieje wykonany niewykształconą jeszcze majuskułą gotycką napis: „SIGILLUM CIVITATIS CALIS”. Odciski tej pieczęci znajdują się także przy innych, późniejszych dokumentach z XV w.) 

1764.08 – władze miasta Kalisza wydały statut ustalający wartość florena pruskiego na 30 groszy. Dzisiaj ustalanie kursów walut w kantorach nie wymaga chyba aktów urzędowych… 

1794.08.22 – powstanie wojew. kaliskiego przeciw Prusakom. Wkrótce też obywatele województwa kaliskiego mieli akcję z Prusakami pod Kaliszem. Nie mając między sobą ludzi z wojskowością biegłych samą powodowani odwagą i nienawiścią do najeźdźcy, szczęśliwie ich rozproszyli i dwie armaty zabrali. Kilka dni później między Zbierskiem a Stawiszynem około 300 chłopów uzbrojonych w kosy i piki zatarasowało drogę wojskom pruskim dowodzonym przez por. Milkena, którego zadaniem było utrzymanie komunikacji pomiędzy Koninem a Kaliszem 

1824 – wraz ze swoimi synami Gustawem Adolfem i Edwardem Magnusem przybył do Opatówka Adolf Gottlob Fiedler – fabrykant z Oederan w Saksonii. Zmotywowany przez namiestnika Zajączka z wydatną pomocą władz Królestwa Polskiego założył fabrykę sukna i był jej właścicielem aż do śmierci. Wtedy też w opatoweckim parku na pozostałościach fosy przerzucono żeliwny mostek – najstarszy tego typu w Polsce.

1824 – biskup kujawsko-kaliski Józef Koźmian podjął nieudaną próbę przeniesienia katedry i diecezjalnego seminarium z Włocławka do Kalisza. Przyjął jednak trudną do zaakceptowania przez kaliszan koncepcję – seminarium miało trafić do pojezuickiego kolegium. Znajdujący się w pojezuickim kompleksie kościół miał zostać odebrany jego ówczesnym użytkownikom – ewangelikom, którzy w zamian mieli otrzymać kościół franciszkański.  A na to nie godził się lud kaliski – czego dał wyraz niemal zbrojnym wystąpieniem. 

1864.08.21 – we Wrocławiu urodził się Wacław Niemojowski, ziemianin, marszałek koronny Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego, działacz społeczny, właściciel Marchwacza, jednego z najlepiej zagospodarowanych majątków w Królestwie Polskim. W latach 1900-10 prezes Towarzystwa Rolniczego, następnie Syndykatu Rolniczego w Kaliszu. Z pomocą architekta Stefana Szyllera przebudował dwór w Szczytnikach, kościół w Rajsku oraz wzorowany na warszawskich Łazienkach pałac w Marchwaczu, w którym przyjmował m.in. gen. Józefa Hallera i prezydenta Mościckiego. Patronował prądom monarchistycznym w II Rzeczpospolitej. W 1939 r. Niemcy zajęli pałac w Marchwaczu (gospodarzowi pozostawili łaskawie jeden pokój) następnie gestapo poddało Niemojowskiego brutalnym przesłuchaniom. Wycieńczony zmarł w grudniu 1939 r., pochowany jest w krypcie kościoła w Rajsku.

1914.08.22 – podpaleniem domu mieszkalnego przy dzisiejszej ul. Kościuszki, Prusacy zakończyli tragiczne wydarzenia z początku I wojny światowej w Kaliszu. Opamiętali się jednak zdecydowanie za późno…

1944.08.21 – zginął, rozstrzelany przez Niemców w czasie powstania warszawskiego Marian Lalewicz – architekt i pedagog, uznawany za wybitnego przedstawiciela neoklasycyzmu. Urodzony w 1876 r., studiował na Wydziale Architektury Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w kształcił się też w Szwecji, Norwegii, Niemczech, Austrii i Włoszech. Do 1917 r. wykładał historię sztuki i architektury w uczelniach petersburskich, jednocześnie projektując budowle w Moskwie i Petersburgu. Po przyjeździe do odrodzonej Polski wykładał w Akademii Sztuk Pięknych i na Politechnice w Warszawie, będąc tam dziekanem Wydziału Architektury i prorektorem. Pełnił też funkcję prezesa Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Był autorem projektu wybudowanego w 1926 r. gmachu Banku Polskiego w Kaliszu (później NBP obecnie rektorat Uniwersytetu Kaliskiego) a także wielu budowli m.in. w Warszawie i Gdyni. Jego symboliczny grób znajduje się na warszawskich Powązkach.

1944.08.22 – w powstaniu warszawskim zginął także Włodzimierz Pietrzak – poeta, prozaik, krytyk literacki. Urodził się w lipcu 1913 w Warszawie. W 1931 ukończył kaliskie Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki, w którym w latach 1928–31 redagował szkolne pismo ŚWIT. W czasie okupacji aktywnie działał w podziemnym życiu kulturalnym, współredagował nielegalne pisma. W randze podporucznika Armii Krajowej walczył na Woli i na Starówce. Pochowany jest również na wojskowych Powązkach. Istnieje nagroda imienia Włodzimierza Pietrzaka, honorująca osoby lub instytucje za wybitne osiągnięcia naukowe, artystyczne i kulturalne, będące świadectwem uniwersalnych wartości i postaw ludzkich, chrześcijańskich i patriotycznych.