Dział spadku

Peyton Manning Jerseys Eli Manning Jerseys

Nabycie spadku otwiera przez spadkobiercami konieczność uregulowania sytuacji prawnej co do uzyskanego majątku. Pierwszym etapem jest przeprowadzenie procedury dotyczącej potwierdzenia nabycia spadku przez określonych spadkobierców. Służy temu postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku. Częstokroć konieczne jest niejednokrotnie również przeprowadzenie postępowania o dział spadku, tj. postępowania, w którym dochodzi do zniesienia współwłasności, do majątku nabytego w drodze spadkobrania.

Zakres postępowania
W postępowaniu o dział spadku, spadkobiercy mogą domagać się dokonania podziału pomiędzy nich przedmiotów majątkowych, które składają się na majątek spadkowy. Zasadniczo działem spadku winien być objęty cały majątek pozostały po osobie zmarłej. W sytuacjach szczególnych, dział spadku może być jednak ograniczony również do części spadku. Dział spadku nie obejmuje natomiast długów spadkowych. Te nabywane są zgodnie z przepisami regulującymi zasady spadkobrania, niezależnie od porozumienia się spadkobierców.

Tryb i organ właściwy
Do przeprowadzenia działu spadku właściwym będzie sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Procedurę tę możemy jednak zrealizować również w drodze umowy pomiędzy wszystkimi spadkobiercami – a więc bez udziału sądu. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego.

Wniosek o dział spadku
Wniosek o dział spadku winien zawierać informacje, jakie testamenty sporządził spadkodawca i gdzie się znajdują. Do wniosku załączyć należy postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia. Należy także powołać spis inwentarza – czyli wykaz majątku, jaki posiadała osoba zmarła. Jeśli spis inwentarza nie został sporządzony, we wniosku należy wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy dodatkowo przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy. 
Współspadkobiercy winni również podać sądowi swój wiek, zawód, stan rodzinny, a także dane co do swoich zarobków i swojego majątku. Dane te winny objąć również informacje co majątku i zarobków małżonka.  Współspadkobiercy powinni również wskazać, w jaki sposób do tej pory korzystali ze spadku, a także wszelkie inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na to, co każdy ze współspadkobierców ma otrzymać ze spadku.

Sposób dokonania podziału
Procedura sądowego działu spadku rozpoczyna się od ustalenia składu spadku. Skład spadku ustala sąd. Następnie przystępuje do dokonania podziału majątku spadkowego między spadkobierców. W pierwszym rzędzie, sąd winien dokonać podziału spadku zgodnie z wnioskiem wszystkich spadkobierców. W razie braku porozumienia spadkobierców, możliwe jest zastosowanie jednej z trzech następujących metod podziału.
Po pierwsze, sąd może dokonać fizycznego podziału określonych rzeczy. Polega on na podzieleniu rzeczy i przydzieleniu ich wyodrębnionych części na rzecz poszczególnych spadkobierców, biorąc pod uwagę wartość przydzielonych przedmiotów, oraz wielkość uzyskanych udziałów w majątku spadkowym. Podział fizyczny rzeczy jest możliwy jednak tylko w przypadku, jeśli nie spowoduje zniszczenia lub znacznego zmniejszenia wartości rzeczy oraz jeżeli nie będzie stał w sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem danej rzeczy.

Sąd może również postanowić o dokonaniu podziału poprzez przyznanie poszczególnych przedmiotów majątkowych, składających się na spadek, określonym spadkobiercom. Ponieważ wartość przydzielanych przedmiotów majątkowych zwykle bywa różna, sąd dokonując podziału w ten sposób, może przyznać spadkobiercom odpowiednie dopłaty, stanowiące wyrównanie wartości przydzielanych im rzeczy.
Możliwym sposobem podziału jest również tzw. podział cywilny, tj. sprzedaż przedmiotów i podział między spadkobierców sumy uzyskanej ze sprzedaży. Podział cywilny jest dokonywany przede wszystkim wtedy, gdy istnieje między spadkobiercami spór co do tego, które przedmioty winny być przyznane poszczególnym spadkobiercom, a nie jest możliwe dokonanie podziału fizycznego rzeczy. Jest to jednak sposób podziału nie do końca korzystny dla spadkobierców. Zwykle bowiem w skutek sprzedaży rzeczy nie da się osiągnąć ceny oczekiwanej przez spadkobierców.

Zaliczenia na schedę spadkową i inne rozliczenia
Warto również pamiętać, że w postępowaniu o dział spadku, sąd zobowiązany będzie wziąć pod uwagę wzajemne roszczenie współspadkobierców z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków, czy też poczynionych przez któregokolwiek z nich nakładów na spadek. Zobowiązany będzie również rozstrzygnąć o istnieniu zapisów, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, a także uwzględnić okoliczność otrzymania przez któregokolwiek z nich darowizn otrzymanych od spadkodawcy. Rozstrzygnięcie w przedmiocie działu spadku winno więc uwzględniać całość wzajemnych rozliczeń spadkobierców, związanych ze spadkobraniem.

Adw. Maciej Witkowski