Kaliski mistrz frywolitki

Frywolitka, tatting,  chiaccherino to różne nazwy koronki artystycznej wykonanej za pomocą specjalnych czółenek, lub igły i szydełka. Technika ta znana była podobno już w starożytnym Egipcie i Chinach. Do Polski dotarła około XVIII wieku. 

   Zastanawiające jest skąd nazwa tej koronki, przecież łacińska etymologia tego słowa oznacza coś błahego, bezwartościowego, a tymczasem wyroby frywolitkowe nie są ani tanie ani bezwartościowe, a proces wykonania frywolitkowej serwetki, bransoletki lub naszyjnika jest długi i żmudny.  Być może frywolna nazwa nawiązuje do koronkowych akcentów kobiecej garderoby przez które prześwituje to i owo.  Obecnie, po okresie wieloletniej hibernacji koronki wracają do łask, widać je w modnych stylach sukienek, bluzek, a nawet w naszych salonach; to styl boho, fantazyjny, kreatywny i bardzo osobisty. A wracając do frywolitki, mamy w Polsce kobiety-mistrzynie tego kunsztu,  mamy warsztaty tworzenia koronki frywolitki prowadzone przez  różne panie instruktorki, a w Kaliszu mamy Mistrza Frywolitki mężczyznę, to Bonifacy Miklas, który wraz z żoną prowadzi pasmanterię przy ul. Śródmiejskiej,  a w wolnych chwilach dzierga koronki.

Nie sposób oprzeć się pokusie aby nie zacząć rozmowy z p. Bonifacym od pytania: 
– Jak to się stało, że mężczyzna pasjonuje się dzierganiem koronek? 
– Mamy sklep pasmanteryjny już wiele lat, sprzedajemy m.in. nici, kordonki, czółenka, igły, szydełka i inne pomoce do tworzenia koronek, chciałem więc poznać tajemnicę w jaki sposób ta koronka powstaje. Zaczęło się 15 lat temu od Muzeum Włokienniczego w Łodzi gdzie pojechałem z ciekawości aby poznać technikę tworzenia frywolitki, a wróciłem z pasją. Szybko się nauczyłem. Frywolitkowe rękodzieło to kółka, łuki, węzełki, pikotki. Sposób ich połączenia tworzy wzór. Można wymyślać własne wzory, można też korzystać z gotowych publikowanych w książkach lub w sieci internetowej. Bez względu na to jaki będzie wzór gotowego wyrobu, każdą koronkę zaczyna się od kółka.  Co to jest pikotka? To pętelka na brzegu serwetki, chusteczki, itp, która jest elementem zdobniczym.  

– Czy te Pana cudeńka można gdzieś kupić lub obejrzeć, czy brały udział w wystawach koronkarskich?  
– Ubieramy nimi świąteczne wystawy sklepowe. Moje koronki były w teleexpresie, moje frywolitkowe bombki zostały wyróżnione na V Ogólnopolskiej Wystawie Rękodzieła Artystycznego w Łodzi w r. 2015, były również inne lokalne wystawy, a także artykuły w prasie. Nie sprzedaję moich wyrobów ponieważ cena czasu i serca jakie wkładam w zrobienie jednej sztuki jest niewspółmierna do realistycznej ceny rynkowej. Ale „frywolitkuję” dla rodziny, czasami dla znajomych no i dla siebie. Zrobiłem kolię na ślub syna dla panny młodej,  mojej obecnej synowej. Mamy w domu serwety, serwetki,  różnych wzorów i kolorów. Robię też bombki i jajeczka wielkanocne. Wykonanie jednej rzeczy może trwać kilka tygodni lub nawet miesięcy w zależności od wielkości wyrobu, wzoru i grubości nici. Czasami siedzę 12 godzin dziennie gdy wciągnie mnie pasja, bo dzierganie koronek to jest właśnie to: moja pasja. Nie sprzedaję swoich wyrobów, ale chętnie nauczę jak to się robi. Uczyłem panie z Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Panią też mogę nauczyć.

I w ten to sposób miałam pierwszą lekcję frywolitki. Węzełki raz z dołu raz z góry, i jeszcze raz i jeszcze raz,  kółko, łuk i nagle powstała pikotka. Jak, kiedy?  Uszło to mojej uwadze, tak szybko tańczyło czółenko w palcach mistrza. Bonifacy Miklas ma jeszcze jedną pasję, maluje nitką obrazy, tzn. haftem krzyżykowym tworzy obrazy. Na ścianie wisi piękna kolorowa Nefretete, a obok niej Tutanchamon. Ale o tej pasji napiszę w innym czasie, przy innej okazji.
Dziękuję za rozmowę i za próbę wprowadzenia mnie w arkana frywolitki. 

Eleonora Nowak-Serwanski