Kto zyskał, kto stracił po ostatnich wydarzeniach w Syrii. Rozmowa z Eskanem Darwichem kaliszaninem urodzonym w Syrii

10 lat temu Życie Kalisza przeprowadziło wywiad z Eskanem Darwichem, kaliszaninem urodzonym w Syrii. Po latach już wiemy, że jego tezy z tamtego artykułu sprawdziły się. Zatem wobec ostatnich wydarzeń z Syrii znów prosimy go o komentarz i wyjaśnienie tego co się aktualnie dzieje w Syrii.

- Czy upadły Baszar al-Asad był dobrym, czy złym dyktatorem? Pytam, gdyż po upadku dyktatora Libii, Kadafiego sytuacja materialna się pogorszyła? 

-  W przypadku Libii to prawda, sytuacja materialna się pogorszyła, ale w przypadku Syrii tak to nie działa. Libia jest znacznie bardziej jednorodnym państwem pod względem etniczno-religijnym, a Syria jest różnorodna pod tym względem. Baszar al-Asad był bardzo złym dyktatorem, który wymordował setki tysięcy swoich obywateli i zmusił miliony do imigracji. Zwróćmy też uwagę że wojna domowa w Syrii, która trwała ostatnie 15 lat bardzo zniszczyła ten kraj.
- Proszę przypomnieć jak wyglądała sytuacja w Syrii przed upadkiem rządu Asada
- Wcześniej Syria była podzielona na trzy obszary wpływów, które wzajemnie walczały ze sobą: Obszar rządzony z Damaszku przez Asada za pomocą Rosjan, Iranu i Hezbolachu, drugim był obszar środkowy i północny rządzony przez rebeliantów, islamistów wspieranych przez Turcję i trzeci obszar wschodni rządzony przez Syryjskie Siły Demokratyczne, składające się głównie z Kurdów, Arabów i miejscowych chrześcijan wspieranych przez zachód i Amerykanów. 
 Teraz po upadku Baszara al-Asada z tych trzech obszarów zostały dwa, gdyż obszar rządzony przez Asada wpadł w ręce islamistów wspieranych przez Turcję. Jeżeli te dwa pozostałe obszary ze sobą się porozumieją i dojdzie do napisania konstytucji będących gwarantem wszystkich praw obywatelskich, które na przykład nie wykluczą, że chrześcijanin może zostać prezydentem, to wtedy zapanuje pokój i stabilizacja. Jeżeli natomiast  powstaną ograniczenia w stosunku do innych nacji albo religii to nie dojdzie do porozumienia, gdyż część rządzona przez Syryjski Siły demokratyczne i wspierana przez Amerykanów się na to nie zgodzi. 
-A w kontekście międzynarodowym kto zyskal, a kto stracił po upadku al-Asada?
- W krótkiej perspektywie czasowej, przede wszystkim zyskał Izrael, który teraz skutecznie rozwalił system I łańcuchy dostaw pozwalające Iranowi przekazywać broń poprzez terytorium Iraku i Syrii do Libanu i Hezbollahu. Śmiem powiedzieć, że upadek Baszara al-Asada jest między innymi wynikiem inwazji Hamasu 7 października na Izrael. Wtedy Izrael najpierw zaatakował Gazę, a potem zaatakował i praktycznie zniszczył Hezbollah w Libanie, likwidując tym samym sojuszników al-Asada, co było przyczyną jego osłabienia i upadku. 

Drugim który zyskał jest Turcja, która ulokowała swoich popleczników, islamistów w Damaszku. Poza tym zyskali Amerykanie i Zachód, z powodu osłabienia Rosji w Syrii, ale to także jest tymczasowe, gdyż Rosjanie jeszcze nie wyprowadzają się ze swoich baz. Ponieważ Rosjanie wspierali bardzo mocno Baszara al-Asada, który teraz uciekł do Moskwy, to ponieśli tam ogromną porażkę polityczno-psychologiczną. Mają tam dwie bazy wojskowe, jedną morską i jedną lotniczą, z której mogli kontrolować całą Północną Afrykę. Upadek reżimu al-Asada pokazuje innym przywódcom, że nie warto polegać na opiece Rosjan, bo ci także mogą ich opuścić. W stosunkach międzynarodowych politycznie Putin bardzo dużo stracił. Być może nawet zrozumie to przywódca Białorusi. Zyskały również kraje arabskie z Zatoki Perskiej osłabiając pozycję Iranu w regionie.

Jaką rolę pełnią tam Amerykanie?
Amerykańskie bazy są na terytoriach rządzonych przez oddziały kurdyjskie z SDF, czyli północny wschód Syrii. Amerykanie pomagają tam bronić się przed państwem islamskim. Chronią siłą swojego lotnictwa. Można powiedzieć, że Kurdowie bronią się na ziemi, a Amerykanie pomagaja im z powietrza.  Ochraniają także bogate złoża ropy naftowej. Z drugiej strony to nie podoba się Turkom, którzy nie chcą żeby Kurdowie się wzmocnili.
- Mówił pan o krótkiej perspektywie czasowej, ale co będzie w dłuższej?
-Jeżeli siły opozycyjne w Syrii dogadają się ze sobą, to dla wszystkich wyjdzie to na plus. Problem w tym że siły są tak różnorodne, że śmiem powiedzieć, że się nie dogadają. Tam będą ścierały się teraz opcje od islamistów- dżihadystów i muzłumanów- umiarkowanych po laickie siły demokratyczne. Wewnątrz tych organizacji są także wewnętrzne podziały: Sunnici, Szyici, Chrześcijanie, Arabowie, Alawici, Kurdowie, Druzowie, Asyryjczycy i tak dalej.
- Czyli pan uważa, że się nie porozumieją?
- Szczerze mówiąc jestem sceptyczny. Ponieważ siła, która przejęła władzę w stolicy, czyli Damaszku nazywa się Hajat Tahrir asz-Szam, była powiązana z al-Kaidą, a także Państwem Islamskim. Niby teraz oznajmiają, że się zmienili. Wydali polecenie, żeby nie czepiać się ubioru kobiet, żeby szanować mniejszości religijne, odbyli spotkanie z chrześcijanami w Aleppo zapewniając im bezpieczeństwo. Te siły Islamskie, które zdobyły teraz władzę też dzielą się na mniej i bardziej radykalne. Radykalni ulokowali się w Damaszku, a te mniej radykalne są związane z Turcją i atakują w tym momencie Kurdów w północnej Syrii. Jeśli się dogadają będziemy mieli stabilizację także dla Europy. Natomiast w wariancie pesymistycznym, jeśli się nie dogadają to może dojść do wojny domowej i do podziału Syrii według interesu głównych graczy.
- Bądźmy dobrej myśli, że wszyscy w rejonie, w końcu i po latach wojen zrozumieją , że żadna walka nie zakończy sporów i jedynym wyjściem  jest porozumienie. Proszę jeszcze o wyjaśnienie czym się różnią Muzułmanie od Islamistów? Czy Islamiści to ci, którym  obiecano 20 dziewic w raju?

- Nie 20, lecz dużo więcej. Zastanawiające jednak skąd w raju wezmą aż tyle dziewic. 
- Może nie będą to tylko kobiety?
- Według mnie Muzułmanin, to ten który się urodził w rodzinie muzułmańskiej, praktykuje lub nie, ale nikomu nie przeszkadza i nie narzuca swojej woli innym. Islamiści, to ci, którzy nie tylko praktykują swoją ideologię, ale chcą ja siłę narzucić innym. Oni nie tolerują nawet umiarkowanych Muzułmanów.
Dziêkuję za rozmowę
Dziękuję