Ochrona własnego wizerunku a kradzież tożsamości w Internecie

 Wzrost popularności Internetu sprawił, że to właśnie tutaj coraz częściej robimy zakupy, słuchamy muzyki, oglądamy filmy, gramy w gry itd. Korzystamy także z serwisów społecznościowych, na których użytkownicy umieszczają wiele zdjęć, wpisów i komentarzy.  Co za tym idzie – zdarzyć się może, iż w sieci spotkamy się z niechcianym rozpowszechnianiem naszego wizerunku przez inne osoby. Może to nieść za sobą poważne konsekwencje prawne, ponieważ w Internecie nic i nikt nie jest anonimowy. Działania podjęte w sieci mogą mieć więc realne następstwa. Sprawdźmy więc, kiedy prawo chroni nasz wizerunek.

Rozpowszechnianie
wizerunku
Wizerunek, będący niematerialnym wytworem, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (np. fotografie, portrety malarskie, karykatury), podlega ochronie prawnej. Stanowi on bowiem dobro osobiste, podobnie jak nazwisko, zdrowie czy tajemnica korespondencji. Co do zasady – rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej. Udzielając zgody, ustalmy czas trwania takiego zezwolenia i/lub  kwestie związane z odwołaniem zgody. W świetle obecnego orzecznictwa Sądu Najwyższego uznaje się, że osoba udzielająca zgody musi mieć pełną świadomość formy przedstawienia jej wizerunku, miejsca, czasu publikacji oraz towarzyszącego mu komentarza. Rozpowszechnianie czyjegoś wizerunku bez jego zgody jest działaniem bezprawnym.

Wtedy zgoda nie jest potrzebna!
Ustawodawca przewidział jednak 3 wyjątki, w których można rozpowszechniać wizerunek mimo braku zgody osoby na nim przedstawionej. Jest to możliwe w sytuacji, gdy osoba, której wizerunek utrwalono, otrzymała umówioną zapłatę (np. modelka), a konieczność uzyskania zezwolenia na publikację zdjęcia nie została wyraźnie zastrzeżona. Drugi przypadek wystąpi, gdy mamy do czynienia z osobą powszechnie znaną, a wizerunek został wykonany w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych. Dlatego też możemy fotografować polityka podczas wystąpień, kiedy pełni swoje obowiązki zawodowe. Podobnie zgoda nie będzie potrzebna, gdy osoba znajdująca się na zdjęciu stanowi jedynie fragment większej całości (np. zgromadzenia, imprezy masowej).

Uprawnienia
przy braku zgody
Jeśli zauważymy, że ktoś wykorzystał nasz wizerunek bezprawnie lub w zupełnie innym celu niż ten, na który wyraziliśmy zgodę, możemy żądać natychmiastowego zaprzestania takich działań (np. poprzez usunięcie naszego zdjęcia). Ponadto możemy domagać się także, by osoba ta złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie (np. w formie przeprosin w prasie). Jako poszkodowani mamy prawo zażądać także przyznania przez sąd odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub zobowiązania sprawcy do wpłaty określonej sumy na wskazany cel społeczny.

Kradzież tożsamości
Nasz wizerunek jest chroniony również przez kodeks karny, który przewiduje kary za przestępstwo kradzieży tożsamości. Polega ono na podszywaniu się pod inną osobę, wykorzystywaniu jej wizerunku lub innych jej danych osobowych w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. Jeżeli następstwem takiego czynu określonego jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
W świecie Internetu za kradzież tożsamości może zostać uznane np. utworzenie fałszywego konta w serwisie społecznościowym.

Pomówienie i zniewaga
Korzystając z Internetu, możemy spotkać się z przypadkami obrażania innych osób poprzez pomawianie bądź też zniewagę za pomocą środków masowego komunikowania (w szczególności na forach internetowych). Wbrew pozorom użytkownicy, którzy się tego dopuszczają, nie są bezkarni. Osoby, które pomawiają inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlegają grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Natomiast osoba, która znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności. Warto zauważyć, że o tym, co zostanie uznane za zniewagę, decydują w dużej mierze kontekst i względy kulturowe.