Mecenas radzi

„Jestem po rozwodzie z moim byłym mężem. Sąd pozostawił opiekę nad naszym małoletnim dzieckiem mnie. Zasądził od męża alimenty. Jednak mąż nie płaci w terminie alimentów. Początkowo regulował je, jednak niedawno oświadczył mi, że nie ma pieniędzy i nie będzie płacił w ogóle. Skierowałam sprawę do komornika, ale to niewiele pomogło. Komornik nie jest w stanie nic wyegzekwować. Proszę o radę, co mogę w takim przypadku zrobić? Czy mogę się domagać alimentów od Funduszu Alimentacyjnego? Czy mogę w jakiś sposób przymusić byłego męża do płacenia alimentów? Z tego co wiem, to ma on dochody, ale są one nielegalne, ponieważ pracuje na czarno”.
Przedstawiona sytuacja wskazuje, że może się Pani domagać alimentów z Funduszu Alimentacyjnego. Fundusz alimentacyjny powstał po to, aby pomóc osobom uprawnionym do uzyskania alimentów, a które nie mogą ich uzyskać od osób zobowiązanych. Jeśli zobowiązany do zapłaty alimentów nie płaci ich, wypłacane są one z funduszu, a wobec osoby zobowiązanej wyciągane są odpowiednie konsekwencje.

Kto i kiedy może uzyskać świadczenia z Funduszu
Alimenty z funduszu może otrzymać:
· osoba uprawniona - do ukończenia przez nią 18 roku życia,
· gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej - do ukończenia 25 roku życia,
· a w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności - bezterminowo.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł.
Warunkiem uzyskania świadczeń jest bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko zobowiązanemu do wypłaty alimentów. Egzekucję uznaje się za bezskuteczną, jeśli w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu:
-  braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika,
- braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą;

Jak otrzymać alimenty?
Postępowanie w sprawie o przyznanie świadczeń, wszczyna na wniosek osoby uprawnionej organ gminy właściwy ze względu na miejsce pobytu uprawnionego. Do wniosku załączyć należy dokument potwierdzający zameldowanie na pobyt czasowy lub potwierdzający zamieszkanie uprawnionego w miejscu pobytu.
Do wniosku dołączyć należy szereg dokumentów, w tym m.in.:
· zaświadczenia wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego lub oświadczenia o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych każdego członka rodziny, zawierające informacje o wysokości  dochodu,  składek na ubezpieczenia społeczne odliczonych od dochodu,  należnego podatku;
· zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów;
· dokument stwierdzający wiek osoby uprawnionej,
· zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne albo oświadczenie stwierdzające bezskuteczność egzekucji,
· orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
· odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem,
· zaświadczenie albo oświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej,
· zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wysokość alimentów
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego są co do zasady wypłacane w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednak przepisy określają ich górna granicę. Granica ta wynosi 500 zł na dziecko. Należy więc zauważyć, iż jeśli alimenty są zasądzone w wysokości 700 zł., to osoba uprawniona otrzyma kwotę o 200 zł mniejszą.
Natomiast świadczenia z Funduszu nie będą przysługiwały w ogóle, jeżeli osoba uprawniona została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej, albo gdy zawarła związek małżeński.

Przestępstwo
nie alimentacji
Osoba, która nie dopełnia orzeczonego względem niej obowiązku alimentacji, może liczyć się z koniecznością poniesienia odpowiedzialności karnej. Niepłacenie alimentów stanowi przestępstwo nie alimentacji. Zachowanie takie, o ile jest zawinione – tj. np. nie wynika stąd, że zobowiązany nie ma pieniędzy na wypłatę alimentów, stanowi przestępstwo stypizowane w art. 209 kodeksu karnego. Przestępstwo to zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Może więc Pani w razie uporczywego nieregulowania alimentów przez męża, wystąpić ze stosownym zawiadomieniem do organów prokuratury.

adw. Maciej Witkowski