Bezpieczne zakupy konsumenckie

Wybierając się na zakupy, warto znać podstawowe prawa konsumenta, które przysługują nam nawet przy zwyczajnych, codziennych zakupach. Zwróćmy więc uwagę na to, co możemy zrobić, gdy okaże się, że zakupiony przez nas towar posiada wady. 

Sprzedaż konsumencka
Jeżeli kupujący jest konsumentem, a zakupioną rzecz nabył w celach niezwiązanych bezpośrednio  ze swoją działalnością zawodową lub gospodarczą, to mamy do czynienia z tak zwaną sprzedażą konsumencką. Przedmiotem obrotu może być każdy przedmiot (rzecz ruchoma), czyli m.in. komputer, samochód czy telefon komórkowy.  Sprzedaż konsumencka nie odnosi się natomiast do sprzedaży energii elektrycznej, gazu czy wody (chyba że kupujemy np. butelkę wody), a także do zbywania rzeczy na drodze egzekucyjnej lub dokonywanej w postępowaniu sądowym.

Obowiązki sprzedawcy
Ustawodawca nałożył na przedsiębiorców szereg obowiązków chroniących konsumentów. Są to głównie zobowiązania do należytego poinformowania klienta o cenie towaru (w tym także podania ceny jednostkowej — np. za sztukę / za kilogram), przy czym sposób prezentowania tej informacji powinien być spójny zarówno w reklamach, jak i w sklepach.
W przypadkach dokonania zakupu za ponad 2000 złotych lub na raty i na zamówienie, sprzedawca musi wydać nam pisemne potwierdzenie wszystkich istotnych warunków zawartej umowy oraz w razie potrzeby szczegółowo wyjaśnić jej poszczególne postanowienia. Wraz z zakupionym towarem powinniśmy otrzymać instrukcję obsługi, konserwacji itp.   
Ponadto na produkcie, oprócz jego nazwy, zamieszczone muszą zostać informacje określające producenta lub importera, informacje o dopuszczeniu towaru do obrotu na terytorium Polski oraz znak zgodności.  W miejscu sprzedaży należy natomiast zapewnić odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne umożliwiające sprawdzenie jakości towaru, jego działania, a w konsekwencji dokonania decyzji co do zakupu. 

Informacja w języku polskim
Warto wiedzieć również to, że wszystkie wymienione wyżej działania informacyjne dokonywane są w języku polskim. Wyjątkowo, w innym języku zamieszczone mogą zostać jedynie dane dotyczące nazw własnych, nazw handlowych, znaków towarowych oraz pochodzenia produktu. Podobnie w języku obcym umieścić można fachową terminologię naukową i techniczną.

Towar niezgodny z umową
W sytuacjach, kiedy nabyty produkt nie posiada zagwarantowanych w zawartej umowie cech i właściwości, mamy do czynienia z tzw. niezgodnością towaru z umową.
Zazwyczaj powstaje ona w pięciu przypadkach. Po pierwsze – gdy towar ma wadę, przez co nie działa tak, jak powinien (jest uszkodzony) bądź popsuł się w ciągu dwóch lat. Po drugie – gdy nabyta rzecz jest niekompletna, czyli brakuje jej chociażby jednego niezbędnego elementu. Po trzecie – kiedy produkt nie posiada właściwości, o których zapewniał producent lub sprzedawca, np. w reklamie. Ponadto może okazać się, że towar nie będzie nadawał się do tego, do czego zazwyczaj jest używany (np. lodówka nie chłodzi).
Nierzadko może on również zostać źle zamontowany lub uruchomiony przez sprzedawcę albo uprawnioną do tego osobę, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność lub przez kupującego zgodnie z załączoną instrukcją.

Uprawnienia konsumenta
Dostrzegając istotną niezgodność towaru z zawartą umową sprzedaży, możemy żądać albo nieodpłatnej naprawy albo jego wymiany na nowy. Sami decydujemy o tym, czego chcemy się domagać.  W przypadku nieodpłatnej naprawy, na zbywcy towaru ciąży także obowiązek zwrotu dodatkowych kosztów konsumentowi z tym związanych (np. koszty demontażu, transportu, robocizny). Sprzedawca nie może odmówić, chyba że naprawa lub wymiana są niemożliwe albo związane są z poniesieniem nadmiernych kosztów. W takich sytuacjach kupujący ma prawo skorzystania z obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy.

W jakim terminie?
Termin na dochodzenie roszczeń z tytułu niezgodności towaru z umową wynosi dwa lata od chwili zakupu lub od wymiany towaru na nowy, jednakże wadę produktu musimy zgłosić sprzedawcy w ciągu dwóch miesięcy od jej wykrycia. Najlepiej zrobić to osobiście (i uzyskać pisemne potwierdzenie dostarczenia pisma zgłaszającego wadę towaru) lub przesyłając pismo listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.

Joanna Suszyńska,
aplikantka radcowska