Franchising – prawne aspekty umowy franczyzowej

Franchising jest ostatnio bardzo popularnym sposobem na prowadzenie własnego biznesu. Z roku na rok rośnie liczba punktów franczyzowych oferujących setki możliwości na rozpoczęcie działalności pod znanym logo. W zależności od posiadanego budżetu możemy stać się właścicielami placówki bankowej, restauracji, kina, a nawet supermarketu.

Na czym to polega?
Franczyza jest metodą robienia interesów, wykorzystywaną na całym świecie. Polega ona na prowadzeniu własnego biznesu pod cudzą, znaną już na rynku marką. Oprócz możliwości używania logo sieci, franczyzobiorca zostaje wprowadzony w cały system prowadzenia danego biznesu oraz wyposażony w niezbędne know-how. Ponadto objęty jest stałą opieką i pomocą m.in. w kwestiach doszkalania personelu czy też księgowości. W zamian za to franczyzobiorca w chwili zawarcia kontraktu uiszcza franczyzodawcy tzw. opłatę wstępną, za udzielenie licencji, a następnie przez cały okres trwania umowy przekazuje mu pewien procent osiągniętych obrotów. Dzięki znanej marce przedsiębiorca ma przyciągnąć większą liczbę klientów i zmniejszyć ryzyko bankructwa. Jest to jedna z najszybszych i najskuteczniejszych dróg do osiągnięcia wysokich zarobków.

Zasady współpracy
Aby odnieść sukces, niezwykle ważne jest to, aby stosować się do wielu zasad zawartych w umowie franczyzowej. To w niej określa się m.in. to, że franczyzodawca jest właścicielem znaku towarowego lub/i marki sieci, który sam przetestował i wykazał rentowność konceptu biznesowego.  Znajdziemy w niej także obowiązek przekazywania biorcy licencji stosownego know-how, aby właściwie zarządzał prowadzoną działalnością. Największym utrudnieniem jest to, że franczyzobiorca zobowiązany zostaje do sfinansowania większości inwestycji poprzez otwarcie punktu i wyposażenia go w towar.  Prowadzi on bowiem punkt jako niezależny przedsiębiorca, a jego zarobkiem jest zysk z jego prowadzenia. Często ma on także wpływ na różnorodność asortymentu oraz na ustalanie cen oferowanych towarów lub usług.

Zalety franchisingu
Korzyści z zawarcia omawianej umowy odnoszą obie strony. Niezwykle istotne jest to, że franczyzobiorca nie musi budować swojej firmy od podstaw, nie musi nawet posiadać żadnego doświadczenia. Bazą dla takiego przedsiębiorcy jest jego partner biznesowy, który udostępnia mu niezbędne materiały i pomaga na każdym etapie przedsięwzięcia. Kolejną zaletą są także możliwe do przewidzenia zyski, które są dużo pewniejsze niż w nowo powstałej firmie.

Są i wady…
Zanim zdecydujemy się na taką formę prowadzenia firmy, zwróćmy uwagę także na minusy tego rozwiązania. Największym z nich jest to, że w praktyce franczyzobiorca podlega stałej kontroli ze strony franczyzodawcy, co na dłuższą metę może być uciążliwe. Kolejnym minusem jest znaczące ograniczenie możliwości decyzyjnych. Problem sprawić mogą także niektóre zawarte w umowie klauzule, które uniemożliwią prowadzenie działalności poza ściśle określonym terytorium. Utrudnienia mogą wystąpić również w sytuacji, gdy będziemy chcieli sprzedać przedsiębiorstwo, a umowa wymagać będzie zgody franczyzodawcy.

Co musi znaleźć się w umowie?
Różnorodność branż i odmienności w specyfice działalności każdej z sieci powoduje, że niemożliwe staje się stworzenie jednej, uniwersalnej umowy franczyzowej, którą moglibyśmy zastosować we wszystkich przypadkach.  Przedstawię więc jedynie szkielet, który powinien być bazą do skonstruowania umowy. Decydując się na taką współpracę, na obie strony nakładane są wzajemne obowiązki. Pamiętajmy, że zawierana umowa wiąże nas latami, więc należy zadbać, aby była profesjonalnie przygotowana. Z pewnością nie może w niej zabraknąć takich zagadnień, jak: określenie szczegółowych zasad  przystąpienia do systemu, wskazania okresu obowiązywania umowy i sposobów jej rozwiązania, ustalenie terenu działania franczyzobiorcy. Ponadto w kontrakcie muszą znaleźć się uregulowania dotyczące ochrony znaków towarowych i oznaczeń sieci, ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa oraz zakaz działalności konkurencyjnej. Nie można zapomnieć także o szkoleniach, ustaleniu wysokości opłaty licencyjnej i opłaty marketingowej, sposobach i finansowaniu działań reklamowych oraz o określeniu uprawnień kontrolnych franczyzodawcy.

Joanna Suszyńska,
aplikantka radcowska