Rękojmia w świetle Ustawy o prawach konsumenta

Nowe przepisy Ustawy o prawach konsumenta zmieniły zasady korzystania z rękojmi. Ponieważ jest to podstawa do reklamacji zakupionego towaru, należy przyjrzeć się jej dokładniej.      Co to takiego? Dzięki rękojmi konsument może dochodzić odpowiedzialności od przedsiębiorcy w związku z ujawnioną wadą fizyczną lub prawną kupionego produktu. Sprzedawca nie może odmówić przyjęcia takiej reklamacji (chyba że wynika to wprost z przepisów). Ponadto z rękojmi można skorzystać wtedy, gdy sprzedawca nie uwzględni reklamacji klienta z tytułu gwarancji, a nawet w sytuacji, gdy ten naprawi towar w ramach gwarancji. Instytucje te są bowiem od siebie niezależne. Zasady dotyczące rękojmi szczegółowo reguluje kodeks cywilny.   Kto i kiedy odpowiada? Osobą odpowiedzialną z tytułu rękojmi za wady towaru jest sprzedawca, który wystawił paragon fiskalny. To do niego należy skierować pismo reklamacyjne. Jeśli więc w ciągu 2 lat od wydania zakupionej rzeczy stwierdzimy jej wadę, możemy skorzystać z rękojmi. Termin też można skrócić odnośnie towarów używanych – w takich przypadkach przedsiębiorca ma możliwość ograniczenia okresu odpowiedzialności do roku, o czym musi poinformować konsumenta jeszcze  przed zawarciem umowy. Okresy te nie obowiązują jednak, jeżeli  wada towaru została przed klientem zatajona.  Co ważne – złożenie reklamacji ułatwia istnienie (w pierwszych 12 miesiącach trwania rękojmi) domniemania, że stwierdzona wada lub jej przyczyna istniała już w momencie sprzedaży. Dzięki niemu ciężar dowodu, że wada powstała z winy konsumenta spoczywa na sprzedawcy. Złożenie reklamacji po upływie 12 miesięcy od wydania towaru nakłada na klienta obowiązek wykazania, że wada towaru istniała w momencie zakupu. W tym celu może się on posłużyć także odpowiednimi analizami i opiniami.    Wada fizyczna, a wada prawna Z rękojmi można skorzystać, jeżeli zakupiony produkt jest wadliwy. Rozróżnia się przy tym dwa rodzaje wad – fizyczną i prawną. Wadą fizyczną jest niezgodność towaru z umową. Będzie ona miała miejsce, np. gdy nabyta rzecz nie ma swoich charakterystycznych właściwości, nie jest przeznaczona do konkretnego celu znanego sprzedawcy przed zawarciem umowy czy gdy przedmiot został wydany bez jakiejś jego istotnej części. Z wadą prawną mamy do czynienia natomiast wtedy, gdy przedmiot jest własnością osoby trzeciej, jest obciążony prawem osoby trzeciej lub istnieją decyzje lub orzeczenia właściwego organu ograniczające swobodne korzystanie lub rozporządzanie nim.  Należy pamiętać, że przedsiębiorca nie będzie odpowiadał z tytułu rękojmi, jeżeli konsument wiedział o wadzie w momencie zawarcia umowy. W takim przypadku towar można zareklamować jedynie wtedy, gdy ujawni się w nim inna usterka, o której nabywca nie wiedział.   Czego można żądać? Składając reklamację, konsument jest uprawniony do wyboru sposobu rozwiązania sytuacji konfliktowej. Może zażądać wymiany towaru na nowy, naprawy towaru, obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. Klient może odstąpić od zawartej umowy tylko wtedy, gdy wada towaru jest istotna. Biorąc pod uwagę charakter wady, szybkość i łatwość wymiany lub naprawy rzeczy i to, czy produkt był już wcześniej reklamowany, pod pewnymi warunkami sprzedawca może zaproponować inne rozwiązanie. Przedsiębiorca powinien wymienić towar lub usunąć wadę w rozsądnym czasie. Jeśli tego nie uczyni, konsument ma prawo wyznaczenia mu konkretnego terminu na spełnienie żądania. Jeżeli po jego upływie zbywca nie wywiąże się ze swojego obowiązku, klient będzie miał prawo odstąpić od umowy lub zażądać obniżenia ceny.   Forma złożenia reklamacji Przepisy nie nakazują zgłaszania reklamacji w formie pisemnej, ponieważ można złożyć ją w dowolnej formie. Dla celów dowodowych watro jednak sporządzić dokument opisujący wadę i określający żądania. Pismo należy doręczyć bezpośrednio sprzedawcy lub wysyłać listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Należy pamiętać o tym, że przedsiębiorca nie może uzależnić przyjęcia reklamacji od dostarczenia mu paragonu fiskalnego potwierdzającego zakup rzeczy. Co prawda nie jest on wymagany, ale z pewnością jest jednym z dowodów (obok np. świadków, wydruku z karty płatniczej, e-maili) nabycia produktu w danej cenie.
Joanna Suszyńska,  radca prawny kancelariasuszynska.pl