Opłata sądowa

 Chciałabym założyć sprawę sądową celem domagania się odszkodowania. Proszę o informację, jakie są koszty wniesienia pozwu do sądu? Niestety, jestem osobą niezamożną i najprawdopodobniej nie będzie mnie stać na pokrycie wszystkich kosztów. Proszę o informację, czy w takiej sytuacji będę mogła starać się o zmniejszenie kosztów albo zwolnienie mnie od obowiązku ich ponoszenia w sprawie? Czy w razie wygrania sprawy kosztami będzie obciążona druga strona?
Kwestie zasad ponoszenia kosztów prowadzenia sprawy sądowej reguluje Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Stosownie do ww. ustawy każdy pozew winien zostać opłacony przez wniesienie opłaty sądowej. Opłatę można wnieść w formie przelewu na rachunek sądu albo też w znakach opłaty sądowej, które można zakupić w sądzie i nakleić na dokument pozwu.
Wysokość opłaty sądowej w przypadku większości spraw sądowych opiewa na 5% wartości przedmiotu sporu. Wartością, od której należy wyliczyć tę kwotę, będzie w opisanym przez Panią przypadku wielkość sumy dochodzonej tytułem odszkodowania. Zasada ta obowiązuje w sprawach, w których wartość dochodzonego roszczenia przekracza 10 tys. zł. W przypadku dochodzenia mniejszych kwot sprawa będzie podlegać rozpoznaniu w tzw. postępowaniu uproszczonym, w którym odmiennie kształtują się zasady opłacania pism sądowych. Zgodnie z art. 28 ww. ustawy w sprawach podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym od pozwu pobiera się opłatę stałą, uzależnioną od wartości przedmiotu sporu: 
* do 2000 złotych – 30 złotych;
* ponad 2000 złotych do 5000 złotych – 100 złotych;
* ponad 5000 złotych do 7500 złotych – 250 złotych;
* ponad 7500 złotych – 300 złotych.
Opłata sądowa stanowi element kosztów sądowych w sprawie. W orzeczeniu kończącym każde postępowanie sądowe sąd postanowi w przedmiocie zasad ponoszenia ww. kosztów. Co do zasady – koszty sądowe obciążają tę stronę, która przegrała proces. Jeśli więc wytoczone przez Panią powództwo zakończy się sukcesem, sąd obciąży wszelkimi kosztami prowadzenia sprawy drugą stronę procesu. Oczywiście jeśli sąd uwzględni pozew tylko częściowo, wyłącznie w tej części będzie Pani zwolniona od kosztów, w pozostałej zaś części zobowiązana będzie Pani do poniesienia kosztów. Zasadą bowiem jest, iż każda strona ponosi koszty w takiej części, w jakiej przegrała sprawę.
Oczywiście, istnieje taka możliwość, aby domagać się zwolnienia od kosztów sądowych na etapie zakładania sprawy. Jeśli nie stać Pani na poniesienie kosztów niezbędnych dla wytoczenia pozwu, może Pani złożyć w sądzie wniosek o zwolnienie od kosztów. We wniosku można domagać się zwolnienia od całości kosztów sądowych lub jedynie ich części. Aby wniosek mógł być prawidłowo rozpoznany, należy do niego dołączyć specjalne oświadczenie o stanie majątkowym, wg ustalonego wzoru. Oświadczenie to można pobrać w sądzie, dostępne jest również za pośrednictwem strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. W oświadczeniu należy dokładnie określić swój stan majątkowy. Przekazywane informacje dotyczą m.in. uzyskiwanych dochodów, posiadanego majątku, liczby osób pozostających na utrzymaniu osoby wnioskującej o zwolnienie od kosztów itp. W efekcie rozpoznania wniosku sąd wydaje postanowienie, w którym określa, czy zwolnienie przysługuje oraz w jakim zakresie. Podstawą zwolnienia od kosztów będzie ustalenie przez sąd, że osoby wnioskującej nie stać na poniesienie kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla wnioskodawcy lub jego rodziny.
Na koniec warto wskazać, że postanowienie o zwolnieniu od kosztów sądowych nie obejmuje całości kosztów, które mogą wiązać się ze wszczęciem procesu cywilnego. W razie oddalenia powództwa strona przegrywająca, poza kosztami sądowymi, zobligowana jest do uiszczenia kosztów pełnomocnika drugiej strony procesu (koszty adwokackie). Nawet więc w razie uzyskania całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych strona przegrywająca zobowiązana będzie do poniesienia ww. kosztów. Stanowią one bowiem inną opłatę, która nie jest objęta orzeczeniem w przedmiocie kosztów procesu.