Ulga na złe długi

Prowadzę działalność gospodarczą. Na początku 2012 r. sprzedałem sporą ilość towaru mojemu kontrahentowi. Termin płatności za wystawione faktury upłynął w marcu 2012 r. Mimo to mój klient nie uregulował należności. Na chwilę obecną, od lutego 2013 r., dłużnik jest w trakcie upadłości likwidacyjnej. Wiem, że nie będę w stanie odzyskać od niego już żadnych pieniędzy. Chciałbym jednak dowiedzieć się, czy jest możliwość, żeby odliczyć sobie podatek VAT, który musiałem odprowadzić do skarbówki w związku z zaewidencjonowaną sprzedażą? Jak mogę tego dokonać?

  W opisanej przez Pana sytuacji istnieje możliwość, by skorzystał Pan z tzw. „ulgi na złe długi”. Ustawodawca wprowadził wskazaną regulację po to, by umożliwić osobom, które padły ofiarą niesolidnych dłużników, odliczyć uprzednio zapłacony podatek VAT. Brak odliczenia podatku powoduje bowiem, że podatnik byłby pokrzywdzony. Mimo że faktycznie nie uzyskał zapłaty podatku od kontrahenta, musiałby go bowiem odprowadzić do urzędu. Możliwość skorzystania z ulgi na złe długi jest jednak obwarowana pewnymi, ściśle określonymi w przepisach ustawy warunkami. Podatnik może odliczyć podatek VAT od wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność uznana jest za uprawdopodobnioną, jeśli wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności, określonego w umowie lub na fakturze. W odniesieniu do wierzytelności sprzed 2013 r., termin ten wynosi 180 dni.  Obecna regulacja prawna wymaga również, by dostawa lub świadczenie usług, z tytułu których powstała nieściągalna wierzytelność, były dokonane na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji. Również na dzień, w którym składana jest deklaracja, w której dokonuje się korekty, zarówno wierzyciel, jak i dłużnik muszą być zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zaś dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji.  Obecnie obowiązujące przepisy wykluczałyby możliwość skorzystania z ulgi na złe długi w sytuacji, w której dłużnik pozostaje w trakcie postępowania upadłościowego.  W opisanym jednak przez Pana przypadku zastosowanie znajdą uprzednio obowiązujące przepisy. Stosownie bowiem do normy art. 23 Ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce, do wierzytelności powstałych przed dniem wejścia w życie przedmiotowej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, chyba że nieściągalność wierzytelności powstałych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów została uprawdopodobniona już po 31 grudnia 2012 r. Skoro więc wystawił Pan faktury jeszcze w 2012 r. i upływ 180 dni od dnia upływu terminu płatności wynikających z faktur nastąpił jeszcze w 2012 r., stosuje się przepisy stare. Dotychczasowe przepisy nie określały, jak to ma miejsce obecnie, zakazu dokonania korekty z uwagi na pozostawanie przez dłużnika w stanie upadłości w chwili dokonywania korekty. Dłużnik nie mógł być jedynie w stanie upadłości w chwili, w której dokonana była dostawa lub miało miejsce świadczenie usług. Ogłoszenie natomiast upadłości dłużnika już po tej dacie, np. w chwili dokonywania przez podatnika korekty, nie stanowi okoliczności wyłączającej możliwość zastosowania ulgi. Powyższe potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych (por. wyrok WSA w Olsztynie z  5 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Ol 761/11). Tym samym ogłoszenie upadłości dłużnika nie będzie stało na przeszkodzie możliwości odliczenia przez Pana podatku.  Celem skorzystania z ulgi należy powiadomić dłużnika o zamiarze dokonania korekty podatku. Korekty dokonać można w rozliczeniu za okres, w którym upłynie 14 dni od dnia dokonania w/w zawiadomienia, o ile dłużnik nie dokona w tym czasie zapłaty. Jeśli nie dokonał Pan odliczenia podatku w deklaracji za  w/w okres, nadal możliwe jest skorzystanie z ulgi. Winien Pan wówczas dokonać korekty uprzednio złożonej deklaracji. Powyższe potwierdza stanowisko ministra finansów, jak również orzecznictwo sądów administracyjnych  (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 26. 04. 2013 r., sygn. III SA/GI 1926/12).
Adw. Maciej Witkowski