Ograniczenia w obrocie ziemią rolną

Jestem właścicielem ziemi rolnej, kilku działek o powierzchni około 10 ha. Chciałbym sprzedać część posiadanych przeze mnie nieruchomości. Chciałbym spytać, czy jest to obecnie możliwe? Jak wyglądają ograniczenia w obrocie ziemią rolną?

 30 kwietnia 2016 roku weszła w życie Ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 27 kwietnia 2016 r., poz. 585). Ustawa dokonała zmian m.in. w przepisach Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego i wprowadziła istotne ograniczenia w obrocie ziemią rolną, tak będącą w rękach podmiotów publicznych, jak i osób prywatnych.
Ustawa odnosi się do obrotu ziemią rolną wg definicji określonej w kodeksie cywilnym. Dotyczy więc każdej nieruchomości, która jest lub może być wykorzystywana do prowadzenia działalności wytwórczej  w rolnictwie, w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. Z restrykcji wyłączone są natomiast nieruchomości, które położone są w obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolnicze.
W dotychczasowym stanie prawnym, nieruchomości rolne mogły być zbyte, co do zasady, komukolwiek. Ograniczenia dotyczyły jedynie obrotu z udziałem cudzoziemców. Obecnie wprowadzono ograniczenia dotyczące handlu nieruchomościami rolnymi o pow. przekraczającej 0,3 ha. Stosownie do art. 2a Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego nieruchomość taka może być obecnie zbyta wyłącznie rolnikowi indywidualnemu. Jeśli nabywana nieruchomość ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej, wystarczy, by tylko jeden z nabywców miał status rolnika. Dodatkowo powierzchnia nabywanej przez rolnika indywidualnego nieruchomości nie może przekroczyć 300 ha.
Wskazane ograniczenia nie dotyczą nabywania nieruchomości rolnej przez osobę bliską zbywcy oraz w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego. W przypadku spadkobrania będzie więc możliwe nabywanie po spadkodawcy nieruchomości rolnej z przekroczeniem wskazanych limitów.
Na odstąpienie od ww. surowych kryteriów nabywania ziemi rolnej w indywidualnych przypadkach może wyrazić zgodę Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych. Wydanie zgody następuje na wniosek zbywcy, jeśli wykaże on, że nie było możliwości nabycia nieruchomości przez inne osoby niż te, które mają uprawnienie do nabycia nieruchomości rolnych w myśl ustawy, a nabywca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej. W wyniku nabycia nie może dojść również do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych. Decyzja o zgodzie na nabycie nieruchomości może być także wydana na wniosek nabywcy, który zamierza w ten sposób utworzyć gospodarstwo rodzinne. Musi on jednak posiadać kwalifikacje rolnicze, a także zobowiązać się do zamieszkiwania na obszarze gminy, w której położona jest nieruchomość przez okres 5 lat.
Warto wskazać, że ograniczenia określone w ustawie są bezwzględnie obowiązujące. Zgodnie z ustawą nabycie nieruchomości rolnej, udziału bądź części udziału we współwłasności nieruchomości rolnej, nabycie akcji i udziałów w spółce prawa handlowego będącej właścicielem nieruchomości rolnej dokonane niezgodnie z przepisami ustawy jest nieważne.