Minimalna stawka za godzinę pracy

 Wszystkim czytelnikom znane jest z pewnością pojęcie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Istota tej instytucji prawnej sprowadza się do tego, że pracodawca nie może wypłacić pracownikowi niższej pensji niż kwota zagwarantowana w Ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Obecnie jest to kwota 2000,00 zł brutto, czyli 1459,48 zł netto. Dotychczas obowiązujące przepisy w zakresie minimalnego wynagrodzenia nie chroniły osób zatrudnionych „bez etatu”, czyli na podstawie umów zlecenia czy umów o świadczenie usług. Sytuacja uległa zmianie 1 stycznia 2017 r., z tym bowiem dniem weszła w życie nowelizacja Ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Znowelizowana ustawa wprowadza pojęcie „minimalnej stawki godzinowej”. Zgodnie z ustawą minimalna stawka godzinowa to minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczenie usługi. Obecnie stawka ta wynosi 13 zł i będzie waloryzowana proporcjonalnie do wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę, tzn. jeśli minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie z 2000 zł do 2200 zł, czyli o 10%, to minimalna stawka godzinowa także wzrośnie o 10%, do kwoty 13,30 zł. Minimalna stawka godzinowa będzie miała zastosowanie w przypadku osób przyjmujących zlecenie lub świadczących usługi. Osobami takimi będą osoby, które nie posiadając zatrudnienia, wykonują  określone czynności na podstawie umowy zlecenia oraz osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, ale tylko takie, które same nie zatrudniają innej osoby na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia. Istotnym jest, że te dwie kategorie osób objęte są minimalną stawką godzinową o ile wykonują prace na rzecz przedsiębiorcy. Ustawa będzie miała także zastosowanie w przypadku rolników prowadzących zorganizowaną działalność gospodarczą. Osoby zatrudniane przez takich rolników np. do wykonywania prac sezonowych będą korzystały z ochrony przewidzianej w ustawie i przewidziana za wykonane przez te osoby prace stawka godzinowa nie może  być niższa niż 13 zł.
Analiza powyższych przepisów wskazuje, że może pojawić się problem z ustaleniem, czy w danym przypadku będą miały zastosowanie przepisy o minimalnej stawce godzinowej, czy też nie. Tak np. stomatolog, który zleci sąsiadce posprzątanie gabinetu, będzie jej musiał zapłacić co najmniej 13 zł za każdą godzinę pracy, gdyż wykonanie tej czynności zleca w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeśli jednak ten sam stomatolog zleci sąsiadce posprzątanie swojego domu,  to już wtedy przepisy o minimalnej stawce nie obowiązują, bowiem mamy do czynienia z umową zawartą między dwoma osobami prywatnymi. Podobnie jeśli sprzątaczka, która ma zarejestrowaną działalność, stwierdzi, że nie jest w stanie sama wykonać przyjętej pracy i zleci część prac koleżance, to jako zleceniodawca będzie musiała wypłacać koleżance co najmniej 13 zł za godzinę, ale ponieważ sama jest także zleceniodawcą, to traci przewidzianą przepisami ochronę i sama dla siebie nie może się domagać minimalnej stawki godzinowej.  Powyżej przedstawione sytuacje wskazują absurdy ustawy i mam nadzieję, że zostaną szybko dostrzeżone i wyeliminowane w drodze nowelizacji.
Nadto w ustawie przewidziano, że w przypadku gdy w umowie łączącej strony  wskazano wynagrodzenie niższe niż stawka minimalna, np. 7 zł za godzinę wykonywania zlecenia, wykonujący zlecenia może i tak domagać się wypłacenia wynagrodzenia w wysokości iloczynu przepracowanych godzin oraz minimalnej stawki godzinowej. Minimalna stawka godzinowa nie może być wypłacana w formie niepieniężnej, np. w formie towarów produkowanych przez przedsiębiorcę czy bonów.
Do przestrzegania ustawy mają skłaniać zleceniodawców przewidziane w ustawie kary. W myśl art. 8e ustawy przewidziano grzywnę w wysokości od 1000 do nawet 30000 zł dla osoby, która wypłaca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenie za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usługi w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej.