W tym roku spowiedź będzie obowiązkowa - za kłamstwo nawet 2 lata więzienia

1 kwietnia rozpocznie się Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Zgodnie z ustawą o statystyce publicznej udział w spisie jest obowiązkowy. Za kłamstwo grozi grzywna, a nawet kara więzienia do 2 lat. Na jakie pytania będziemy musieli udzielić odpowiedzi?

  Główny Urząd Statystyczny zapyta ze szczegółami o nasze miejsce zamieszkania, poziom wykształcenia, pracę czy pobyt za granicą. Jednak niektóre pytania będą dotyczyć bardziej osobistych sfer, m.in. tego czy żyjemy w związku niesformalizowanym, czy mamy problemy zdrowotne, jakiego jesteśmy wyznania a nawet czym palimy w piecu.

  Jeśli ktoś spóźni się lub zignoruje udział w tym przedsięwzięciu grozi mu kara grzywny. Jednak o wiele surowszą odpowiedzialność może ponieść osoba, podająca fałszywe informacje, co według prawa jest przestępstwem i grożą mu za to nawet 2 lata ograniczenia lub pozbawienia wolności.

  - Osoby fizyczne przekazujące dane w ramach spisu powszechnego są obowiązane do udzielania dokładnych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi - podkreśla Karolina Banaszek, rzecznik prasowy prezesa GUS. - Proszę zwrócić uwagę, że spis ludności to jedyne źródło danych z zakresu statystyki ludności, które ma na celu zebranie informacji o jej stanie i strukturze według cech demograficznych i społeczno-zawodowych, w oznaczonym momencie oraz na określonym terytorium. To czas, kiedy państwo, zadając obywatelom kilka pytań, stara się zdiagnozować: „ilu nas jest”, „kim jesteśmy” i „jak żyjemy” - wyjaśnia. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań jest przeprowadzany co 10 lat. Ostatni odbył się w 2011 r.

Jak dać się spisać?
Obowiązkową formą jest samospis internetowy. Będzie to pierwszy taki przypadek w historii polskiej statystyki publicznej. Respondenci na własnych komputerach lub urządzeniach mobilnych, uzupełnią wymagane dane w interaktywnej aplikacji, dostępnej na stronie internetowej GUS. Każda osoba dokonująca samospisu jest uwierzytelniana w systemie teleinformatycznym. Aby uzyskać dostęp do danych, osoba spisująca się używa unikalnego hasła. Aplikacja na bieżąco sygnalizuje, czy respondent właściwie wypełnia rubryki. Oczywiście jeśli ktoś (np. ze względu na zaawansowany wiek, stan zdrowia czy niepełnosprawność) nie będzie się w stanie samospisać, istnieją także metody uzupełniające. Pomocą będą służyć rachmistrze spisowi – odwiedzając nas bezpośrednio w domu lub dostepni telefonicznie.

Aby zapobiec sytuacji, w której zobowiązany do spisu mieszkaniec Polski nie ma możliwości dokonania samospisu (np. z powodu braku dostępu do urządzeń i Internetu), ustawa zobowiązuje następujące podmioty do udostępnienia odpowiedniego pomieszczenia i sprzętu do realizacji samospisu:
- urzędy statystyczne i pozostałe jednostki statystyki publicznej,
- urzędy wojewódzkie,
- urzędy obsługujące wójtów, burmistrzów, prezydentów miast oraz gminne jednostki organizacyjne.

Czy nasze dane są bezpieczne?
Wszystkie dane zebrane w spisie są informacjami poufnymi i podlegają ochronie tajemnicy statystycznej. Trafią do Głównego Urzędu Statystycznego, gdzie zostaną wykorzystywane do opracowań i analiz statystycznych.

- Dane jednostkowe zbierane i gromadzone w badaniach są poufne i podlegają szczególnej ochronie prawnej. Wszyscy pracownicy statystyki publicznej są zobowiązani do przestrzegania tajemnicy statystycznej, dotyczy to również rachmistrzów spisowych - uspokaja Karolina Banaszek. Informacje z Narodowego Spisu Powszechnego będą przechowywane w GUS aż przez 100 lat.

Do kiedy mamy czas?
Spis powszechny potrwa do 30 września 2021 r., a nie jak wcześniej planowano do 30 czerwca. Decyzję o jego wydłużeniu aż o 3 miesiące podjął Sejm podczas nowelizacji ustawy o Narodowym Spisie Powszechnym ludności i mieszkań. Projekt został przedłożony przez Prezesa GUS. Zmiany mają umożliwić efektywne przeprowadzenie spisu w warunkach zagrożenia epidemicznego COVID-19.

W razie pytań dotyczących spisu powszechnego od 15 marca została uruchomiona specjalna infolinia: 22 279 99 99.

Katarzyna Marciniak, fot. GUS