Swego czasu działo się. Kalendarium kaliskie

Tydzień 4: 24 - 30 stycznia 2022 Wsch. sł. (30 stycznia) w Kaliszu.: 7.32 Zach. sł.: 16.30

1512 – ksiądz Mikołaj Pakosiński został pozbawiony funkcji przełożonego kaliskiego zakonu kanoników laterańskich za sprzeciw wobec wizyty niemieckiego opata w kaliskim klasztorze. Przypomnijmy – zakonników sprowadził do Kalisza ze wsi Męka pod Sieradzem – za zgodą przełożonego opactwa kanoników regularnych laterańskich Panny Marii na Piasku we Wrocławiu – król Kazimierz w czerwcu 1358 r. Po stu latach przełożonym kaliskich zakonników został Polak Tomasz Pierzyna z Kalisza, a do zakonu wstąpiło 11 Polaków. Wspomniana postawa księdza Pakosińskiego była zatem logiczną konsekwencją prób wyłamania się kaliszan spod jurysdykcji zniemczonego duchowieństwa wrocławskiego.

1532 – powstała świątynia p.w. Narodzenia NMP w Blizanowie. Stanowi on niezwykłą rzadkość wśród, głównie XVIII i XIX-wiecznych, drewnianych świątyń. Blizanowski kościół należy tym samym do najstarszych drewnianych świątyń Wielkopolski. Reprezentuje styl późnogotycki o cechach śląskich. A przecież nie był to pierwszy obiekt w tym miejscu, losy parafii mogą sięgać jeszcze wcześniejszych dziejów zatem i kościół musiał istnieć już nawet przed 1138 r. Obecna budowla przechodziła później wprawdzie rozbudowy, jednak z pierwotnego założenia zachowało się całkiem sporo: układ planistyczny złożony z dwóch czworoboków: nawy i prezbiterium, dwuspadowy gontowy dach, okna czy obramienia portali drzwiowych.

1542 – sprowadzony z Wrześni mistrz Franciszek na wieży – tej wysokiej, gotyckiej – pierwszego budynku ratuszowego zamontował zegar. Pracowicie odmierzał on czas przez półtora wieku – kres jego funkcjonowania nastąpił po pożarze wieży w 1693 r.

Ok. 1552 – w Drohobyczu urodził się Marcin Laterna – doktor teologii, kontrreformator. Studia rozpoczęte na Akademii Krakowskiej kontynuował w Kaliszu. W 1570  r. wstąpił do jezuitów, a dziewięć lat później przyjął święcenia kapłańskie. W tym samym roku król Stefan Batory mianował go kaznodzieją i spowiednikiem królewskim. Dalszą część życia spędził głównie na Warmii – w Braniewie oraz z Wilnie i we Lwowie, gdzie był  superiorem domu jezuitów. Wezwany przez Zygmunta III na dwór królewski, pracował jako kaznodzieja, równocześnie z Piotrem Skargą. Był też kapelanem obozowym wojsk koronnych – w 1598 r. towarzyszył królowi w wyprawie do Szwecji. Tam zachorował, w czasie powrotu został zatrzymany przez żołnierzy ze szwedzkiej floty zbuntowanego Karola IX Wazy, którzy, rozpoznając w nim jezuitę, zadali mu męczeńską śmierć: obcięli mu ręce i utopili. 

1552 – Zygmunt August potwierdził nadany Kaliszowi przez Zygmunta I Starego przywilej obowiązkowego siedmiodniowego składu towarów przywożonych do miasta i określenia w związku z tym drogi handlowej, która z miast pruskich i śląskich miała prowadzić przez Kalisz. Brawo dla króla.            

1882.01.26 – urodził się Franciszek Stryjas, rolnik z okolic Kalisza ale też katecheta. W czasie okupacji, zastępując aresztowanych księży, uczył okoliczne dzieci religii i przygotowywał je do I Komunii św. Aresztowany przez gestapo z Opatówka został zamęczony w Kaliszu w lipcu 1944 r. Jan Paweł II ogłosił go w 1999 r. błogosławionym. W 2000 r. dokonano przeniesienia relikwii Stryjasa z Godziesz, gdzie był pochowany: część umieszczono w jednym z ołtarzy bocznych katedry, pozostałą – w kościele w Chełmcach.

1882.01 – „Wędrowiec” – popularny tygodnik o tematyce podróżniczo-geograficznej, którego redaktor Filip Sulimierski był orędownikiem projektu morskiej podróży Stefana Szolc-Rogozińskiego do Afryki, publikuje plan tej wyprawy. Trzy miesiące później podróżnik wygłasza w Kaliszu odczyt na ten temat. Oba wydarzenia były elementami procesu przekonania społeczeństwa do celowości realizacji projektu i – oczywiście – pozyskania środków na wyprawę.

1912.01.29 – w Kaliszu urodził się Mieczysław Kościelniak, grafik, ilustrator, rysownik, malarz i twórca witraży. Absolwent Gimnazjum im. Asnyka, w którym miał pierwszą indywidualną wystawę. W 1941 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. W czasie pobytu w obozie potajemnie narysował około 300 rysunków dokumentujących życie codzienne więźniów; rysunki te znajdują się w zbiorach Muzeum Auschwitz-Birkenau. Był też świadkiem w procesie beatyfikacyjnym o. Maksymiliana Kolbe. Inne jego prace znajdują się również w zborach kaliskiego MOZK.  Po zakończeniu wojny osiadł w Warszawie, potem w Ustce i Słupsku i powrócił do pracy artystycznej. Zmarł w Słupsku w marcu 1993 r., pochowany jest w Ustce, jego imię nosi jedna z ulic tego miasta. Natomiast w kaliskim kościele franciszkańskim znajdziemy zaprojektowaną przez jego brata Władysława poświęconą mu tablicę. 

1982.01 – po wprowadzeniu stanu wojennego, w Kaliszu powołano Wojewódzki Komitet Obrony, którego komisarzem został płk Marian Nafalski. No cóż, w tym okresie cała władza w PRL należała do panów w wojskowych mundurach.