Grozi bezprawne odbieranie prawa jazdy?

Od 1 lipca br. mają wejść w życie kolejne zmiany w prawie o ruchu drogowym. Jedną z nich ma być zatrzymanie prawa jazdy za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o ponad 50 km/godz. również poza obszarem zabudowanym. Przepis ten kwestionuje Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich. Kwestionował to już wcześniej kiedy wprowadzano przepis pozwalający zatrzymać prawo jazdy z przekroczenie dozwolonej prędkości o 50 km/godz. na obszarze zabudowanym. Jego zdaniem niedopuszczalne jest zatrzymanie prawa jazdy wyłącznie w oparciu o informację złożoną przez policjanta, a tak jest obecnie i tak ma być po nowelizacji ustawy. Stąd Rzecznik Praw Obywatelskich podjął kolejną próbę by zatrzymanie prawa jazdy odbywało się w oparciu o podstawę prawną zgodną z Konstytucją RP.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich zapewnienie bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest pożądane i powszechnie akceptowane. Jednak osiągnięcie takiego celu musi być zgodne z prawem konstytucyjnym, z poszanowaniem praw i wolności obywatelskich. Dlatego wystąpił do przewodniczącego senackiej Komisji Ustawodawczej Krzysztofa Kwiatkowskiego o zainicjowanie odpowiednich zmian legislacyjnych. Konkretnie wystąpił do Senatu  o dokonanie nowelizacji nowelizację art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Rzecznik zaproponował, by zapisać, że organ administracji ma prowadzić postępowanie dowodowe przed wydaniem decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy. Aktualnie obowiązujące przepisy stanowią, że starosta odbiera kierowcy na trzy miesiące prawo jazdy za przekroczenie prędkości w obszarze zabudowanym o więcej niż 50 km/godz. wyłącznie na podstawie samej informacji policji bez obowiązku  jej weryfikowania.

                                         Informacja policjanta to za mało

Rzecznik uważa, że jest to niezgodne z prawem konstytucyjnym. Uważa, że za koniecznością weryfikacji policyjnej informacji przemawia także szereg innych argumentów jak np. to, że wskazania radarów mogą być mylne, co nie należy do rzadkości, a kierującym niekoniecznie musi być właściciel pojazdu. RPO zwrócił uwagę, że automatyczne nadanie decyzji starosty rygoru natychmiastowej wykonalności prowadzi do sytuacji, w której rozpatrzenie odwołania kierowcy zostanie przeprowadzane już po upływie trzymiesięcznego zabrania prawa jazdy.

                            Kierowca może ponieść kare nawet jak będzie niewinny

 A to oznacza to, że kierowca i tak poniesie karę. Nieważne, czy jest winny, czy niewinny. Jeżeli nie dojdzie do nowelizacji ustawy, to jak wynika z przeprowadzonej przez ustawodawcę symulacji, w drugiej połowie roku prawo jazdy odebrane zostanie około 20 tys. kierowcom, a w 2021 roku aż około 40 tys. osób z tego względu nie będzie mogło prowadzić pojazdów. Wyniki tej symulacji mogą okazać się zupełnie inne jeżeli  ustawodawca uwzględni wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich. Jednak niekoniecznie musi to nastąpić.

                                W przeszłości wiele przypadków bezprawia   

 Przez lata  polscy kierowcy  doświadczali, że pod hasłem walki o bezpieczeństwo na drogach realizowano inne cele posuwając się do działań nie zawsze zgodnych z literą prawa. Tak było za poprzedniej ekipy rządowej kiedy niczym grzyby po deszczu na poboczach dróg stawały kolejne setki fotoradarów.  Nie po to by zwiększyć bezpieczeństwo użytkowników dróg, a w głównie by zebrać z mandatów zaplanowane w budżecie państwa (tylko jednego roku) ponad 1,5 mld zł. na zasypanie dziury budżetowej. Sposób na zarobkowanie znalazły też gminy, które wystawiały swoje fotoradary. Kolejny przykład. Do pomiarów prędkości policja używała popularnych suszarek, które nie spełniały polskich norm. Przeciwko używaniu radarów Iskra – 1 buntowali się nawet  policyjni związkowcy.  Z kolei używanie przez policję w nieoznakowanych radiowozach urządzenia Videorapid 2A (i PolCam)  kwestionowali swego czasu posłowie Kuki’15. Złożyli w tej sprawie interpelację do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Parlamentarzyści twierdzili, że urządzenia te z powodu niedopuszczalności zastosowanej procedury (metodologii) generują błędne wyniki pomiaru prędkości mierzonego pojazdu. Przez lata policja bezprawnie przeprowadzała wyrywkowe kontrole trzeźwości kierowców. Ówczesny zapis ustawy, zmieniony dopiero niedawno po interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich,  stanowił, że  aby funkcjonariusze mogli przeprowadzić taki test musiało zachodzić „podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało popełnione po spożyciu alkoholu”.  Oznaczało to, że kiedy kierowca nie był podejrzewany o jazdę na „podwójnym gazie”, policja nie miała prawa przebadać go alkomatem. Tym bardziej urządzać  masowe badanie kierowców np. podczas tzw. poniedziałkowych poranków  trzeźwości. Dochodziło wówczas do blokady ruchu na drodze i bezprawnej kontroli trzeźwości poddawano wszystkich prowadzących pojazdy.

Grzegorz Pilecki