Egzekucja komornicza z wynagrodzenia

Będąc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę musimy mieć świadomość, że  w określonych sytuacjach pracodawca będzie zobowiązany do dokonania potrąceń z naszego wynagrodzenia.  Obowiązek taki będzie na nim ciążył jeśli komornik posiadający tytuł wykonawczy (np. wyrok sądu zasądzający obowiązek świadczeń alimentacyjnych wraz z nadaną mu przez sąd klauzulą wykonalności)  rozpocznie egzekucję z wynagrodzenia. Ale jak ona przebiega? I jakie zasady obowiązują pracodawcę przy ustalaniu kwoty potrąceń? Na te i podobne pytania odpowie nam dzisiejszy artykuł.

Od tego się zaczyna
Aby rozpocząć działania egzekucyjne, komornik dokonuje zajęcia wynagrodzenia za pracę. W tym celu zobowiązany jest do dostarczenia pracodawcy wezwania informującego o takowym zajęciu. Wskazuje ono bowiem tytuł wykonawczy, na podstawie którego prowadzona jest dana egzekucja, egzekwowaną należność główną oraz kwotę odsetek i kosztów postępowania. Zajęcie wynagrodzenia dotyczy wszystkich składników pensji (w tym wynagrodzenia za prace zlecone, dodatki do wynagrodzenia, nagrody, premie oraz wszelkie inne dochody uzyskiwane w ramach stosunku pracy). Dlatego też dokument informuje o tym, aby pracownikowi będącemu dłużnikowi nie zostało przekazywane żadne wynagrodzenie za pracę poza określoną w przepisach częścią wolną od zajęcia. W piśmie komornik określa również to, czy zajęte wynagrodzenie przekazywane będzie przez pracodawcę bezpośrednio wierzycielowi, czy też komornikowi. Do wskazanego sposobu postępowania należy się stosować. 

Poinformowanie dłużnika
Jednocześnie komornik zawiadamia dłużnika, że do czasu pełnej spłaty długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia, oczywiście poza częścią wolną od zajęcia. Brak zawiadomienia takiego pracownika o fakcie zajęcia jego wynagrodzenia za pracę jest bardzo poważnym naruszeniem przepisów o egzekucji. Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, to dłużnik uprawniony będzie do złożenia skargi do sądu rejonowego na czynność komornika

Co można potrącać?
Zgodnie z uregulowaniami ustawowymi,  po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, potrąceniu podlegają tylko i wyłącznie sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi oraz przewidziane przepisami kodeksu pracy kary pieniężne.  Niezbędne potrącenia dokonywane są w podanej wyżej kolejności – tak więc w pierwszej kolejności zaspokajane są roszczenia alimentacyjne, a inne należności będą podlegały zaspokojeniu tylko w przypadku, gdy te zostały w całości zaspokojone. Przedstawiony podział i kolejność są niezwykle istotne, ponieważ  w przypadku zbiegu różnych tytułów potrąceń, dokonuje się ich  w określonej kolejności. 

Kwota wolna od potrąceń
Przepisy kodeksu pracy gwarantują pracownikowi kwotę wolną od potrąceń. Jej wysokość zależy od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ponadto wymienione wcześniej potrącania mogą być dokonywane jedynie w określonych granicach. W razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych potrącenia mogą stanowić do 3/5 wysokości wynagrodzenia. Co do innych należności lub potrąceń zaliczek pieniężnych, zajęcie może wynosić połowę wynagrodzenia, a jeśli chodzi o kary pieniężne to maksymalnie 1/10 wynagrodzenia.

Dodatkowo, niezależnie od tych granic, pracownikowi przysługuje wolna od potrąceń kwota minimalna. W przypadku zaspokajania należności innych niż świadczenia alimentacyjne, kwota ta wynosi wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, które przysługuje pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Inaczej jest w sytuacji zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi, gdzie wynosi ona 75% takiego wynagrodzenia oraz kar pieniężnych –  90% takiego wynagrodzenia. Należy zauważyć, iż w przypadku potrąceń z tytułu świadczeń alimentacyjnych kwota wolna nie obowiązuje.

Kary dla firmy i pracownika
Aby uniknąć nadużyć, ustawodawca przewiduje kary dla osób, które swoim zachowaniem pomagają uniknąć egzekucji komorniczej z wynagrodzenia za pracę. Cała procedura wiąże się bowiem z nałożeniem na pracodawcę wielu obowiązków, a ich naruszenie może spowodować bardzo dotkliwe konsekwencje dla pracownika odpowiedzialnego za ich wykonanie (dłużnika) oraz dla pracodawcy, który w konsekwencji może zostać odpowiedzialny za szkodę wierzyciela

Joanna Suszyńska, aplikantka radcowska.