Mecenas radzi

Panie Mecenasie, ciągle spotykam się przy podpisywaniu różnych umów z określeniami zadatek, zaliczka czy to jest to samo? Czy jest między nimi jakaś różnica?

Szanowny Panie, rzeczywiście w języku potocznym słowa zadatek i zaliczka używane są jako synonimy, jednak w terminologii prawniczej istniej dość spora różnica w znaczeniu tych pojęć. 
W pierwszej kolejności należy wskazać, że ze względu na powyższe, jeżeli zawarta przez strony umowa zostanie wykonana prawidłowo i terminowo, nie ma żadnej różnicy między zaliczką a zadatkiem. Świadczenia wręczone drugiej stronie, w związku z ich wykonaniem, podczas zawierania umowy zostają po prostu zaliczone na poczet zawartej w umowie całkowitej wartości transakcji. Różnice pojawiają się natomiast w sytuacji, w której do zawarcia umowy nie dochodzi.
Zadatek jest prawnie uregulowany w Kodeksie Cywilnym.  W przypadku gdy jedna ze stron umowy nie wywiąże się z jej postanowień otrzymuje rekompensatę, czyli właśnie zadatek. W przypadku niewykonania umowy przez drugą stronę osoba, która wręcza zadatek może żądać jego zwrotu w podwójnej wysokości. W sytuacji, gdy umowa zostanie rozwiązana pomiędzy stronami (lub gdy umowa nie zostanie wykonana z powodu okoliczności, na które żadna ze stron nie miała wpływu, a także z powodów, za które odpowiedzialność ponoszą obie strony umowy) konieczny jest zwrot zadatku, ale żądanie sumy dwukrotnie wyższej nie ma już zastosowania. Kiedy jednak umowa zostanie wykonana zadatek jest wliczany na poczet świadczenia strony, która go przekazała.
Instytucja zaliczki nie została uregulowana w Kodeksie cywilnym. W przypadku wykonania umowy zaliczka zostaje przeznaczona na poczet przyszłych świadczeń, które wynikają z postanowień tej umowy. Jest więc ona jedynie składową pełnej sumy, którą zapłacimy za zamówiony towar lub usługę, a nie zabezpieczeniem umowy. Zaliczka wpłacana jest na poczet pełnego wynagrodzenia wykonawcy usługi lub sprzedawcy.
Z powyższego wynika zatem, że zadatek ma na celu zabezpieczenie realizacji umowy chroniąc obie strony. Zaliczka natomiast nie daje gwarancji doprowadzenia do finalizacji umowy, ponieważ każda ze stron może wycofać się z umowy bez żadnych konsekwencji finansowych w dowolnym momencie. 
Mam nadzieję, że udało mi się pomóc.

Mec. Krzysztof Liberda