Ograniczenia w zawieraniu umów przez zarząd spółki z o.o.

Podjęliśmy decyzję o rozpoczęciu działalności gospodarczej i założeniu w tym celu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Chcielibyśmy powierzyć w niej zarząd osobie trzeciej, zupełnie niezwiązanej z właścicielami spółki. Mamy zaufanie do tej osoby, jednak chcielibyśmy wprowadzić do umowy spółki takie zapisy, które ograniczą ją w możliwości dokonywania pewnych czynności. Uzależnią ich skuteczność od zgody wspólników. Proszę o informację, czy takie ograniczenie zawarte w umowie spółki będzie skuteczne? Czy umowa zawarta przez zarząd bez wymaganej zgody wspólników będzie wówczas nieważna?

 W umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością możliwe jest wprowadzenie uregulowań zobowiązujących członków zarządu spółki do uzyskania zgody wspólników na dokonywanie określonych czynności. Kodeks spółek handlowych wymienia bowiem wyłącznie niezbędne elementy umowy spółki, nie jest to jednak katalog zamknięty. Wspólnicy mogą więc poza obowiązkowymi elementami, jakie musi zawierać umowa spółki, wprowadzać dodatkowe zapisy, w tym rzeczone obowiązki członków zarządu spółki.
Często praktykowanym rozwiązaniem jest wprowadzenie zapisów, w myśl których członkowie zarządu są zobligowani do uzyskania zgody właścicieli spółki, a więc wspólników spółki, na dokonywanie określonych czynności, na przykład dla czynności przenoszącej własność nieruchomości czy skutkującej zaciągnięciem zobowiązania w kwocie przekraczającej określoną wartość.
Z punktu widzenia skuteczności tego rodzaju zapisów wskazać trzeba przede wszystkim art. 17 § 3 k.s.h. Stosownie do tego przepisu jeśli do dokonania czynności przez spółkę wymagana jest zgoda określonego organu spółki, czynność prawna dokonania bez zgody właściwego organu jest ważna, jednakże nie wyklucza to odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki z tytułu naruszenia umowy spółki. Przepis ten stanowi nawiązanie do art. 204 § 2 k.s.h., który wyraźnie zastrzega, iż prawa do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. W razie więc dokonania przez zarząd czynności z naruszeniem ograniczeń zawartych w postanowieniach umowy spółki czynność w ten sposób dokonana będzie ważna. Będzie tak zarówno wtedy. gdy członek zarządu podejmuje czynność sprzeczną z umową spółki, nieświadomie naruszając zakazy ustanowione w umowie spółki, jak i wówczas, gdy ma świadomość postępowania wbrew postanowieniom umowy spółki. Powyższe skutkować może jedynie odpowiedzialnością członków zarządu, którzy dokonali czynności z naruszeniem wyżej wymienionych zasad. Podstawą dla wewnętrznych sankcji wobec członków zarządu naruszających umowę spółki lub uchwałę wspólników będzie art. 207 k.s.h. Zastosowane sankcje mogą mieć charakter sankcji dyscyplinarnych, np. odwołanie członka zarządu, karnoprawnych lub cywilnoprawnych, np. obowiązek naprawienia szkody (art. 293 k.s.h.).
Inna sytuacja będzie miała miejsce, gdy naruszenie zasad określonych w umowie spółki będzie jednocześnie stanowiło naruszenie zasad określonych w ustawie. Ustawa przewiduje bowiem również określone ograniczenia przy podejmowaniu czynności w imieniu spółki. Tytułem przykładu – dla zbycia czy wydzierżawienia przedsiębiorstwa niezbędne jest udzielenie uprzedniej zgody w drodze uchwały wspólników. W razie dokonania czynności przez członków zarządu z naruszeniem obowiązków określonych w ustawie czynność jest nieważna. Wspólnicy mogą jednak potwierdzić ważność takiej czynności najpóźniej w terminie 2 miesięcy od złożenia oświadczenia woli przez spółkę. W takiej sytuacji czynność odzyska skuteczność – od momentu dokonania czynności.